بررسی و تحلیل عدالت فضایی برخورداری از خدمات بهداشتی- درمانی با استفاده از مدل‌های Topsis، Morris و Taxonomy ،

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه تهران

2 سایر

چکیده

جهان امروز با توجه به گسترش روز افزون شهرنشینی، توسعه فیزیکی و پیچیدگی ساختار فضایی- کالبدی شهرها،تعمیق و گسترش تقسیم کار اجتماعی- اقتصادی و بروز انواع آلودگی‌ها و بیماری‌های مرتبط با موارد مذکور، بیش از هر دوره دیگری وابسته به خدمات مختلف می‌باشد. در این میان خدمات بهداشتی- درمانی با توجه به نقش مهم خود در ارتقای سلامت جامعه و افزایش کیفیت زندگی از اهمیت خاصی برخوردار است، به‌طوری‌که ضعف و ناکارآمدی مدیریت در امر خدمات‌رسانیِ مطلوب در این زمینه، تبعات منفی گسترده‌ای را در پی خواهد داشت. از این‌رو پژوهش حاضر به‌طور نمونه، شهرستان‌های استان مازندران (محدودة پژوهش) را بر حسب برخورداری از خدمات بهداشتی- درمانی بویژه در رابطه با میزان جمعیت هریک از شهرستان‌های استان، مورد بررسی قرار داده است. تحقیق حاضر از نوع کاربردی و شیوة آن توصیفی- تحلیلی است. روش جمع‌آوری اطلاعات و داده‌ها نیز از نوع اسنادی می‌باشد و همچنین در این تحقیق از نرم‌افزار GIS برای ارائه نتایج استفاده گردیده است. نتایج این پژوهش که با نظر به مفاهیم عدالت فضایی و بهره‌گیری از مدل‌های Topsis، Morris و Taxonomy به‌دست آمده بیانگر نوعی بی‌نظمی در پراکنش مراکز بهداشتی- درمانی به‌ویژه در رابطه با جمعیت، به‌عنوان مهم‌ترین عامل موثر در خدمات رسانی به شهرها می‌باشد. در نهایت با توجه به مراحل مختلف مطالعاتی، یازده مورد پیشنهاد در راستای تحقق عدالت فضایی برخورداری از خدمات بهداشتی-درمانی در استان مازندران ارائه گردیده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Investigation and Analysis of Spatial Justice in Health Care Services Using Topsis, Mourice and Taxonomy Model

نویسندگان [English]

  • hosein hatami nezhad 1
  • masomeh mahdian 2
  • ali mahdi 2
چکیده [English]

Considering population growth and increase in city problems, today cities have been affected by vast problems which ultimately are threats for citizen’s health. Qualified management and servicing to all citizens will make the concept of spatial justice and implement suitable benefactors for citizens and also decrease of present problems. Health care services are one of the most important mentioned services which should have been the most useful services in order to adopt with the needs of populations in different cities and areas, consider the rise of pollutions and related diseases and also abnormalities related to citizenship. The ways of attaining such services are the basic aspect of health care services which are being study as a main point in the paper in Mazandaran Province.  

کلیدواژه‌ها [English]

  • Health and Caring services
  • Spatial justice
  • Topsis Model
  • Mouris model
  • Taxonomy Analysis
  • Mazandaran Province
1- آسایش، حسین (1386). اصول و روش­های برنامه­ریزی ناحیه­ای، انتشارات پیام نور، چاپ هشتم، تهران.
2- آنامرادنژاد، رحیم­بردی (1388). مدخلی بر فقر شهری با تأکید فقر مسکن در نقاط شهری کشور، فصلنامه پژوهش­هایی جغرافیای انسانی، سال اول، شماره سوم.
۴-بیورانی، حسین و غفران، علی (1388). تبیین و به­کارگیری مدل تصمیم­گیری چند معیارهTOPSIS  برای رتبه‌بندی مناطق مختلف شهری از منظر جرم و بزهکاری، فصلنامه کارآگاه، سال دوم، شماره ۸.
5- جوان، جعفر و عبداللهی، عبداله (1386). عدالت فضایی در فضاهای دوگانة شهر مشهد مجلة ژئوپلتیک، سال چهارم، شمارة دوم .
6- حاتمی­نژاد، حسین، فرهودی، رحمت­ا... و مرتضی محمدپورجابری (1387). تحلیل نابرابری اجتماعی در برخورداری از کاربری­های خدمات شهری مطالعه موردی: شهر اسفراین، انتشارات پژوهش­های جغرافیای انسانی، شماره 65.
7- حاتمی­نژاد، حسین و راستی، عمران (1386). عدالت اجتماعی و عدالت فضایی(منطقه­ای) بررسی و مقایسة نظریات جان راولز و دیوید‌هاروی، انتشارات مجلة اطلاعات سیاسی-اقتصادی، شماره 270-269.
8- حکمت­نیا، حسن, موسوی، میرنجف (1388). کاربرد مدل در جغرافیا با تأکید بر برنامه­ریزی شهری و ناحیه­ای، انتشارات علم نوین، یزد.
9- خاکپور، براتعلی و باون‌پوری، علیرضا (1388). بررسی و تحلیل نابرابری در سطوح توسعه یافتگی مناطق شهر مشهد، مجلة دانش و توسعه، سال پانزدهم، شمارة 27.
10- خاندوزی، سیداحسان (1384). واقع گرایی نظریة عدالت دراقتصاد اسلامی، انتشارات مجلة اقتصاد اسلامی دانشگاه تهران، سال پنجم.
11- زیاری، کرامت­ا... (1388). اصول و روش‌های برنامه­ریزی منطقه­ای، دانشگاه یزد، چاپ چهارم، یزد.
12- شاهنوشی، ناصر، گلریزضیائی، زهرا و حمیدرضا باختری (1386). تعیین سطح توسعه یافتگی شهر مشهد، انتشارات مجموعه مقالات و کنفرانس برنامه­ریزی و مدیریت شهری، مشهد.
13- شریف زادگان، محمد حسین، ممدوحی، امیررضا و مریم لاوی (1389).  نابرابری فضایی در دسترسی به­خدمات عمومی برای توسعه سلامت شهری با مدل، در P-median در شهر اصفهان، فصلنامه علمی- پژوهشی رفاه اجتماعی، سال دهم، شماره هفدهم .
14- شکوئی, حسین (1382). اندیشه­های نو در فلسفه جغرافیا(جلددوم) فلسفه­های محیطی و مکتب‌های جغرافیایی، انتشارات مؤسسه جغرافیایی و کارتوگرافی گیتاشناسی، چاپ اول، تهران.
15- شماعی، علی و موسی­وند، جعفر (1390). سطح‌بندی شهرستان­های استان اصفهان از لحاظ زیرساخت­های گردشگری با استفاده از مدل TOPSIS و AHP، مجله مطالعات و پژوهش­های شهری و منطقه ای، سال سوم، شماره دهم.
16-کاتوزیان، ناصر (1379). گامی به سوی عدالت، انتشارات دانشگاه تهران، تهران.
17- کرمی، ایرج، سالاریان، آزیتا و زهره عنبری (1388). مطالعه تطبیقی برخورداری از خدمات بهداشتی–درمانی در چند کشور توسعه یافته و ارائه الگویی مناسب برای ایران، مجله علمی- پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی اراک، سال 12، شمارة 4.
18-کوین‌جی، کریزک و پاور، جو (1388). راهنمای برنامه­ریزان در توسعة ­پایدار، ترجمه از سهراب امیریان و حسین حاتمی‌نژاد، انتشارات چرخ نیلوفری، چاپ اول، مشهد.
19- کیخا، نجمه (1383). مفهوم ­و ساز و کارهای تحقق عدالت­ اجتماعی، سال هشتم، شمارة  26.
20- مرکز آمار ایران، 1390.
21- معصومی اشکوری، سیدحسن (1388). اصول ومبانی برنامه­ریزی منطقه­ای، نشر پیام، تهران.
22- مؤمنی، مهدی (1387). اصول و روش­های برنامه­ریزی ­ناحیه­ای، انتشارات ­دانشگاه آزاداسلامی (واحد  نجف آباد)، چاپ اول.
23- میرمعزی، سیدحسین، نظام اقتصاد اسلامی (اهداف و انگیزه­ها)، موسسه فرهنگی دانش و اندیشة معاصر، چاپ اول، تهران.
24- نوایی، محسن (1381). برنامه­ریزی توسعة فضایی شهر بابلسر، پایان‌نامة کارشناسی‌ارشد، رشتة جغرافیا و برنامه­ریزی شهری، دانشگاه تهران.
25- ولی بیگی، حسن (1385). اولویت‌بندی بازارهای هدف صادراتی و موانع حضور در آنها مطالعه موردی: منتخبی از محصولات صادراتی مواد غذایی، فصلنامه پژوهش نامه بازرگانی، شماره 41.
26- یوسفی، احمدعلی (1384). عدالت ­اقتصادی، انتشارات مجلة اقتصاد اسلامی دانشگاه تهران، سال پنجم.
27.Cuadras-Morato'a jose'-Luis pinto 2005. Prades Equity Consideration in Health Care: the Relevance Claims. Health Economics Health econ.187-205.
28.Dufaux, F. 2008. Birth Announcement, Justice Spatial/Spatial justice, www.jssj.org.
29.Gulliford M., and Morgan, M. 2003. Access to Health Care: Rutledge. London: New fetler L