دانشگاه گلستان
مجله آمایش جغرافیایی فضا
2538-5739
2538-4821
8
28
2018
08
23
سنجش شاخص های ذهنی کیفیت زندگی شهری با رویکرد شهر سالم مطالعه موردی: شهر بهبهان
1
18
FA
سید علی
علوی
0000-0002-0654-9489
استادیار جغرافیا و برنامهریزی شهری، دانشگاه تربیت مدرس، تهران
a.alavi@modares.ac.ir
محمدرضا
عبودی
دانشجوی کارشناسی ارشد سنجشازدور، دانشگاه تربیت مدرس، تهران
mohammadreza.aboodi@gmail.com
مهناز
دانشور
دانشجوی کارشناسی ارشد سنجشازدور، دانشگاه تربیت مدرس، تهران
mahnazdaneshvar@yahoo.com
چکیده<br /> شکلگیری ̨ رشد و گسترش مفهوم کیفیت زندگی طی نیمقرن اخیر ̨ آن را به مفهوم کلیدی در عرصه مسائل انسانی تبدیل نموده است. امروزه با گسترش شهری و افزایش نابرابریها ̨ مطالعات کیفیت زندگی به ابزار مهمی جهت برنامهریزی و مدیریت شهرها بدل گشته است. تحلیل شاخصهای کیفیت زندگی میتوانند مدیران شهری را برای شناسایی نواحی نیازمند مداخله یاری نماید. این پژوهش در راستای شهر سالم طرحریزیشده است و به لحاظ روش انجام کار ̨ بهصورت توصیفی و تحلیلی صورت گرفته است. بهمنظور کسب اطلاعات لازم جهت شناسایی و آگاهی از وضعیت کنونی کیفیت زندگی شهری در شهر بهبهان ̨ اقدام به برداشتهای میدانی از طریق تهیه و توزیع پرسشنامه بر اساس شاخصهای ذهنی کیفیت زندگی در قالب 10متغیر( امنیت محیطی ̨ تعلق مکانی ̨ مشارکت اجتماعی ̨ آلودگی هوا و صوتی و بصری ̨ بهداشت محیط ̨ اشتغال و رضایت شغلی ̨ درآمد و هزینه ̨ حملونقل ̨ فضای سبز ̨ امکانات و خدمات)در سطح شهر بهبهان گردیده است. جهت سنجش شاخصهای ذهنی از تحلیلهای آماری استفادهشده است. مطابق نتایج بهدستآمده رضایتمندی شهروندان از شاخصهای تأثیرگذار در کیفیت زندگی در منطقه 1بیشتر از حد متوسط و در منطقه 2 پایینتر از حد متوسط نشان دادهشده است.از میان 10متغیر ̨ در منطقه 1 ̨ بالاترین میزان رضایت مربوط به متغیر تعلق مکانی است که این امر میتواند ناشی از احساس تعلق ساکنین و تمایل به گذراندن اوقات فراغت در منطقه باشد.در منطقه 2بالاترین میزان رضایت مربوط به متغیر بهداشت محیط است که میتواند متأثر از آب آشامیدنی سالم و نظافت معابر در منطقه باشد. همچنین کمترین میزان رضایت در منطقه 1و2 مربوط به متغیر درآمد و هزینه و توزیع ثروت بوده است که میتواند نتیجه درآمد پایین افراد، هزینههای زندگی بالا و توزیع نامناسب ثروت و درآمد در جامعه باشد.
واژگان کلیدی:کیفیت زندگی,شاخصهای ذهنی,شهر سالم,بهبهان
https://gps.gu.ac.ir/article_70613.html
https://gps.gu.ac.ir/article_70613_af7c1734cd89de5cc0d01e73da0a2f8e.pdf
دانشگاه گلستان
مجله آمایش جغرافیایی فضا
2538-5739
2538-4821
8
28
2018
08
23
مطالعه و شناسایی الگوهای دینامیکی همدیدی موثر بر رخداد خشکسالی های استان سمنان
19
32
FA
محمدکیا
کیانیان
عضو هیات علمی دانشکده کویرشناسی دانشگاه سمنان
m_kianian@semnan.ac.ir
حسن
حاجی محمدی
دانشجوی کارشناسی ارشد آب و هواشناسی دانشگاه حکیم سبزواری
h_haji@yahoo.com
سیدحسن
کابلی
عضو هیات علمی دانشکده کویرشناسی دانشگاه سمنان
h.kaboli@yahoo.com
علیرضا
مشکی
عضو هیات علمی دانشکده کویرشناسی دانشگاه سمنان
alireza-moshki@yahoo.com
حمیدرضا
عسگری
عضو هیاتعلمی (استادیار) دانشکده مرتع و آبخیزداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
hras2011@gmail.com
بروز خشکسالی به عنوان یک ناهنجاری جوی، پدیدهای طبیعی است، که ریشه در تغییرپذیری آب و هوا و مهمتر از همه، گردش عمومی جو دارد. با توجه به این مهم میتوان گفت که سیستم های کنترل کنندهی گردش عمومی جو، سیکلونها، آنتی سیکلونها و جبهه های هوا می باشند، که آب و هوای عرض های میانهی کره ی زمین را کنترل می کنند. بنابراین علل بروز خشکسالی ها را باید در تغییرات و ناهنجاری الگوهای جوی جستجو کرد. یکی از این ناهنجاری ها، واچرخندهای جوی یا همان آنتی سیکلون ها می باشد. بررسی و شناسایی ماهیت ساختاری این پدیده به عنوان یکی از ناهنجاری های جوی در شناخت دوره های خشک میتواند بسیار موثر باشد. به منظور تبیین سازوکار واچرخندها در زمان رخداد خشکسالی های فراگیر در استان سمنان، ساختار منطقه ای جو مورد بررسی قرار گرفت، که در راستا، از آمار بارندگی 7 ایستگاه سینوپتیک و 27 ایستگاه بارانسنجی سازمان هواشناسی استفاده شد. برای شناسایی دوره های خشک، شاخص بارش استاندارد (SPI) بکارگرفته شد. در ادامه برای تبیین ساختار واچرخندها، از داده های ارتفاع ژئوپتانسیل، فشار تراز دریا، امگا، مولفههای مداری و نصف النهاری باد متعلق به مرکز ملی پیش بینی های محیطی/علوم جو (NCEP/NCAR) استفاده گردید. از نتایج بدست آمده مشخص شد، که واچرخندها در غالب چهار الگو در رخداد خشکسالیهای منطقه اثرگذارند. استقرار یک فراز قوی بر روی منطقه همراه با تاوایی منفی، نزول دینامیکی شدید هوا، همراه با کاهش شدید رطوبتی و قرارگیری استان در زیر چرخندگی منفی از دلایل عمده این پدیده فرین به حساب می آید. کاهش رطوبت مورد نیاز و از طرفی تقلیل یافتن مقادیر جریانات صعودی و وارد شدن زبانه هایی از پرفشار سیبری به ایران مرکزی سبب شده تا اغتشاشات جوی به حداقل خود برسد.
واچرخند,خشکسالی,پرفشار,استان سمنان
https://gps.gu.ac.ir/article_70616.html
https://gps.gu.ac.ir/article_70616_54ed01195fb596b60f477774aaf12cf6.pdf
دانشگاه گلستان
مجله آمایش جغرافیایی فضا
2538-5739
2538-4821
8
28
2018
08
23
بررسی تاثیر بازار زمین و عملکرد اقتصادی مسکن بر احساس امنیت سکنه در شهرهای جدید، نمونه موردی شهر جدید صدرا
33
50
FA
سعید
زنگنه شهرکی
0000-0003-1307-436X
استادیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران
saeed.zanganeh@ut.ac.ir
محسن
کلانتری
دانشیارجغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران
mohsenkalantari@yahoo.com
بهامین سادات
بدیهی
کارشناسیارشد، جغرافیا و برنامه ریزی شهری
bahamin.badihi@gmail.com
شهرهای جدید ایران با داشتن ضعفهای زیاد در مراحل مختلف برنامهریزی و اجرا، هرروزه سکنهی خود را با چالشهای بسیار روبرو میکنند؛ چالشهایی که در بیشتر موارد تبدیل به مشکل شده و زندگی را برای سکنهی این شهرها دشوار کرده است. یکی از این مشکلها پایین بودن احساس امنیت در بین سکنهی این شهرها است. ازآنجهت که احساس امنیت بسترساز افزایش کیفیت زندگی است، نبود احساس امنیت نیز باعث کاهش کیفیت زندگی میشود، ضرورت بهبود شرایط زندگی برای سکنهی شهرهای جدید، هدف این پژوهش را شکل میدهد. هدف این پژوهش بررسی تأثیر یکی از جنبههای اصلی اقتصاد شهری یعنی بازار زمین و عملکرد اقتصادی مسکن بر احساس امنیت سکنه در شهرهای جدید است. روش تحقیق مورداستفاده توصیفی است که ضمن بهکارگیری اسناد و مدارک، از پرسشنامه نیز استفادهشده است. جامعه آماری موردبررسی شامل تمام سکنهی 15 سال به بالای صدرا بود که بر طبق سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال 1390 برابر بود با 29952 نفر و با استفاده از فرمول کوکران حجم نمونه برای مطالعه با احتساب 5 درصد خطا برابر با 380 نفر به دست آمد. نتیجهی بهدستآمده از پرسشنامهها گویای این امر بود که عدم توجه و برنامهریزی در رابطه با این بخش اقتصادی باعث شده سوداگران به سمت این شهر هجومآورند و باوجود گذشت بیش از دو دهه از آغاز تأسیس این شهر ساختوساز همچنان بسیار زیاد و پراکنده است که درنتیجهی این شرایط، شهر بهصورت کارگاه ساختمانی عظیمی درآمده است. این کارگاه عظیم با زمینهای خالی بسیار، خیابانهای خلوت، نبود احساس تعلق مناسب و وجود سکنهی موقت مانند کارگران فصلی باعث کاهش احساس امنیت بین سکنهی خود شده است.
احساس امنیت,اقتصاد شهری,بازار املاک,مسکن,شهر جدید
https://gps.gu.ac.ir/article_70622.html
https://gps.gu.ac.ir/article_70622_d8c0ac54aa163942c48bf8c3647625cf.pdf
دانشگاه گلستان
مجله آمایش جغرافیایی فضا
2538-5739
2538-4821
8
28
2018
08
23
تحلیل اثرات کشت زعفران بر حس تعلق به مکان در بین خانوارهای روستایی (مطالعه موردی: دهستان رشتخوار)
51
66
FA
خدیجه
صادقی
دانشجوی دکترای جغرافیا و برنامهریزی روستایی دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران
kh_sadeghi62@yahoo.com
مهرشاد
طولابی نژاد
0000-0003-4970-8811
دانشجوی دکترای جغرافیا و برنامهریزی روستایی دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران
mehrshad_t65@yahoo.com
سیروس
قنبری
استادیار جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه سیستان و بلوچستان
sghanbari2004@yahoo.com
کاربردهای متعدد زعفران و مصارف متنوع غذایی آن و از همه مهم تر نقش عمدهای که در زندگی کشاورزان خراسان مرکزی و جنوبی دارد، توجه ویژه به مسائل تولید زعفران و نقش آن را در توسعه نواحی روستایی بیش از پیش روشن می سازد. هدف این مقاله نیز بررسی اثرات کشت زعفران بر حس تعلقمکانی در بین خانوارهای روستایی دهستان رشتخوار می باشد. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و روش انجام آن توصیفی- تحلیلی است. ابزار جمع آوری اطلاعات و دادهها در مطالعات نظری به صورت کتابخانهای و در مطالعه میدانی از طریق پرسشنامه میباشد. جامعة آماری پژوهش شامل خانوارهای روستایی دهستان رشتخوار می باشد (4672N=). 160 سرپرست خانوار به روش نمونه گیری تصادفی ساده به عنوان جامعه نمونه انتخاب گردید. برای تجزیه و تحلیل دادهها از آزمونهای t تکنمونهای، برازش رگرسیونی، رگرسیون چند متغیره و مدل تحلیل مسیر استفاده شد. نتایج تحقیق نشان دهنده تاثیر مثبت کشت زعفران بر ابعاد چهارگانه تعلق مکانی در بین خانوارها در منطقه مورد مطالعه بوده است. همچنین نتایج نشان می دهد که بیشترین اثر کلی کشت زعفران مربوط به بُعد اقتصادی است. به طوری که، میزان درآمد و مقدار پس انداز خانوارهای روستایی، میزان اشتغال خانوارها به خصوص اشتغال زنان روستایی، تنوع اقتصادی و شغلی در روستاهای منطقه در سطح قابل قبولی افزایش داشته که این امر به نوبه خود، باعث افزایش سطح رفاه و توانمندی خانوارها و به تبع، باعث افزایش حس تعلق به مکان در بین خانوارهای روستایی در منطقه مورد مطالعه شده است.
زعفران,تعلق مکانی,توسعه روستایی,تحلیل مسیر,دهستان رشتخوار
https://gps.gu.ac.ir/article_70629.html
https://gps.gu.ac.ir/article_70629_a073838c7b7d86f1b804f0b8da2ed646.pdf
دانشگاه گلستان
مجله آمایش جغرافیایی فضا
2538-5739
2538-4821
8
28
2018
08
23
عوامل مؤثر بر پراکنده رویی شهری در شهرهای ایران(نمونه موردی شهر رشت)
67
82
FA
کیومرث
ایراندوست
دانشیار گروه شهرسازی دانشگاه کردستان
kau1348@yahoo.com
کیومرث
حبیبی
دانشیار گروه شهرسازی دانشگاه کردستان
k.habibi@uok.ac.ir
محمد
خندان
کارشناسی ارشد برنامه ریزی شهری از دانشگاه کردستان و دانشجوی دکتری شهرسازی دانشگاه هنر اسلامی تبریز
m.khandan@tabriziau.ac.ir
روند فزاینده رشد شهرها در دهه های اخیر با وجود مواهب بسیار چالش های گوناگون اقتصادی، اجتماعی، کالبدی و زیست محیطی را در پی داشته است. رشد و گسترش فضایی شهر پیامد افزایش طبیعی جمعیت از سویی و مهاجرت و جابجایی آن از سوی دیگر است، در این میان چگونگی رشد و توسعه کالبدی شهرها از ارزش بسیار فراوانی برخوردار است. شهرها به گونه هایی از جمله در شکل توسعه میان افزا ، توسعه شهری پیوسته و توسعه شهری گسسته رشد کرده اند. توسعه شهری پراکنده یا به اصطلاح پراکنده رویی شهری، نمودی از توسعه شهری گسسته و ناپیوسته و در مواردی بسیار بیرون از ضوابط و مقررات شهری و به گونه ای خودرو و برنامه ریزی نشده است. این پدیده دشواری ها و پیامدهایی منفی برای شهر و ناپایداری شهری را به دنبال دارد. ازاین رو بررسی عوامل مؤثر بر ایجاد پراکنده رویی و تأثیرات این پدیده بر شهر، از ارزشمندی فراوانی برخوردار است. در این نوشتار با رویکردی تحلیلی- توصیفی و با بررسی اسناد و مدارک موجود، پدیده پراکنده رویی در شهر رشت بررسی شده است و چند و چون و عوامل آن تحلیل شده است. این بررسی نشان می دهد که رشت، مانند بسیاری از شهرهای ایران همراه با رشد و دگردیسی درونی، به واسطه پراکنده رویی شهری دچار گسست کالبدی شده است. پیوست و توسعه چشمگیر روستاهای پیرامون به همراه گسترش اسکان غیررسمی در پیرامون شهر از عوامل بنیادین رشد این پدیده بوده است؛ همچنین گسترش شهر در امتداد گذرگاه-های ورودی و ساخت شهرک های پیرامونی، به همراه مکان یابی تجهیزات شهری و خرده کارگاه ها در پیرامون شهر پدیده هایی هستند که بر پراکنده رویی این شهر دامن زده است. در این زمینه آب و هوا و اقتصاد منطقه، بورس بازی زمین، روند شهرنشینی امروزین، ضعف پایش و مدیریت مکان از عوامل بنیادین در شکل گیری این فرایند در شهر رشت بوده اند.
گسترش شهری,پراکنده رویی شهری,تحلیل سلسله مراتبی(AHP),شهر رشت
https://gps.gu.ac.ir/article_70636.html
https://gps.gu.ac.ir/article_70636_6627f1b4de45b5d7fb7cfe98897d88f4.pdf
دانشگاه گلستان
مجله آمایش جغرافیایی فضا
2538-5739
2538-4821
8
28
2018
08
23
ارزیابی شاخصهای توسعه پایدار در منطقه خاورمیانه با تاکید برکشور ایران
99
114
FA
سمیه
محمدی حمیدی
دانشجوی دکتری رشته جغرافیا و برنامهریزی شهری، دانشگاه محقق اردبیلی، ایران
mohammadi128@gmail.com
نوبخت
سبحانی
0000-0002-1052-0822
دکتری جغرافیا و برنامهریزی شهری، دانشگاه علوم تحقیقات تهران، ایران
n.sobhani65@gmail.com
امروزه مبحث توسعهی پایدار به عنوان یکی از کلیدیترین دغدغههای مهم در جامعه بشری مطرح میباشد بهطوریکه اکثر کشورهای جهان سعی میکنند در این زمینه پیشگام باشند. بههمین منظور، اغلب این کشورها برای رسیدن به این مهم، دست به تغییر و تحولات در بعد جهانی میزنند. با توجه به اهمیت وضرورت توسعه پایدار کشورها وهمچنین لزوم توجه به این امر در کشور ما باید به عواملی که این توسعه را به همراه دارند اهمیت وتوجه کافی را داشت. این پژوهش با هدف بررسی جایگاه 16 کشور خاورمیانه از لحاظ وضعیت توسعه پایدار با استفاده از 32 شاخص توسعه پایدار با تاکید بر کشور ایران از سال 2006 تا سال 2012 تهیه شده است. نوع تحقیق کاربردی وروش آن نیز تحلیلی- مقایسهای میباشد. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات نیز از روش ویکور(VIKOR) که یکی از روشهای تصمیمگیری چندمعیاره میباشد استفاده شده است. با توجه به نتایج بدست آمده در سال 2006 با توجه به شاخصهای مورد مطالعه کشور تونس، کویت و مصر، در سال 2008 کشورهای کویت، تونس و ترکیه، در سال 2010 کشورهای مصر، ترکیه و ایران و در سال 2012 نیز به ترتیب کشورهای ترکیه، کویت و تونس در جایگاههای اول تا سوم قرار گرفتهاند. همچنین با توجه به نتایج کشور ایران در سال 2006 در جایگاه چهارم، در سال 2008 با یک رتبه صعود در جایگاه چهارم، در سال 2010 نیز با یک رتبه صعود نسبت به سال 2008 در جایگاه سوم و بلاخره در سال 2012 با یک رتبه نزول دوباره در جایگاه چهارم در میان 16 کشور مورد مطالعه در خاورمیانه قرار گرفته است. همچنین با توجه به دادههای بینالمللی کشور ایران از لحاظ شاخصهای؛ میزان گازهای گلخانهای، میزان اشتغال و انرژی تجدیدپذیر در سطح بینالمللی وضعیت مطلوبی نداشته است که علت اصلی آن نیز افزایش بیرویه جمعیت و اقتصاد نفتی این کشور میباشد.
توسعه پایدار,شاخصهای توسعه پایدار,کشورهای خاورمیانه,مدل ویکور
https://gps.gu.ac.ir/article_70695.html
https://gps.gu.ac.ir/article_70695_658b8b32a1d3db2e3b7ce54f1e6bee39.pdf
دانشگاه گلستان
مجله آمایش جغرافیایی فضا
2538-5739
2538-4821
8
28
2018
08
23
نقش پیادهراهسازی در ارتقاء کیفیت اجتماعی شهر تهران (مطالعه موردی: پیاده راه هفده شهریور)
83
98
FA
سید یعقوب
موسوی
دکتری برنامهریزی شهری (جامعهشناسی شهری)، دانشیار دانشگاه الزهرا
y.mousavi91@alzahra.ac.ir
زهرا
صحرائیان
دکتری جغرافیا و برنامهریزی شهری، مدرس دانشگاه آزاد شیراز، دانشکدۀ هنر و معماری
z.sahraeian22@gmail.com
محمدرضا
اقبال
دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامهریزی شهری، دانشگاه خوارزمی، دانشکده علوم جغرافیایی
eghbal@yahoo.com
خلق فضای شهری مطلوب، مهمترین اهداف شهرسازی معاصر است. در همین راستا، پیادهراهها با توجه به تأثیر عمیق خود در ارتقاء کیفیت زندگی شهری، اهمیتی ویژه ای در میان فضاهای شهری دارند و از عناصر لازم در هویتبخشی به فضای اجتماعی و فرهنگی در شهر می باشند. بدین منظور پژوهش حاضر به بررسی نقش پیادهراه هفده شهریور در کیفیت اجتماعی فضای میدان امام حسین (ع) تا میدان شهدا میپردازد. هدف از این پژوهش، تجزیه و تحلیل ارتباط بین کیفیت فضای شهری در پیادهراه (سرزندگی، خوانایی، نفوذپذیری و ایمنی) ( به عنوان متغیر مستقل) و تعاملات اجتماعی ( به عنوان متغیر وابسته) می باشد. روش پژوهش توصیفی – تحلیلی و از نظر هدف کاربردی است. شیوه جمعآوری دادهها بر اساس پرسشنامه (با در نظر گرفتن میزان روایی و پایایی موردقبول)، مشاهده و مصاحبه است. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران مراجعه در طول روز به این محدوده به دست آمد که شامل 376 نفر است و با روش نمونهگیری تصادفی ساده پرسشنامههای موردنظر از عابران پیاده و کاسبهای موجود تکمیل گردید. برای تجزیهوتحلیل دادهها از آزمونهای رابطهایی پیرسون و رگرسیون خطی استفاده شده است. یافتههای پژوهش حاکی از آن است که از بین متغیرهای مستقل پژوهش، تنها عامل خوانایی با کیفیت فضای شهری پیاده راه هفده شهریور در ارتباط معنادار بوده است و دو متغیر سرزندگی و نفوذپذیری هنوز در پیادهراه هفده شهریور به عنوان عوامل اثرگذار بر تعاملات اجتماعی بین مردم مؤثر نبوده و برای ارتقاء فضای اجتماعی این پیادهراه توجه به این عوامل لازم و ضروری است.
کیفیت زندگی شهری,پیادهراه,فضای اجتماعی,پیادهراه هفده شهریور
https://gps.gu.ac.ir/article_70697.html
https://gps.gu.ac.ir/article_70697_dac25631cdfbb6313ffbc136ec1187c4.pdf
دانشگاه گلستان
مجله آمایش جغرافیایی فضا
2538-5739
2538-4821
8
28
2018
08
23
سنجش توزیع فضایی مولفه های صنعتی ازنظر برخورداری از سطوح توسعه نمونه موردی: شهرستان های استان اردبیل
115
132
FA
عطا
غفاری گیلانده
دانشیار جغرافیا و برنامهریزی شهری دانشگاه محقق اردبیلی
a_ghfarigilandeh@uma.ac.ir
علی
عشقی چهاربرج
0000-0002-4164-2945
دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه محقق اردبیلی
aeshghei@gmail.com
سعیده
علوی
دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامهریزی شهری دانشگاه محقق اردبیلی
alavi.1370@gmail.com
احمد
آفتاب
دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامهریزی شهری دانشگاه محقق اردبیلی
aeshghei@jmail.com
در دهههای اخیر دستیابی به رشد و توسعه پایدار، یکی از مباحث عمده کشورها بهویژه کشورهای درحالتوسعه است. کشورهای درحالتوسعه بهمنظور جبران عقبماندگیها، رهایی از فقر سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و غیره و برای رسیدن به توسعهای معتدل و همهجانبه که بتواند به بهبود وضع زندگی همه مردم منجر شود، به شناخت صحیح پتانسیلها، توانها و محدودیتها در تمامی زمینهها و مناطق خود نیاز دارند. در این زمینه، بخش صنعت یکی از مهمترین عواملی است که تأثیر و توان زیادی در تمرکز جمعیت و فعالیتهای مختلف و درنتیجه تسریع روند رشد و توسعه دارد. پژوهش حاضر با استفاده از 22 شاخص مربوط به بخش صنعت و معدن بدنبال سنجش توزیع فضایی مؤلفههای صنعتی شهرستانهای استان اردبیل ازنظر برخورداری از سطوح توسعه با استفاده از تکنیک ادغام میباشد. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی میباشد. دادههای این پژوهش به روش اسنادی و میدانی جمعآوریشده است. برای تجزیهوتحلیل دادهها ابتدا از مدلهای تاپسیس، الکتر و ساو استفاده شده درنهایت از تکنیک کپلند جهت ادغام بهره گرفته شده است. نتایج پژوهش نشان میدهد که بین شهرستانهای استان ازلحاظ برخورداری از شاخصهای صنعتی اختلاف قابلملاحظهای وجود دارد. نتایج حاصل از تکنیک تلفیقی کپلند نشان میدهد که شهرستانهای اردبیل، مشگینشهر و خلخال توسعهیافته، شهرستانهای نمین، کوثر و پارسآباد نسبتاً توسعهیافته و شهرستانهای نیر، گرمی و بیله سوار جزء شهرستانهای محروم استان میباشند.
توسعه صنعتی Copeland,Saw,TOPSIS,استان اردبیل
https://gps.gu.ac.ir/article_70700.html
https://gps.gu.ac.ir/article_70700_6f562f2faddb63c3f029e4304df74284.pdf
دانشگاه گلستان
مجله آمایش جغرافیایی فضا
2538-5739
2538-4821
8
28
2018
08
23
تحلیل نابرابریهای فضایی توزیع خدمات شهری با رویکرد عدالت فضایی با استفاده از مدل ویکور(مطالعه موردی شهر قزوین)
133
154
FA
اسماعیل
نصیری هنده خاله
دانشیار، جغرافیا و برنامهریزی شهری، دانشگاه پیام نور
esmael.nasiri@yahoo.com
. امـروزه مشکلات ناشی توزیع نامناسب خدمات شهری، باعث شده است که توزیع خدمات شهری از کلیدیتـرین عناصـر شـهری جهـت و برقراری عدالت فضایی باشد. عدالت فضایی و عدالت جغرافیایی به معنی توزیع عادلانة خدمات و امکانات شهری باری رسیدن به جامعه ای متوازن و یکی از رهیافتهای عدالت اجتماعی ا ست. در این میان، موضوع خدمات رسانی و برخورداری نامناسب و گاه متناقض مناطق مختلف شهرها از خدمات عمومی، با مفهوم عدالت فضایی در تضاد است.بنابرای نمیتوان بخشی از جامعه شهری را از خدمات شهری محکوم کرد.محرومیت از این خدمات یا دسترسی به آنها با هزینه ی بیشتر زمینه نابرابریهای فضایی را در شهرها فراهم می آورد.<br /> شهر قزوین همچون اغلب شهرهای کشور دارای فضاهای نابرابر در برخورداری از خدمات شهری است.بر این اساس هدف پژوهش حاضر با توجه به مفهوم عدالت فضایی بررسی ارتباط بین پراکنش جمعیت و توزیع خدمات و دسترسی مناسب ساکنین نواحی ۱۹ گانه شهر قزوین از خدمات عمومی شهری است.<br /> روش تحقیق توصیفی-تحلیلی است و به منظور جمع آوری اطلاعات از روشهای کتابخانه ای و میدانی استفاده شده است.برای بررسی نحوه پراکنش جمعیت از مدل آنتروپی نسبی و به منظور تحلیل نابرابری های فضایی نحوه توزیع خدمات در سطح نواحی از مدل ویکور بهره گرفته شده است.نتایج مدل آنتروپی(۷۴۱۵۲/0) نشان میدهد که پراکنش جمعیت در نواحی شهری قزوین به صورت متناسبی صورت نگرفته است.<br /> بطوری که نواحی ۱۵،۱۶ و ۱۹ که بیتشرین درصد جمعیت را به خود اختصاص داده اند از حداقل امکانات شهری برخوردار میباشند.ناحیه ۸ با امتیاز Q =۸۴۱۰/0 و ناحیه ۱۷ با امتیاز Q= ۸۸۹/0 کمترین برخورداری از امکانات و ناحیه ۱۲ و ۱۳ بیشترین برخورداری را در مدل Vikor دارا میباشند.<br /> نتایج آزمونهای کای اسکور و ANOVA نیز بیانگر تفاوت معنی دار در رضایتمندی شهروندان در زمینه متفاوت بودن توزیع فرصتها و دسترسی به خدمات شهری است.بنابراین توزیع خدمات شهری مناسب با نیازهای نواحی نمی باشدوکاربریهای توزیع شده در نواحی شهری مورد استفاده شهروندان نمی باشد.
پراکنش جمعیت,توزیع خدمات,عدالت فضایی,مدل ویکور,نواحی ۱۹ گانه شهر قزوین
https://gps.gu.ac.ir/article_70704.html
https://gps.gu.ac.ir/article_70704_946ca9ec78348448907515f322470db8.pdf
دانشگاه گلستان
مجله آمایش جغرافیایی فضا
2538-5739
2538-4821
8
28
2018
08
23
برنامه ریزی راهبردی توسعه گردشگری شهری نمونه مورد مطالعه: شهر خرم آباد
155
168
FA
مصیب
عباسی
استادیار دانشگاه گلستان
m.abbasi@gu.ac.ir
نعمت
شاکرمی
دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامهریزی شهری دانشگاه فردوسی مشهد
sorena94@yahoo.com
رحمت الله
ملک
کارشناس ارشد مطالعات خاورمیانه دانشگاه شیراز
malek.rahmat1366@gmail.com
چکیده:<br /> امروزه صنعت گردشگری یکی از پر رونق ترین فعالیت های اقتصادی جهان است. این صنعت به عنوان فعالیتی اثرگذار بر تمامی ارکان توسعه بیش از گذشته نیازمند توجه است. شهرخرم آباد با توجه به سابقه تاریخی سکونت و داشتن بناها ی تاریخی و جاذبه های طبیعی یکی از پایگاه های مهم گردشگری کشور محسوب می گردد. با توجه به کمبودهای که در زمینه گردشگری در این شهر وجود دارد هدف تحقیق حاضر این است که با استفاده از روشSWOT و روش برنامه ریزی کمیQSPM ضمن شناسایی نقاط قوت و ضعف، فرصت ها و تهدیدات بهترین راهبرد را برای مقابله با تهدیدات و ضعف ها و بهره گیری از قوت ها و فرصت ها در زمینه گردشگری شهر خرم آباد ارائه دهد.روش تحقیق توصیفی- تحلیلی می باشد، که در آن داده ها و اطلاعات مورد نیاز از طریق منابع کتابخانه ای و میدانی(پرسشنامه)پیمایشی جمع آوری شده است. نمونه انتخاب شده تعداد 32 نفر از کارشناسان و مدیران گردشگری شهرخرم آباد بوده که با استفاده از روش تصادفی ساده انتخاب شده اند.نتایج بدست آمده حاکی از آن است که وضعیت گردشگری خرم آباد درمیان چهار حالت تهاجمی،تدافعی،محافظه کارانه و رقابتی مدل SWOT در حالت تهاجمی قرار دارد، یعنی باید با توجه به توانمندیهای موجود درصدد بهره گیری از فرصت های پیش رو باشد و در گام بعدی اولویت بندی که با استفاده از ماتریس برنامه ریزی کمی صورت گرفته راهبرد تهیه و تدوین یک برنامه جامع مناسب و منظم بلندمدت در زمینه گردشگری خرم آباد عبارت است از ایجاد تاسیسات و اماکن رفاهی جهت اسکان سازمان یافته گردشگران در مجاورت مسیرها، اماکن فرهنگی و گردشگری وهمچنین بازاریابی و تبلیغات فرامنطقه ای جهت معرفی و شناسایی بهتر شهر خرم آباد با توجه به معرفی این شهر از طرف دفتر سازمان ملل به عنوان شهر نمونه گردشگری در ایران به عنوان موثرترین راهبردها تعیین شدند.<br /> <br /> کلمات کلیدی: گردشگری، برنامه ریزی کمی، ،روش سوات،شهر خرم آباد.
کلمات کلیدی: گردشگری,برنامه ریزی کمی,روش سوات,شهر خرم آباد
https://gps.gu.ac.ir/article_70706.html
https://gps.gu.ac.ir/article_70706_86b0e688eb48b42fd6f27b8013452880.pdf
دانشگاه گلستان
مجله آمایش جغرافیایی فضا
2538-5739
2538-4821
8
28
2018
08
23
نقش گردشگری در تغییرات زندگی ساکنان مقصد (نمونهی مورد مطالعه: شهر تبریز)
169
190
FA
ابوالفضل
قنبری
دانشیار دانشگاه تبریز
a_ghanbari@tabrizu.ac.ir
معصومه
آدمی
کارشناسارشد دانشگاه تبریز
masoumeh_adami@yahoo.com
گردشگری در بستر محیط جغرافیایی صورت میگیرد که متشکل از محیط طبیعی، فرهنگی و اجتماعی است. هر یک از این دو محیط متشکل از عواملی هستند که به نوعی برگردشگری تأثیرگذار است و از آن تأثیر میپذیرد. گردشگری میتواند اثرات متفاوت و قابل توجهی در منطقهی گردشگرپذیر بر جای بگذارد. این اثرات میتوانند اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، سیاسی و زیست محیطی باشند. با توجه به پیچیدگی و همچنین گستردگی فعالیتهای گردشگری اثرات ناشی از آن نیز ابعاد به هم پیوستهی بسیاری دارند که باید در مطالعهی اثرات گردشگری به آنها توجه شود، این اثرات نوعاً بطور مستقیم در شیوه و کیفیت زندگی جامعهی میزبان انعکاس مییابد. بنابراین میتوان صنعت توریسم را یکی از مؤثرترین عوامل بر کیفیت زندگی ساکنان مقاصد گردشگری دانست. پژوهش حاضر، به روش توصیفی و تحلیلی و با هدف دستیابی به تأثیرات گردشگری بر کیفیت زندگی انجام گرفته است. جمعآوری دادهها از طریق مشاهده میدانی، توزیع پرسشنامه و مطالعات کتابخانهای بدست آمد. جامعهی آماری این پژوهش ساکنان محلی شهر تبریز بود که برای تعیین حجم نمونه و روش نمونهگیری، به ترتیب از روش تعیین حجم نمونه کوکران که برای 400 نفر تعیین و نمونهگیری تصادفی ساده و در تجزیه و تحلیل دادهها از روش تحلیل عاملی در محیط نرمافزار SPSS و به منظور روایی و پایایی پرسشنامه، به ترتیب از روایی محتوا (نظر اساتید و کارشناسان مرتبط با مسایل شهری و گردشگری) و ضریب آلفای کرونباخ که می توان گفت میزان پایایی ابزار تحقیق در حد قابل قبولی بوده است، استفاده شد. نتایج حاصله از تحلیل اکتشافی، نشان داد هرگاه از نظر ساکنان در مورد تأثیرات گردشگری و قلمروهای زندگی خاص سؤال شده، درک آنها هم دارای بعد مثبت بوده است. به تعبیری وقتی تأثیرات گردشگری در رابطه با رضایت از زندگی مطرح شده است، همراه با درک مثبت ساکنان از نظر تأثیرات اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، محیطی و قلمروهای خاص زندگی بوده است. همچنین، عامل «چقدر از گذران نحوهی زندگی خود راضی هستید» با بار عاملی 873/0 مهمترین مؤلفهی کیفیت کلی زندگی به دست آمد.
گردشگری,قلمروهای زندگی خاص,تأثیرات گردشگری,رضایت از زندگی,تبریز
https://gps.gu.ac.ir/article_70707.html
https://gps.gu.ac.ir/article_70707_f4e5433a9751858659d065d741fb1c0d.pdf
دانشگاه گلستان
مجله آمایش جغرافیایی فضا
2538-5739
2538-4821
8
28
2018
08
23
ارزیابی مدیریت محلی در مناطق روستایی با شاخصهای حکمروایی مطلوب نمونه موردی: روستاهای توابع شهرستان چناران
191
208
FA
حمدالله
سجاسی قیداری
111111111111111111
استادیار جغرافیا و برنامهریزی روستایی دانشگاه فردوسی مشهد
ssojasi@yahoo.com
نرگس
حاجیان
دانشجوی کارشناسیارشد جغرافیا و برنامهریزی روستایی دانشگاه فردوسی مشهد
ssojasi@um.ac.ir
مدیریت به عنوان ابزار مهم برنامهریزی، سازماندهی و کنترل امور میباشد که در مقیاس های مختلف برنامه ریزی مورد توجه می باشد. در این ارتباط در مقیاس محلی، نقش مدیریت روستایی برای رسیدن به اهداف برنامهریزی و توسعه روستایی مطلوب قابل توجه میباشد. رویکردهای مختلفی در زمینه مدیریت روستایی وجود دارد که یکی از جدیدترین و مهمترین آنها، حکمروایی مطلوب و خوب روستایی میباشد. بر این اساس هدف این پژوهش بررسی و تحلیل وضعیت موجود مدیریت محلی روستاها به لحاظ عملکرد با شاخصهای 9گانه حکمروایی مطلوب است. برای این منظور از روش شناسی توصیفی- تحلیلی، با استفاده از منابع کتابخانهای و پژوهش میدانی(پرسشنامه) استفاده شده است. جامعه آماری تحقیق 12 روستا از بخش مرکزی شهرستان چناران میباشد که 144 نفر از طریق روش نمونهگیری کوکران انتخاب و به صورت تصادفی ساده مطالعه شدهاند. نتایج آزمون T در ارتباط با مقایسه میانگینها نشان داد که در اکثریت شاخصها(به جز شاخص عدالت) و گویههای مرتبط با آن(به جز سه گویه صدور پروانه برای ساختمانها در روستا، برقراری امنیت برای روستاییان، و اعتماد روستاییان به مدیران محلی) میانگینها کمتر از حد متوسط میباشد. همچنین رابطه همبستگی بین شاخصها نیز نشان داده که از نظر روستاییان تحقق حکمروایی مطلوب در مدیریت روستایی، نیازمند وجود همبستگی بین شاخصها میباشد. اجرای مدل اولویتبندی ویکور برای مشخص کردن بهترین مدیریت روستایی در ارتباط با پیاده سازی اصول حکمروایی مطلوب حاکی از آن است که روستای یوردچوپان رتبه اول و روستای نورالدین رتبه آخر به لحاظ پیاده سازی شاخصهای حکمروایی مطلوب در مدیریت محلی روستا قرار دارند.
مدیریت روستایی,شورا و دهیار,حکمروایی روستایی,مشارکت
https://gps.gu.ac.ir/article_70711.html
https://gps.gu.ac.ir/article_70711_61be0b20b1c761109d8121b0ead1e648.pdf
دانشگاه گلستان
مجله آمایش جغرافیایی فضا
2538-5739
2538-4821
8
28
2018
08
23
سنجش و رتبهبندی شاخصهای توسعه فرهنگی در شهرستانهای استان گستان
209
222
FA
محمدباقر
مسعودی
استادیار جغرافیا و برنامهریزی گردشگری، موسسه آموزش عالی حکیم جرجانی گرگان
ebrahim.moameri@gmail.com
ابراهیم
معمری
0000-0003-4336-128X
دانشجوی کارشناسیارشد جغرافیا و برنامهریزی شهری، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه گلستان
e.moammare70@gmail.com
فرهاد
معمری
کارشناس علوم تربیتی دانشگاه فرهنگیان
f.moammare@gmail.com
بیشک بالاترین و والاترین عنصری که در موجودیت هر جامعه دخالت اساسی دارد، فرهنگ آن جامعه است. اساسا فرهنگ هر جامعه، هویت و موجودیت آن جامعه را تشکیل می-دهد و با انحراف فرهنگ، هر چند جامعه از بعدهای اقتصادی، سیاسی، صنعتی و نظامی قدرتمند و قوی باشد، اما پوچ و میان تهی است. همه مکاتب بشری و نظامهای سیاسی، اندیشه توسعه را به عنوان تلاش برای تعالی جامعه پذیرفتهاند و هیچ جامعه و نظامی نیست که بخواهد و یا بتواند از سطح معین و ثابتی از فرهنگ مادی و غیر مادی متوقف شود. هدف اصلی این پژوهش، ارزیابی میزان توسعهیافتگی شهرستانهای استان گلستان بر مبنای 30 شاخص فرهنگی در سال 1392، میباشد. نوع تحقیق کاربردی و از لحاظ روششناسی، توصیفی- تحلیلی محسوب میشود. اطلاعات مورد نیاز برای انجام پژوهش، از طریق مطالعات اسنادی و کتابخانهای بدست آمدهاند و برای تجزیه و تحلیل دادهها از نرم افزار آماری Excel و برای رتبهبندی شهرستان از تکنیکهای تصمیمگیری چندمعیاره VIKOR ، SAW ,TOPSISو ادغام نتایج با تکنیک کپلند استفاده گردید. همچنین برای امتیازدهی از روش آنتروپی شانون استفاده شده است. جامعه آماری تحقیق، 14 شهرستان استان گلستان بر اساس آخرین تقسیمات سیاسی- اداری میباشد. نتایج حاصل از این پژوهش بر اساس تکنیک ادغام کپلند نشان میدهد که ، 28/14 درصد شهرستانها برخوردار، 42/71 درصد نیمه برخوردار و 28/14 درصد در رده شهرستانهای محروم قرارگرفتند. بنابراین بیشتر شهرستانهای استان در سطح شهرستانهای نیمهبرخوردار و محروم قرار گرفتهاند که نشان میدهد در توزیع شاخصهای مختلف توسعه در سطح استان نابرابری زیادی وجود دارد.
سطحبندی فرهنگی,تکنیک TOPSIS,ویکور,شاخصهای فرهنگی,استان گلستان
https://gps.gu.ac.ir/article_70713.html
https://gps.gu.ac.ir/article_70713_43abb044bf6031a17815d3df39c764e8.pdf
دانشگاه گلستان
مجله آمایش جغرافیایی فضا
2538-5739
2538-4821
8
28
2018
08
23
مدلسازی توسعه ی شهری بجنورد با استفاده از رگرسیون لجستیک
223
236
FA
محمد
اجزا شکوهی
دانشیار دانشگاه فردوسی مشهد، گروه جغرافیا، رشته برنامهریزی شهری
shokouhim@ferdowsi.um.ac.ir
لیا
شاددل
دانشجوی دکتری دانشگاه فردوسی مشهد، گروه جغرافیا، رشته برنامهریزی شهری
lia.shaddel@gmail.com
توسعه ناموزون شهرها یکی از مسائل مهم در کاربری زمین است و پیش بینی توسعه شهری همیشه به سادگی امکانپذیر نیست بلکه به مدل هایی نیاز دارد که ماهیت پیچیده فرآیندهای شهری را مدنظر قرار دهند. رگرسیون لجستیک یک مدل پیش بینی کننده تجربی است. تعیین وزن عوامل محرک برمبنای داده های تجربی به جای استفاده از دانش کارشناسان از مزایای این مدل است و همچنین توانایی واردسازی متغیرهای بیشتری را داراست که از برتری هایش می باشد. لذا با توجه به اهمیت موضوع در این مقاله به مدلسازی توسعه شهری بجنورد با استفاده از رگرسیون لجستیک در طی دوره 28 ساله پرداخته می شود و از نظر ماهیت و روش ترکیبی از روش های تحقیق اسنادی و توصیفی-تحلیلی است که از 9 متغیر مستقل برای مدلسازی استفاده می کند. میزان Pseudo-R2 و ROC به ترتیب 0.2835 و 0.9335 بدست آمد که در محدوده مورد قبولی قرار دارند. بنابراین مدلسازی تایید می گردد. ارزیابی حساسیت سنجی مدل با استفاده از روش حذف هرکدام از متغیرهای مستقل نشان دهنده تاثیر بیشتر متغیرهای جهت شیب و فاصله از سطوح آبی در مدلسازی است و مناطق جنوب شهر و مناطق غیرشهری بلافصل مناسب ترین مناطق برای توسعه آینده هستند.
بجنورد,توسعه شهری,رگرسیون لجستیک,مدلسازی
https://gps.gu.ac.ir/article_73321.html
https://gps.gu.ac.ir/article_73321_70b55c7dc4d59ea44a65ebf2d365f651.pdf