سنجش مطلوبیت مبلمان خیابانی شهر ارومیه با رویکرد جنسیتی

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه پیام نور

2 مدرس گروه شهرسازی دانشگاه پیام نور مرکز ارومیه و کارشناسی‌ارشد طراحی شهری دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره)

3 مهندسی شهرسازی دانشگاه پیام نور ارومیه

چکیده

بررسی کیفیت طراحی عناصر شهری در دوره‌های مختلف تاریخی و همچنین تأثیرات آن‌ها بر  گروه‌های مختلف سنی و جنسی به‌منظور طراحی هوشمند مبلمان های شهری از اهمیت خاصی برخوردار است، هدف از این پژوهش سنجش کیفیت مبلمان خیابانی در ارومیه بر اساس قدمت خیابان و همچنین نگرش جنسیتی است. در این راستا سه خیابان امام و کاشانی و 8 شهریور که متولد  دوره‌های زمانی پهلوی اول، دوم و بعد از پیروزی انقلاب اسلامی است با استفاده از روش توصیفی تحلیلی و به کمک آمار استنباطی مورد بررسی قرار گرفتند. جامعۀ آماری در این پژوهش شهروندانی هستند که تجربۀ حضور در هر سه خیابان‌ را داشته و حجم نمونه 450 نفر بوده است.جهت تحلیل و رتبه‌بندی شاخص‌ها با توجه به نوع داده‌ها از آزمون ناپارامتریک فریدمن استفاده‌شده و جهت سنجش تفاوت در ادراک محیط و انتخاب مبلمان بین زنان و مردان از آزمون من ویتنی استفاده گردیده است. در تحلیل میزان اهمیت شاخص‌ها در کیفیت مبلمان خیابان چنین استنتاج شده است که شاخص گوناگونی در طراحی مبلمان شهری بیشترین تأثیر داشته و بررسی ارتباط بین قدمت خیابان‌ها و کیفیت مبلمان آن‌ها نشان داد که با نزدیکی و مجاورت به مرکز شهر و خیابان‌های پهلوی اول میزان مطلوبیت کیفیت بصری در شاخص‌های گوناگونی، خوانایی، رنگ تعلق و تناسبات بصری در خیابان شهری افزایش‌یافته است؛ همچنین نتایج تحقیق نشان داد که زنان و مردان در  ادراک محیط و انتخاب مبلمان خیابانی تفاوت معنی‌داری دارند، لذا در تحقیقات آینده طراحی متناسب با تفاوت‌های جنسی در فضاهای شهری الزامی است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Desirability Street Furniture Assessment of Urmia with Gender Approach

نویسندگان [English]

  • AliReza Soleimani 1
  • ائلناز ضرغامی سلطان احمدی 2
  • Parvaneh Divband 3
1 Assistant Professor of Geography and Urban Planning, Payam Noor University
2 Lecturer, Department of Urbanism, Payam Noor University,Urmia.
3 B.S Urbanism , Payam Noor University,Urmia
چکیده [English]

Investigating the quality of urban elements design in different historical periods and their effects on different age and sex groups is important for the smart design of urban furniture. The purpose of this study was to evaluate the quality of street furniture in Urmia based on street age as well as gender attitude. In this regard, three streets of Imam and Kashani and 8 Shahrivar, Created during the first, second and after the Islamic Revolution, were investigated by descriptive-analytic method and inferential statistics. The statistical population in this study is citizens with experience of presence in all three streets and sample size was 450. For analysis and ranking of indices according to data type Friedman nonparametric test was used to measure differences in perception of environment and furniture choice between Both men and women used the Mann-Whitney test.The analysis of the importance and impact on urban furniture quality concluded that variety indicator in urban furniture design has the most impact on increasing or reducing the street environmental quality and the results of the study, according to the oldness of the urban streets during the past periods represented that by proximity to city center and First Pahlavi street has increased the desirability of visual quality criteria in urban streets such as variety, legibility, personalization and visual appropriateness, The results also showed that men and women have significant differences in perception of environment and choice of street furniture. Therefore, in future research, design appropriate to gender differences in urban spaces is required.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Gender Differences
  • Urban Design
  • Street Furniture
  • Urmia
  1. آزاد خانی، پاکزاد و زهرا طهماسبی کیا. ۱۳۹۵. بررسی نقش و عملکرد مبلمان شهری در ارتقا کیفیت محیط شهری و رضایتمندی شهروندان-مطالعه موردی: منطقه ۴ شهرداری کرمانشاه، نشریه پژوهش و برنامه‌ریزی شهری، شماره ۲۷، سال هفتم، مرودشت.
  2. اثنی عشری، محمد خلیل، زهرا شفیعی، شقایق کوهی و مرجان کیانی. 1392." شاخص‌های کیفی در طراحی صنعتی مبلمان شهری "، همایش ملی عناصر زیباسازی شهری، شیراز.
  3. بی‌نیاز فاطمه و تکتم حنایی. 1396. بازشناسی عناصر مؤثر بر خوانایی در ادراک بزرگ‌سالان، مطالعه موردی: بلوار امامیه-مشهد، فصلنامۀ علمی-پژوهشی مطالعات شهری، تابستان 1396 شماره بیست و سوم، سنندج.
  4. بزی، خدارحم و بیت الله رضایی. 1391. بررسی ساختارهای شهری مطلوب زنان با تأکید بر امنیت در شهر زابل مجله آمایش جغرافیایی فضا، فصلنامه علمی- پژوهشی دانشگاه گلستان سال دوم/ شماره مسلسل پنجم/ پاییز 1931،گرگان.
  5. تیموریان، کتایون و پروانه زی ویار. 1392. بررسی و مطالعه رضایتمندی از استانداردهای مبلمان شهری، مطالعۀ موردی: ناحیه 2 منطقه 2 شهرداری تهران. فصلنامه علمی-پژوهشی انجمن جغرافیای ایران، شماره 37، سال یازدهم، تهران.
  6. حبیب، فرح. 1389."سیر تحولی زیباسازی منظر شهر "، ماهنامۀ دانش نما، سال نوزدهم، دورۀسوم، شماره پیاپی 180-179، فروردین و اردیبهشت. تهران.
  7. حیدری، علی ا کبر، قاسم مطلبی و فروغ نگین تاجی. 1393. تحلیل بعد کالبدی حس تعلق به مکان در خانه‌های سنتی و مجتمع‌های مسکونی امروزی، نشریه هنرهای زیبا - معماری و شهرسازی دوره ۱۹ شماره ۳ پاییز ۱۳۹۳، تهران.
  8. رضوانی، نوشین، مصطفی بهزاد فر، ؛ حبیبی، کیومرث،1396، ارزیابی بافت‌های تاریخی بر پایه هنجار حس تعلق به مکان - نمونۀ مطالعاتی: محله سرچشمه گرگان، نشریه پژوهش و برنامه‌ریزی شهری، سال هشتم، شماره بیست و نهم تابستان 96، مرودشت
  9. رخشانی­نسب، حمیدرضا و مریم رشیدیان. 1396. تحلیلی بر جایگاه مبلمان ورزشی در افزایش سرزندگی فضاهای شهری-مطالعه موردی: شهر نورآباد ممسنی، مجله جغرافیا و توسعه، شماره 46، زاهدان.
  10. رابرتز، ماریون و کلارا گرید. 1390. رویکردی به‌سوی طراحی شهری روش‌ها و فنون طراحی شهری، راضیه رضازاده و مصطفی عباس زادگان، تهران؛ انتشارات دانشگاه علم و صنعت ایران، تهران.
  11. سلیمانی، علیرضا، احمد آفتاب، علی مجنونی و مریم اسدی. 1396. بررسی تاثیر طراحی شهری بر رفتار و اخلاق شهروندان مطالعه موردی خیابان های امام کاشانی و مدرس ارومیه، پژوهش های جغرافیای برنامه ریزی شهری ، دورة 5 ، شمارة 2 ، تابستان 1396، تهران.
  12. سرافرازی، صدیقه. 1390. نقش مبلمان شهری در ارتقاء گذران اوقات فراغت شهروندان منطقه 5 تهران، استاد راهنما: ژیلا سجادی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی.
  13. شریفی تونبق، روشنک. 1390. برنامه‌ریزی مبلمان شهری بر اساس تغییرات اقلیمی، مطالعه موردی محور نایبی شهر اردبیل، استاد راهنما: اسماعیل علی‌اکبری، دانشگاه پیام نور مرکز تهران،
  14. عظیمی، آزاده. 1390. "مبلمان و سیمای شهر "، ماهنامه اطلاع‌رسانی، آموزشی و پژوهشی، شماره 62، شهریور. اردبیل.
  15. فیضی، محسن و علی اسد پور. 1392. فرآیند بازآفرینی منظر میدان‌ها شهر تهران باهدف ارتقای تعاملات اجتماعی شهروندان، فصلنامه مطالعات شهری، شماره هفتم، 14-3.
  16. گلستانی، نفیسه، محبوبه روشن و مهدی شیبانی. 1394. سنخیت شناسی همسویگی معنادار روش‌های ارزیابی قرارگاه‌های رفتاری و بازطراحی مبلمان و فضاهای شهری، فصلنامه مدیریت شهری، سنندج.
  17. لحمیان ، رضا، مهدی عبوری و معصومه براری. 1392. نقش مبلمان شهری در توسعه گردشگری. مطالعه موردی: شهرساری، مجله آمایش جغرافیایی فضا فصلنامه علمی- پژوهشی دانشگاه گلستان سال سوم/ شماره مسلسل دهم/ زمستان 1392. گرگان.
  18. مطلبی، قاسم و علی جوان فروزنده. 1390. مفهوم حس تعلق به مکان و عوامل تشکیل‌دهنده آن، مجله هویت شهر، شماره هشتم، بهار و تابستان، تهران.
  19. مشیری سیدرحیم.، بیژن رحمانی، قربان  اسلامی‌راد. 1393. مقایسه تطبیقی منظر بافت‌های شهر بر اساس شاخص‌های مبلمان شهری مطالعه موردی: شهر بهشهر، فصلنامه جغرافیایی چشم انداز زاگرس:  بهار 1393، دوره 6، شماره 19.
  20. یوسف‌زاده، زهره، جابر پارسایی، راحله افشار، 1393. بررسی و مطالعه رضایتمندی شهروندان از کیفیت مبلمان شهری- موردمطالعه: نواحی سه و هفت منطقه یک تهران، پژوهش‌های دانش زمین، شماره 19، سال پنجم، تهران.

21. Bulut, Y., and Ömer Atabeyoglu, O. 2007. Funtains as Urban furniture in Historical Urban Structure and usage culture: Ezrrum City Case.

  1. Cullen, G. 1961. "Townscape", Architecture Press, London

23. Carmona, M. 2014. The Place-shaping Continuum: A Theory of Urban Design Process. Journal of Urban Design,19(1): 2–36

  1. Carmona. M. et al. 2003. Public Places-Urban Spaces: The dimension of urban design. New York: Architectural Press
  2. Ewing, Reid., and Handy, Susan. 2009. Measuring the Unmeasurable: Urban Design Qualities Related to Walkability, Journal of Urban Design, 14(1): 65-84.
  3. Hala, Mohamed Hassanein. 2017. Smart Technical Street Furniture Design "Case Study of New Cairo Administrative Capital", The International Conference: Cities’ Identity Through Architecture and Arts May 2017, "At Cairo, Egypt. pp1-23. 

27. Gioia Fusaro, Francesco D’Alessandro, Giorgio Baldinelli. 2018. Design of urban furniture to enhance the soundscape: A case study, Bulding Acoustics, 25(1): 1-10.

  1. Jacobs, J. 1961. "The Death and Life of Great American Cities", London: Jonathan Cape.
  2. Jacobs, A., and Appleyard, D. 2000. "Toward an Urban Design Manifesto", in: LeGates, Richard T., Stout, Frederic; City Reader, Routledge, Second edition, London.
  3. ID Esther, Hiu Kwan Yung and Edwin Hon Wan Chan. 2018. Towards Sustainable Neighborhoods: Challenges and Opportunities for Neighborhood Planning in Transitional Urban China Qi Zhang * Received: Sustainability, 21 December 2017; Accepted: 31 January 2018; Published: 4 February 2018, pp: 1-23.
  4. Leila Badeiy, Mahdieh Nakhaei, Fereshteh Babaoghly, and Nikoo Abhari. 2015. Some approaches in design of urban furniture with emphasis on green space use and sustainable urban landscape, Science Journal (CSJ), 36(3): 783-3790.
  5. Roger Waters, Service Director, Highways and Streetcare Services. 2018. Pontypridd town centre: regulation of the placement of street café furniture on the highway, rhondda cynon taf county borough council cabinet 22nd march 2018, pp1-40.
  6. Sara Zavari, Nangkula Utaberta, Nangkula Utaberta. 2016. Sustainability of Street Furniture Design In Malaysia,  Australian Journal of Basic and Applied Sciences, 10(119): 119-121. 
  7. Thomas Telford Ltd, Heron Quay. 2017. Manual for Streets, Department for Transport, London.