شناسایی عوامل کلیدی مؤثر بر وضعیت آیندۀ کیفیت زندگی سکونتگاه‌های شهری با تاکید بر کاربرد آینده‌پژوهی. نمونۀ موردی: محلات کارمندان و اسلام آباد شهر زنجان

نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه زنجان

2 دانشجوی دکتری تخصصی جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه زنجان

چکیده

چکیده
ظهور مجددِ موضوع کیفیتِ زندگی در سال­های اخیر ناشی از علاقه به توسعۀ انسانی، اجتماعی، توسعۀ پایدار، انجمن سلامت و.. است. در این راستا، این پژوهش قصد دارد با تکیه بر دیدگاه نوین برنامه­ریزی، با استفاده از روش­های خاص آینده­نگاری برای سکونتگاههای شهر زنجان برنامه­ریزی کند. روش پژوهش براساس روش­های جدید آینده پژوهی، تبیینی است. عوامل توسط 30 کارشناس و متخصص برنامه­ریزی شهری با به‌کارگیری پویش محیطی، تحلیل اثرات متقابل/ ساختاری مورد ارزیابی قرار گرفت و از نرم­افزار تخصصی آینده‌پژوهی MICMAC برای تحلیل عوامل مؤثر بر وضعیت آینده سکونتگاههای شهری استفاده شده است. نتایج نشان داد که وضعیت پراکندگی متغیرهای مؤثر بر وضعیت آیندۀ کیفیت زندگی سکونتگاههای شهری متفاوت است. در محلۀ اسلام­آباد وضعیت سیستم ناپایدار بوده و بیشتر متغیرها دراطراف محور قطری صفحه پراکنده شده و درحالی­که در محله کارمندان توزیع متغیرها ازشکل سیستم پایدار تبعیت کرده و متغیرها تاحدودی به شکل L پراکنده­اند. از میان 34 عامل بررسی شده، در محلۀ کارمندان 9 و در محله اسلام­آباد 12 عامل اصلی به عنوان عوامل کلیدی مؤثر بر وضعیت آیندۀ کیفیت زندگی انتخاب شده­اند که همۀ عوامل در هر دو روش مستقیم و غیرمستقیم تکرار شده­اند. یافته­ها نشان داد که درمحلۀ کارمندان اغلب عوامل اجتماعی هم چون عوامل مشارکت، هویت، شورایاری‌های محلی، حکمروایی خوب شهری مطرح شده درحالی که در محله اسلام آباد عوامل اقتصادی (شامل قیمت زمین و مسکن، اشتغال ساکنان) و کالبدی (شامل ساخت و سازهای مبتنی بر قوانین نظام مهندسی،سرانه و سطوح کاربری‌ها، نظارت در حین ساخت و ساز، مالکیت (امنیت تصرف)، کیفیت مسکن) به‌عنوان عوامل کلیدی مطرح که کیفیت زندگی آینده این سکونتگاه­ها را تحت تاثیر قرار خواهند داد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Identification of Key Factors Affecting the Future Status of Quality of Life in Urban Settlements with an Emphasis on Future Studies (Case Study: Karmandan and Islamabad neighborhoods City of Zanjan)

نویسندگان [English]

  • mohsen ahadnejad 1
  • saeed najafy 2
1 zanjan universtiy
2 zanjan university, social science faculty, geography and urban planning
چکیده [English]

The re-emergence of the issue of quality of life in recent years is due to the interest in human development, social development, sustainable development, the health community, and so on. In this regard, this research intends to plan using the special forecasting methods for settlements in Zanjan city based on a new perspective of planning. The method of research based on new methods of futures studies is explanatory. Factors were evaluated by 30 urban planners and experts, using environmental scans, analyzing interactive / structural effects And the MICMAC Futuristics Specialist Software has been used to analyze the effective factors of the future location of urban settlements. The results showed that the dispersion status of the variables affecting the future status of the quality of life in urban settlements is different. In the neighborhood of Islamabad, the state of the system is unstable and most of the variables are dispersed around the diameter of the plate and While in the Karmandn neighborhood distribution area, variables follow the form of a stable system and variables are partially in the form L distributed. Among the 34 surveyed agents, in Karmandan neighborhood 9 and in the neighborhood of Islamabad, 12 major factors were selected as the key factors affecting the future quality of life situation which all factors are repeated in both direct and indirect ways. The findings showed that in the Karmandan neighborhood, most social factors, such as the factors of participation, identity, local councils, good urban governance, have been raised While in the neighborhood of Islamabad economic factors (including land and housing prices, employment of residents) And physical (including construction based on the laws of the engineering system, per capita and user levels, supervision during construction, ownership (capture security), housing quality) As key factors affecting the quality of future life of these settlements.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Quality of Life
  • urban settlements
  • Futures Studies

مراجع

منابع

  1. بلوک آماری. 1390. سرشماری عمومی نفوس و مسکن شهر زنجان.
  2. -حاتمی نژاد، حسین. محمدی کاظم­آبادی. لیلا. 1396. سنجش رضایتمندی از شاخص­های کیفیت زندگی در شهرهای جدید. مطالعه موردی: شهر جدید مهاجران، مجله آمایش جغرافیایی فضا، فصلنامه علمی-پژوهشی دانشگاه گلستان، سال هفتم/شماره مسلسل بیست و سوم/ بهار.
  3. رضاعلی، منصور. حاتمی نژاد، حسین. فرجی سبکبار، حسنعلی. علوی، سیدعلی. قائد رحمتی، صفر. 1395. تحلیل فضایی کیفیت زندگی در ایران، مجله آمایش جغرافیایی فضا، فصلنامه علمی-پژوهشی دانشگاه گلستان، سال ششم/شماره مسلسل بیست و یکم/ پاییز.
  4. کوکبی، افشین. پورجعفر، محمدرضا. تقوایی، علی اکبر. 1384. برنامه­ریزی کیفیت زندگی شهری در مراکز شهری، تعاریف و شاخص­ها، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، شمارۀ دوازدهم.
  5. مرکز مطالعات و برنامه­ریزی شهر تهران. 1392. آینده­پژوهی در برنامه­ریزی و مدیریت شهری،انتشارات مدیریت فن­آوری اطلاعات و مرکز اسناد، گزارش شماره 220، دی ماه.
  6. محمدنیا قرائی، فاطمه. تیموری، مرضیه. خانی­زاده، محمدعلی. 1397. بررسی کنش متقابل سرمایه اجتماعی و کیفیت زندگی در محلات برنامه ریزی شده شهری. نمونه موردی: محله جاهدشهر منطقه 12 مشهد، مجله آمایش جغرافیایی فضا، فصلنامه علمی-پژوهشی دانشگاه گلستان، سال هشتم/شماره مسلسل بیست و هفتم/ بهار.
  7. نعیمی، کیومرث. پورمحمدی، محمد رضا. 1395. شناسایی عوامل کلیدی موثر بر وضعیت آینده سکونتگاه های فرودست شهری سنندج با تاکید بر آینده پژوهی، فصلنامه علمی-پژوهشی مطالعات شهری، شماره بیستم، پاییز .
    1. Asan, S., serdar and Umut, A. 2007. Qualitative cross-impact analysis with time consideration  Technological forecasting and social change, 74.
    2. Bialowolska, W.D. 2016. Quality of life in cities- Empirical evidence in
      comparative European perspective, Published by Elsevier Ltd. Cities 58: 87-96.
    3. Bonyad Tose Farda. 2005. Technology foresight methods, Tehran, Bonyan Tose   Publishers, (In Persian).
    4. Bell, Wendell. 2005. Foundations of  Futures  Studies: Human  science  for  a new  era., 2: Values, objectivity, and  good  society. New Brunswick, N.J: Transaction Publishers.
    5. Das, D. 2008. Urban Quality of life: A Case Study of Guwahati. Social indicators Research, 88(2): 297-310.
    6. Department of the Environmet, Transport and the regions, .1999. A better quality of life- A strategy for sustainable development for the UK, London: HMSO.
    7. Fahraji. A.A., Karimiyan, B.M., and Anvari, M.R. 2015. Assessment of the life quality of urban areas residents(The case study of the city of Fahraj), Journal of Engineering (IOSRJEN), Vol. 05, Issue 07 (July. 2015), ||V4|| PP 31-36.
    8. Florek, M. 2011. No place like home: prespectives on place attachment and impacts on city management, Journal of  Town& City Management, 1(4): 346-354.
    9. Faludi, A. 1970. the Planning  environment  and the meaninig of  Planning, regional  studies, No, 4.
    10. -Florida, R. 2005. Cities and the Creative class, New York: Routledge.
    11. Foo, T.S. 2000. Sublective assessment of urban quality of life in Singapore (1997-1998). Habitat international, 24(1): 31-49.
    12. Ge, J., and Hokao, K. 2006. Research on residential lifestyle in Japanes cities from the viewpoints of residential preference, residential choice and residental satisfaction, landscape and Urban Planning, 78(3): 165-178.
    13. Ghorbani, R.m et al.m, 2014. Review of  new  patterns  of  urban  land use  planning, Tabriz,  Foroozesh Publishing, (In Persian).
    14. Hartley, J,. Potts,. J,. MacDonald, T. Erkunt, C., % Kufleitner, C, .2012. The CCI Creative City Index 2012. Cultural Science Journal, 5(1): 1-138.
    15. Gordon, T. 1994. Trend Impact Analysis, Futures  Research  Methodology.
    16. Hancock, T, .2000. Quality of life indicators and the  DHC, Health promotion Consultant, Ontario.
    17. Hernandez, B., Carmen Hidalgo, M., Salazar-laplace, M.E., and Hess, S. 2007. Place attachment and place identity in natives and non-natives, Journal of Environmental Psychology, 27(4): 310-319.
    18. Institute for Urban Strategies. 2014. Global power city index 2014. The Mori Memorial Foundation,
    19. Insch, A., and Florek, M. 2008. A great place to live, work and play: Concepualising place satisfaction in the case of a citys residents. Journal of Place Management and Development, 1(2), 138-149.
    20. Jacobs, A., and Appleyard, D. 1987. Toward an urban design manifesto. Journal of the American Planning Association, 53(1): 112-120.
    21. Kahrik, A., Temelova, J., Kadarik, K., and Kubes, J. 2015. What attracts people to inner city areas? The cases of two post-socialist cities in Estonia and the Czech Republic. Urban Studies.
    22. Maleki Far, M. 2009. Land use planning charter Europe, Tehran, former budget organization  Brnamhv, Deputy  Amvrmnatq, Regional planning office,(in Persian).
    23. Mostafa Ayman. 2008. The implication of incorporating quality of life indicators in managing urban development, PhD, Cairo.
    24. Marans, R.W. 2015. Quality of urban life& environmental sustainability studies: Future linkage opportunities. Habitat International, 45, 47-52.
    25. Mahmoudi, M., and Abbasi, A. 2005. Future study and its role in science and technology policy, Tehran, Center for Futures Studies and Technology of defense. (In Persain).
    26. PourMohammadi, M. et al. 2010. Reengineering the planning process with Emphasize on using Foresight, Jografia V Tose Journal, 20: 37-58 (In Persian).
    27. Pearl, D.C., Cabral, P., and Mateu, J. 2011. Mapping the Quality of life Experience in Alfama: A case study Lisbon, Portugal. In B. Murgante, O. Gervasi, A. Iglesias, D. Taniar and B. Apduhan(Eds), Computational Science and its Applications – ICCSA 2011 (vol 6782, pp. 269-283).
    28. Smith, T., Nelischer, M., and Perkins, N. 1997. Quality of an urban community: A frame landscape and Urban Planning. 39(2): 229-241.
    29. Serag EI Din. H., et al. 2013. Principles of urban quality of life for a neighborhood, Housing and Building National Research Center Journal
    30. Teklay, Rishan. 2012. Adaptation and Dissonance in Quality of Life: Indicators for urban planning and policy making, Enschede, the Netherlands, march.
    31. Tesfazghi, E.S., Matinez, J.A., and Verplanke, J.J. 2010. Variability of quality of life at small scales: Addis Ababa, Kirkos Sub-City. In: Social Indicators research, 98(1): 3-88.
    32. Vivant, E. 2013. Creatives in the city: Urban contradictions of the creative city. City, Culture and Society, 4(2): 57-63.
    33. Zenker, S., Petersen, S., and Aholt, A. 2013a. The citizen satisfaction index(CSI): Evidence for a four basic factor model in a German sample, Cities, 31: 156-164.
    34. Zenker, S., and Rutter, N. 2014. Is satisfaction the key? The role of citizen satisfaction, place attachment and place brand attitude on positive citizenship behavior, Cities, 38, 11-17.
    35. Zenker, S., Eggers, F., and Farsky, M. 2013b.  Putting a price tag in cities: insights into the competitive environment of places. Cities, 30: 133-139.
    36. Zinal. R.N., Gurmit Kaur, Nor Aisah Ahmad and Jamaliah Mhd, Khalili. 2012. Housing Conditions and Quality of the Urban Poor in Malaysia, Social and Behavioral Science 50.P 827-838.
 

مجله آمایش جغرافیایی فضا

دوره 10، شماره 35
بهار 1399
صفحه 105-126

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار