بررسی چالش‌های آتی توسعه‌پایدار محیط‌زیستی‌ در کلان‌شهرهای ایران

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار جغرافیا و برنا‌مه‌ریزی شهری، دانشگاه فردوسی مشهد ،مشهد، ایران

2 دانشجوی دکتری جغرافیا و برنا‌مه‌ریزی شهری، دانشگاه فردوسی مشهد ،مشهد، ایران

چکیده

امروزه مشکلات محیط­زیستی یکی از اساسی­ترین محورهای توسعۀپایدار شهری و حاصل تعارض و تقابل توسعۀشهری با محیط‌طبیعی است. در ایران کلان­شهرهای کشور از جمله شهرهایی هستند که از مشکلات محیطی فراوان رنج می­برند و به­نظر می­رسد این عامل، ادامۀ حیات این شهرها را درآینده با چالش جدی مواجه خواهد ساخت. از این­رو این پژوهش با هدف شناخت چالش‌های پیش­روی 9 کلان­شهر اصلی کشور با جمعیتی بیش از 20 میلیون نفر در افق 20 ساله تهیه گردیده است. در این زمینه ابتدا چالش­های اصلی پایداری محیطی برای شهرهای درحال توسعه از منابع معتبر استخراج گردید و در قالب ماتریس اثرات متقابل در اختیار 54 نفر از مدیران و برنامه­ریزان کلان­شهرهای مورد مطالعه قرار داده شد. داده­های به­دست­آمده در نرم­افزار میک­مک تحلیل گردیدند. نتایج نشان داد که سیستم کلانشهرهای کشور، در زمینۀ محیط­زیستی از ناپایداری رنج برده و سیستم از این نظر آشفته است. 4 چالش محیطی شامل "کاهش مصرف انرژی­ در خانواده­های پردرآمد"،" اختصاص منابع مالی جهت انطباق­پذیری"، "کاهش آلودگی هوا و استفاده از انرژ­ی­های آلاینده " و "عدم آگاهی و آموزش ساکنان در مسائل محیطی" به‌عنوان چالش­های کلیدی و تعیین کنندۀ رفتار سیستم در زمینۀ محیطی شناخته شده­اند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

An Analysis of the future Challenges of Environmental Sustainability of Iranian Metropolises

نویسندگان [English]

  • Mohammad Ajza Shokouhi 1
  • Amirhossein Khademi 2
  • masoud zamanipour 2
1 Professor. Department of Geography. Faculty of Letters and Humanities. Ferdowsi University Of Mashhad (FUM). Mashhad, Iran-
2 PhD Student in Geography and Urban Planning, Faculty of geography, Ferdowsi university of Mashhad, Mashhad, Iran
چکیده [English]

Current cities all around the world are considered to be places for creating challenges as well as environmental opportunities. On the one hand, cities possess considerable potential to offer environmental sustainability solutions while providing the residents with increasing life quality. On the other hand, urbanization has added to the environmental threats. Therefore, to alleviate the adverse effects of cities on the environment, the concept of sustainable development has been proposed. According to forecasts, over the upcoming decades, the importance of sustainable development will become more significant for the world’s cities. Accordingly, having enough knowledge about forthcoming urban sustainability challenges can be an important step in planning processes. In this regard, the study is conducted with the goal of environmental sustainability challenges in 9 metropolitan areas with a population of more than 20 million that constitute 25% of the country’s population and 33% of total urban population of the country. Consequently, main sustainability challenges for developing cities are derived from authentic sources and delivered as mutual interaction matrix to 54 managers and planners of the studied metropolises. In order to select suitable indicators for understanding the challenges ahead of sustainable development of Iran’s metropolitan areas, extensive studies have been conducted in credible resources. In this research, in order to identify probable challenges in developing countries, the United Nations reports of different periods as well as other international organizations including UNESCO, the World Bank and Agenda21 are employed. The result of these studies is identifying 19 main challenges related to social and institutional sustainability and 18 challenges related to economics. The obtained results are analyzed in MICMAC.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sustainable Development
  • Environmental Sustainability
  • Future
  • Challenges
  • Iran’s metropolises

مراجع

  1. منابع

    1. بهرام­سلطانی، کامبیز، 1384. مبانی معماری فضای سبز شهری. چاپ اول، ‌تهران، (ب‍ه‌ س‍ف‍ارش) م‍رک‍ز م‍طال‍ع‍ات‌ و ت‍ح‍ق‍ی‍ق‍ات‌ ش‍ه‍رس‍ازی‌ و م‍ع‍م‍اری‌ ای‍ران. نشر دید.
    2. تقوایی، مسعود، صفرآبادی، اعظم، 1392. توسعۀ پایدار شهری و برخی عوامل موثر بر آن (مطالعه­ی موردی:کرمانشاه). مطالعات جامعه­شناختی شهری، سال سوم، شماره ­ششم، دهاقان.
    3. خادمی، امیرحسین، 1395. کاهش آلودگی های محیط زیستی با رویکرد برنامه­ریزی شهری بیوفیلیک (­منطقه 14 تهران)، پایان­نامه کارشناسی ارشد، استاد راهنما: دکتر کرامت­اله زیاری، دانشگاه تهران، دانشکده جغرافیا، گروه جغرافیا.
    4. حسین­زاده دلیر،کریم، قربانی، رسول، شکری، پری، 1388. تحلیل و ارزیابی کیفی سنجه­های پایداری شهری در شهر تبریز، مطالعات شهری و منطقه­ای، سال اول، شماره دوم، اصفهان.
    5. زیاری،کرام‌ت اله، جان‌بابانژاد، محمدحسین، 1389. دیدگاه­ها و نظریات شهر سالم، شهرداری­ها، دوره نهم، شماره نود و پنج، تهران.
    6. شاه­آبادی، اکبر، حاجیزاده میمندی، مسعود، لطفعلیانی ابرند آبادی، علی‌محمد، سلیمانی، زکیه، 1392. بررسی تأثیر عوامل اجتماعی-فرهنگی بر الگوی مصرف انرژی در خانوارهای شهر یزد،  پژوهش­های برنامه­ریزی و سیاست‌گذاری انرژی، سال اول، شماره سوم، تهران.
    7. قرخلو، مهدی، حسنی، هادی، 1385. شاخص­های توسعۀ پایدار شهری، جغرافیا و توسعۀ ناحیه­ای، شماره­ هشتم، مشهد.
    8. مصداقی­نیا،علیرضا، یونسیان، مسعود، ناصری، سیمین، جعفری، علی، مرادی، علی، فرحدوست، فرحناز، یعقوبی، لیلا، 1386. بررسی آگاهی ساکنان شهر تهران از آلودگی­های محیط زیستی و عوارض بهداشت مربوطه و تعیین منابع اطلاعاتی آنان، فصلنامه یافته، دوره نهم، شماره یکم، خرم­آباد.
    9. ملک­آبادی، رضا، عبداللهی، عظیمه السادات، صادقی، حمیدرضا، 1392. تحلیل و بازشناسی رفتارهای محیط زیستی شهری (مطالعه موردی: شهر اصفهان)، پژوهش و برنامه­ریزی شهری، سال پنجم، شماره هجدهم، مرودشت.

    10. همتی، زهرا، شبیری، سیدمحمد، 1394. تحلیلی بر مؤلفه­های ارتقای فرهنگ محیط­زیستی مطالعۀ موردی:شهروندان شهر شیراز، فصلنامه تحقیقات فرهنگی ایران، دوره هشتم، شماره چهارم، تهران.

    1. Awasth, Purnima, 2011. Socio-Economic Challenges and Sustainable Development in Developing Countries, management insight journal, Vol. VII, No. 2, Varanasi.
    2. Chapin F.S., III, Matson P.A., Mooney H.A. 2002. Principles of terrestrial ecosystem ecology. First ed, Springer-Verlag, New York.
    3. Danilov, Victor I., Losev, Kim S., Reyf, Igor, E. 2009. Sustainable Development and the Limitation of Growth, First ed ,Springer Publishing, Berlin.
    4. Elliott, Jennifer, 2006. An Introductio to Sustainable Development, Third ed, Routledge, London.
    5. Glasson,John. Marshall,Tim. 2007. “Regional Planning”, First ed,  Routledge Pub, London.
    6. Jucker, Rolf. Mathar, Reiner. 2015. Schooling for Sustainable Development in Europe, First ed, Springer Pub, New York.
    7. Maclaren, V.W. 1996. Urban sustainability reporting. Journal of the American Planning Association, 62(2), New York.
    8. Puglisi, M. and Marvin, S. 2002. Developing urban and regional foresight: exploring capacities and identifying needs in the North West, Futures, Vol. 34, Lincoln.
    9. Revi, A., and Rosenzweig, C. 2013. “The urban opportunity: Enabling transformative and sustainable development”. Background Research Paper for the High-Level Panel of Eminent Persons on the Post 2015 Development Agenda. New York: Sustainable Development Solutions Network Thematic Group on Sustainable Cities. Rogers,Peter P., Jalal, Kazi F., Boyd; John A. 2008. An Introduction to Sustainable Development, First ed, Earthscan, London.
    10. Rogers, Peter., Jalal, Kazi., Boyd., John, 2008. An Introduction to Sustainable Development, First ed, Earthscan, London.
    11. Strong, W. and Hemphill, L. 2006. Sustainable Development Policy Directory, First ed, Blackwell Publishing Ltd. New Jersey.
    12. Terakado, Masayo., Williams, Holly K. 2014. Investing in Sustainable Cities: Challenges and Opportunities, First ed, IDFC Pub, Paris.
    13. Ukaga, Okechukwu, Maser, Chris, Reichenbach, Mike, 2010. Sustainable Development Principles, Frameworks, and Case Studies, First ed, CRC Press, Boca Raton.
    14. UN, 2012. World Urbanization Prospects, The 2011. Revision. Department of Economic and Social Affairs, United Nations, Available at: https://www.un.org/en/ development/desa /population/ publications/pdf/ urbanization/WUP2011_Report.pdf.
    15. UN, 2013. Sustainable development Challenges, United Nations publication, New York, Available at: https://sustainable development.un.org/content/documents/2843WESS2013.pdf .Accessed 15 May 2017.
    16. UN, 2013. Sustainable development goals: An action agenda for sustainable development: Network issues report outlining priority challenges”. Available at: http://unsdsn.org/2013/06/06/ actionagenda - sustainable- development - report. Accessed 20 Aug 2013.
    17. UNDESA (United Nations Department of Economic and Social Affairs), 2009. World Urbanization Prospects, The 2009 Revision. First ed, UNDESA, New York.
    18. UNDESA (United Nations Department of Economic and Social Affairs), 2007. Development in an Ageing World( World Economic and Social Survey 2007) . First ed, UNDESA, New York.
    19. UNESCO, 2010. UNESCO Science Report 2010, Available at: http://www.unesco.org/new/en/ natural-sciences/science- technology/prospective-studies/unesco - science-report/unesco-science report-2010
    20. UNESCO, 2015. list Angkor. Available at: http://whc.unesco.org/en/list/668/.Accessed 18 August 2015.
    21. 34-United Nations Environment Programme (UNEP), 2016. UN Environment launches 2016 Annual Report online, Available at: http://web.unep.org/annualreport /2016/index.php?page=0andlang=en
    22. World Bank, 2009. World Development Report 2009:Reshaping Economic Geography. First ed, World Bank pub, Washington, D.C.
    23. World Bank, 2013. Planning, Connecting and Financing Cities–Now: Priorities for City Leaders. First ed, World Bank pub, Washington, D.C.
    24. WWF Sweden, 2017. Five Challenges for Sustainable Cities, Available at:

    14.              Egger, Peter, 2005. Alternative Techniques for Estimation of Cross-Section Gravity Models, Review of International Economics, 13 (5). Arizona.

    17.              Howes, Carollee, 2000. Social-emotional Classroom Climate in Child Care, Child-Teacher Relation ships and Children’s Second Grade Peer Relations, Social Development, 9(2), London.

    20.              Pacione,Michael, 2004. Household growth, housing demand and new settlements in Scotland, Euro pean Planning Studies,  12(4), London.

    www.wwf.se/source. php/1523656/ Sustainablecities_ENG.pdf, Sweden

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار