ارزیابی شدت تخریب اراضی غرب و شمال غرب خوزستان با استفاده از روش مدالوس

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 مربی، دانشکده عمران، دانشگاه صنعتی سیرجان، سیرجان، ایران

2 دانشیار، دانشکده نقشه برداری، دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی، تهران، ایران

چکیده

تخریب اراضی در واقع کاهش اکولوژیکی، بیولوژیکی و تخریب زمین می­باشد که ممکن است عوامل طبیعی یا غیر طبیعی در ایجاد آن دخالت داشته باشند، بدنبال تخریب اراضی و فرسایش خاک پدیده گرد و غبار رخ خواهد داد. مناطق غربی و جنوب غربی و حتی مرکزی کشور از جمله مناطقی هستند که تحت تاثیر این پدیده قرار دارند. این پژوهش با انتخاب منطقه­ای در غربی­ترین ناحیه کشور تلاش دارد که نقش تخریب پوشش گیاهی و خاک را در ارزیابی شدت تخریب اراضی و پیدایش ریزگردها بررسی نماید. به این ترتیب با استفاده از تصاویر ماهواره­ای و نقشه­های توپوگرافی، زمین­شناسی و خاک­شناسی منطقه همراه بازدیدهای صحرایی و نمونه­برداری، نقشه­های پوشش گیاهی مانند درصد تاج پوشش، مقاومت در برابر خشکی، محافظت خاک در مقابل تخریب و مقامت در برابر آتش­سوزی، نقشه­های منابع خاک شامل فرسایش، زهکشی خاک، مواد مادری، عمق خاک، شیب خاک، درصد سنگریزه، نفوذپذیری و بافت تهیه گردید و سپس هرکدام از این نقشه­ها براساس مدل مدالوس وزن­دهی و در محیط سیستم اطلاعات مکانی، به‌­صورت ساختار رستری آماده شدند. در نهایت با استفاده از عملگرهای منطق فازی، نقشۀ پهنه­بندی شدت تخریب اراضی منطقه در مقیاس صفر تا یک تهیه شد. نتایج حاصل از تحقیق نشان داد که شدت تخریب اراضی منطقه به پنج کلاس خیلی زیاد، زیاد، متوسط، کم و خیلی‌کم قابل طبقه­بندی است. ناحیه­ای که در کلاس خیلی زیاد و زیاد قرارگرفته بیشترین نقش در تولید ریز گردهای وارده به کشور را دارد. ﻟﺬا ﺑﺮ اﯾﻦ اﺳﺎس، ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد ﻣﯽ­ﺷﻮد بایست اقدامات بازدارنده و مدیریتی برای کنترل تخریب اراضی و ورود ریز گردها به کشور را در نواحی با شدت زیاد و خیلی زیاد متمرکز نمود. همچنین برای استفاده از مدل مدالوس در سایر مناطق جهت حفظ کارایی مدل، باید در تعداد، نوع شاخص­ها و دامنۀ آنها تجدید نظرکرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The evaluation of Land degradation by MEDALUS method in West and Northwest of Khuzestan province

نویسندگان [English]

  • sedigheh meymandi parizi 1
  • mohammad taleai 2
  • abdolreza kazeminiya 1
2 Associate Professor, faculty of geomatics, K.N.Toosi University of technology
چکیده [English]

This paper with the selection of regional in the western part of the country (the border of the Iraqi state), seeks to examine the role of soil and vegetation degradation in the emergence of dusts. That way, by using satellite imagery and topographic maps, geology and soil ecology, along with field visits and sampling, vegetation maps (canopy percentages, drought resistance, soil protection against degradation And fire authority), soil resources maps (erosion, drainage of soil, maternal materials, soil depth, soil gradient, percentage of gravel, permeability and texture). Then each of the maps was weighted according to the MEDALUS model and in the GIS software, it was prepared as a raster structure and finally by using the fuzzy logic operators, the zoning map of the land degradation scale was prepared on a scale of 0 to 1.The results show that the area can be classified into four very high, medium, low, and very small classes. The area that is in high class has the largest role in the production of dusts in the country, which should focus on deterrence and management in this area.xx xx xx xx xx xx xx xx xx xx xx xx xx xx xx xx xx xx xx xx xx xx xx xx xx xx xx xx xx xx xx xx xx xx xx xx xx xx xx xx xx xx xx xx xx xx xx xx xx xx xx xx xx xx xx xx xx xx xx xx xx xx xx xx xx xx xx xx xx xx xx xx

کلیدواژه‌ها [English]

  • land destruction
  • vegetation and soil resources map
  • satellite images
  • fuzzy logic

مراجع

  1. ایمانی، جمال. عطااله ابراهیمی و بهرام قلی نژاد و پژمان طهماسبی. 1397. مقایسه دو شاخص NDVI و SAVI در سه جامعه گیاهی مختلف با شدت نمونه‌برداری متفاوت. فصلنامه علمی- پژوهشی تحقیقات مرتع و بیابان ایران، دوره25، شماره 1، تهران.
  2. عادل، سپهر. 1384. ارزیابی کمی وضعیت بیابانزایی با استفاده از GIS و RS جهت ارائه یک مدل منطقه‌ای )با تأکید بر مدل مدالوس( در منطقه فیدوئیه گرمدشت. رساله کارشناسی ارشد. استاد راهنما: دکتر علی‌مراد حسنلی. دانشگاه شیراز، دانشکده کشاورزی، گروه مدیریت مناطق بیابانی.
  3. سکوتی اسکوئی، رضا. 1384. کاربرد روش فائو-یونپ در ارزیابی تخریب اراضی منطقه بورالان آذربایجان غربی. دومین کنفرانس سراسری آبخیزداری و مدیریت منابع آب و خاک، کرمان.
  4. رایگانی، بهزاد. غلامرضا زهتابیان و سوسن براتی 1392. نقدی بر مدل ایرانی ارزیابی پتانسیل بیابانزایی (IMDPA). نشریه علمی پژوهشی بوم­شناسی کاربردی، سال دوم. شماره چهارم. اصفهان.
  5. رضایی­پور، غدر. حسین بهرامی و جواد رفیع شریف­آباد و حسن خسروی.1394. ارزیابی شدت بیابانزایی با استفاده از مدل IMDPA. مجله علمی پژوهشی مطالعات جغرافیای مناطق خشک، شماره نوزدهم، سبزوار.
  6. زهتابیان، غلامرضا. سید محمد رضوی و ریحانه مسعودی و حسن خسروی. 1391.  ارزیابی وضعیت بالفعل بیابانزایی با تأکید بر دو معیار پوشش گیاهی و خاک )مطالعه موردی: کویر میقان(، اولین همایش ملی بیابان، 28- 27خرداد، دانشگاه تهران.
  7. عاشری ، امامعلی. عبداله عبداللهی و سوران کریم زاده و روژین عزیزی. 1394. بررسی پیامدهای تغییر کاربری اراضی پیرامون شهری بر سکونتگاههای روستایی با استفاده از راهبرد مدلسازی سلولهای خودکار مطالعه موردی: شهرستان ارومیه ، مجله آمایش جغرافیایی فضا، سال پنجم، شماره هجدهم، گلستان.
  8. یغمایی مهابادی، نفیسه. حسین اسدی و صدیقه رضایی. 1396. پهنه‌بندی و ارزیابی خطر تخریب اراضی با استفاده از روش مدالوس در حوضه سیاهپوش استان اردبیل. نشریه پژوهش­های حفاظت آب و خاک، جلد بیست و چهارم، شماره اول، گرگان.
    1. Babaev, Almak. Narin Kharin and Gilyo orlovsky. 2010. Assessment and Mapping of Desertification processe, Amythological Guid, 23, Eshghabad.
    2. Bayramin, Ilhami. Mustafa Basaran and Gunay Erpul and Mustafa R. Canga . 2007. Assessing the effect of land use change on soil sensitivity to erosion in a highland ecosystem of simi-arid Turkey. Environ Monit Assess, 140, Netherlands.
    3. Ben-Dor, E.N Levin, N Singer, A Karneili, O Braun, G.J. Kidron. 2006. Quantitative mapping of the soil rubification process on sand dune using an airborne hyperspectral sensor, Geoderma, 131, Netherlands.
    4. Boggs, G.C Devonport and K Evans and P Puig. 2001. GIS-based rapid  assessment of erosion risk in a small catchment in the wet/dry tropics of Australia. Land Degradation & Development, 12, United States.
    5.  Jose, M. and Garcla Ruiz. 2010. The effect of landuse on soil erosion in spian, Catena, 81, Netherlands.
    6. God A. and Lofty, I. 2008. Use of remote sensing and GIS in mapping the environmental sensitivity areas for desertification of Egyptian territory, Earth Discuss, Vol 3, Germany.
    7. Howari, F.M. Baghdady, A. and Goodell, P.C. 2007. Mineralogical and gemorphological characterization of sand dunes in the eastern part of United Arab Emirates using orbital remote sensing integrated with field investigations. Geomorphology, 83, Nethrlands.
    8. Masoudi, M. Maryam Elhaeesahar. 2016. Trend assessment of climate changes in Khuzestan Province, Iran, Natural Environment Change, Vol 2, Tehran.
    9. Millward, Andrew. Janet Mersey. 1999. Adapting the RUSLE to model soil erosion potential in a mountainous tropical watershed. Catena, 38, Netherlands.
    10. Khajedin, Seyed Jamaledin. 1995. A survey of the plant communities of the Jazmorian, IRAN, using landsat Mss data. PhD Thesis, University of Reading, UK.
    11. Koohbanani, Hamidreza. Jamal Dashti Amirabad and Shima Nikoo and Ali Taya. 2017. Desertification-Intensity Zoning through Fuzzy-Logic Approach: Case Study of Deyhook-Tabas, Iran. Quarterly Journal of Environmental Erosion Researches, Vol. 7, Tehran.
    12. Kosmas, C., Kirkby, M. and Geeson, N. 2009. Key indicators of desertification and mapping environmentally sensitive areas to desertification European Commission, Energy Environment and Sustainable Development, 87, Netherlands.
    13. Kundu, Arnub.Dipanwita Dutta, D.2011. Monitoring desertification risk through climate change and human interference using Remote sensing and GIS techniques. International Journal of Geomatics and Geosciences, Vol 2, Germany.
    14. Lal, R. and Stewart, B.A 1994. Land Degradation. Advances in Soil Science. Vol 11, New York.
    15. Ldisa, Gaetano. Mladen. Todorovic and Giualiana Trisorio-liuzzi. 2002. Characterization of Areas Sensitive to Desertification in Southern Italy, Proc. Of the 2nd Int. Conf. On New Trend in Water and Environmental Engineering for Safety solutions for Aquatic Enviro and Life: Ecocompatible nments, Capri, Italy.
    16. Losvich, M.H. 2008. Hay meadow communities in western Norway and relations between vegetation and environmental factors, Nordic Journal of Botany, Vol. 13, United states.
    17. Lufafa, A.M.M. Tenywa and M Isabirye and M.J.G Majaliwa and P.L Woomer. 2003. Prediction of soil erosion in a Lake Victoria basin catchment using a GIS based universal soil loss model. Agricultural Systems, Vol. 76, United Kingdom.
    18. Salehi, M. 2017. Evaluation and modeling of the current status of land degradation in Fars province using remote sensing and geographic information system, M.Sc. thesis, Faculty of Agriculture, Shiraz University, Shiraz.
    19.  Shakerian, N. Zehtabian, G.R., Azarniv, H. and Khosravi, H. 2011. Evaluation of desertification intensity based on soil and water criteria in Jarghooyeh region. DESERT. Vol. 16, Tehran.
    20. Wang, Guangxing. George Gertner and Shufan Fang and Alan Anderson. 2003. Mapping multipl  variables for predicting soil loss by geostatistical methods with TM images and  a slope map. Photogrammetric Engineering and Remote Sensing, Vol. 69, United states.  
    21. Wang, Yongfang. Jiquan Zhang and Enliang Guo and Zhongyi Sun, 2015. Fuzzy Comprehensive Evaluation Based Disaster Risk Assessment of Desertification in Horqin Sand Land, China, International Journal of Environmental Research and Public Health, Vol. 12, Switzerland.
    22. Yassoglou, Nicholas. Costas Kossmas. 2000. Desertification in the Mediterranean Europe, case study in Greece, No 200. MEDALUS Report.
    23. Yu, Xinxiao. Xuexia Zhang, Li Jianlao, Zhang Manling and Xie Yanyan. 2006. Effect of vegetation cover & precipitation on the crocess of sediment produced by erosion in a small watershed of loess region. Acta ecological, Vol 26, china.
    24.  Zhu, D.T., Wang, W., Cai, C.F., Li, L. and Shi, Z.H. 2009. Large-scale assessment of soil erosion using a neuro-fuzzy model combined with GIS: A case study of Hubei Province, China. Land degradation & development, Vol. 20, United states.

 

 

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار