بررسی موانع توسعۀ گردشگری روستاهای کوهستانی با تأکید بر آب درمانی. مطالعه موردی: روستاهای بخش لاریجان شهرستان آمل

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیات علمی دانشگاه گلستان

2 دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران

چکیده

امروزه گردشگری از اهمیت ویژه­ای در اقتصاد ناحیه­ای برخوردار بوده و  نقش کلیدی در توسعۀ اقتصاد روستایی کشورهای مختلف جهان ایفا می­کند. به­طوری­که با توسعۀ گردشگری روستایی اقتصاد روستایی پویاتر شده و به تبع ارزش افزوده اقتصادی، کیفیت زندگی روستاییان بهبود می­یابد. براین­اساس هدف این پژوهش بررسی موانع و چالش­های توسعۀ گردشگری و ارائه راهکارهایی در راستای توسعۀ روستاهای کوهستانی شمال ایران به­ویژه روستاهای ناحیه مورد مطالعه است. این پژوهش به صورت کاربردی بوده و روش آن به صورت توصیفی- تحلیلی و میدانی است و جامعۀ آماری روستاییان ساکن در روستاهای کوهستانی بخش لاریجان شهرستان آمل می­باشند. پس از شناسایی و طراحی شاخص ، پرسش­نامه­ای تنظیم شد که با استفاده از فرمول کوکران، 220 نفر از روستاییان به عنوان جامعۀ نمونه انتخاب شدند که با روش نمونه­گیری تصادفی ساده پرسش­نامه­ها بین آنها توزیع گردید و در نهایت با استفاده از آماره­های توصیفی و آزمون­های فریدمن و تحلیل‌ عاملی در محیط نرم­افزاری SPSS، داده­ها مورد سنجش و تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج حاصل از آزمون فریدمن نشان­دهندۀ تفاوت معنادار و 99 درصدی هریک از موانع پیش­روی توسعه گردشگری روستایی هستند. همچنین نتایج حاصل از آزمون تحلیل­عاملی حاکی از آن است که مؤلفه  مختلف بررسی شده به عنوان چالش به چهار دسته (عامل) طبقه­بندی شدند و درمجموع درمحدودۀ این پژوهش بودند. در این بین چالش­های زیرساختی با 18/25 درصد واریانس مقدار ویژه به عنوان مهم­ترین چالش محسوب می­گردد و بعد از آن چالش‌های بهداشتی و زیست­محیطی با 38/17 درصد از واریانس مقدار ویژه به عنوان دومین عامل محسوب می­شود. علاوه بر موارد مذکور چالش­های اقتصادی با 19/15 درصد از واریانس و چالش­های اجتماعی و فرهنگی با 06/13 درصد از واریانس مقدار ویژه در رتبه­های بعدی قرار می­گیرند. براین­اساس می­توان نتیجه گرفت که مؤلفه  بررسی شده در مجموع 81/70 درصد از واریانس کل موانع توسعۀ گردشگری در روستاهای کوهستانی محسوب می­شوند و حدود 19/29 درصد باقی­مانده مربوط به عواملی هستند که در این پژوهش مورد شناسایی و بررسی قرار نگرفتند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Examining the challenges and hindrances in development of tourism in rural areas with an emphasis on Hydrotherapy Case Study: villages of Larijan District, Amol County

نویسندگان [English]

  • Ali Akbar Najafi Kani 1
  • kobra najafi 2
2 geography
چکیده [English]

Abstract:
In case of proper planning of tourism, it plays a major role in empowering local areas, especially in coastal villages. Based on this, the main objective of this study is to investigate the strengths and weaknesses as well as to identify the opportunities and threats facing the development of tourism and providing solutions for the development of mountain villages in the north of Iran. This research is in form of applied research and the method is descriptive, analytical and field study and Statistical population is the mountain villages of Larijan district in Amol County. After identification and design of indicators, a questionnaire has been set, by using the Cochran formula, two hundred people from villagers, tourists and authorities of the tourism sector has been chosen as sample and asked to answer the questions. Finally by using descriptive statistics and factor analysis in SPSS, data has been tested and analyzed. Results of the factor analysis shows that various factors has been detected as weak points and challenges into four categories (factors) and in overall have been within the scope of this research. Meantime, the infrastructure challenges with a specific amount of 6.21 and 25.18 percent of the specific variance value are considered as the most important challenges, and after that, the health and environmental challenges with 17.38 percent of the specific variance value are the second factors. In addition to the mentioned factors, the economic challenges with 15.19 percent of the variance and social and cultural challenges with 13.06 percent of the specific variance are in the next ranks. Based on this, it can be concluded that according to experts and villagers, the studied components are totally 70.81 percent of the variance of all obstacles of tourism development in mountain villages and about 29.19 percent of the remainder are related to the factors that are not investigated in this study.
Keywords: Tourism, ecotourism, rural development, Hydrotherapy, Larijan District.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Tourism
  • Ecotourism
  • Rural development
  • Hydrotherapy
  • Larijan District

مراجع

منابع
اسماعیلی، رضا، امیر گندمکار و مجید حبیبی نوخندان، 1390. ارزیابی اقلیم آسایش چند شهر اصلی گردشگری ایران، فصلنامه پژوهش­های جغرافیای طبیعی، شماره 57، صفحات 18-1.
پاپلی یزدی، محمدحسین و مهدی سقایی، ١٣٨٥. گردشگری، ماهیت و مفاهیم، انتشارات سمت، تهران.
جباری، ایرج و شکوفه عبدلی، 1398. بهره­برداری اقتصادی و گردشگری از رودخانه­های استان کرمانشاه و تأثیر آن بر ویژگی­های زیبایی­شناختی، فصلنامۀ آمایش جغرافیایی فضا، شماره 32، صفحات 88-71.
خواجه­شاهکوهی، علیرضا و محمد موسوی پارسایی، 1398. تأثیر عملکرد ابعاد محصول مقاصد گردشگر بر رضایتمندی گردشگران یک آنالیز تطبیقی- همبستگی برحسب خصوصیات دموگرافیکی و اجتماعی، فصلنامه آمایش جغرافیایی فضا، شماره 32، صفحات 32-13.
سلاطی، صدیقه، بهزاد وثیق و عبدالرحمن دیناروند، 1399. مکانیابی مرکز گردشگری رودخانه­ای شهرستان شوش با استفاده از مدل تصمیم­گیری تاپسیس، موردی: رودخانه دز، کرخه و شاوور، فصلنامه جغرافیا و آمایش شهری و منطقه­ای، شماره 36، صفحات 72-55.
کلانتری، خلیل، 1396. مدل­های کمی در برنامه‌ریزی (منطقه ای، شهری و روستایی)، انتشارات نما و منظر، تهران.
کلانتری، خلیل، 1382. پردازش و تحلیل داده­ها در تحقیقات اجتماعی و اقتصادی با استفاده از SPSS، نشر شریف.
کلاین، پل، 2001. راهنمای آسان تحلیل­عاملی، ترجمه جلال صدرالسادات و اصغر مینایی، انتشارات سمت.
رسال­ور، ناصر، علی پناهی و رضا ولی­زاده، 1399. آینده­پژوهی مدیریت سیستمی گردشگری کلانشهر تبریز با تاکید بر رویکرد حکمروایی شایسته، فصلنامه جغرافیا و آمایش شهری و منطقه­ای، شماره 35، صفحات 208-191.
زنده­دل، حسن، 1379. مجموعه راههای جامع ایرانگردی استان مازندران، نشر ایرانگردی.
صفرآبادی، اعظم و علی احمدپور، 1398. برنامه­ریزی تفرجگاه­های پیرامون شهرها با تاکید بر گردشگری سلامت، موردی: چشمه آبگرم تودلویه، فصلنامه آمایش جغرافیایی فضا، شماره 31، صفحات 243-227.
12. غفاری گیلانده، عطا، ساسان نیکفال مغانلو، منصور مصطفی­پور و رضا هاشمی معصوم­آباد، 1399. بررسی مکانی چیدمان پارک­های شهری و ارائه الگوی بهینه آن با استفاده از مدل ویکور، موردی: پارک­های منطقه‌ای شهر اردبیل، فصلنامه آمایش جغرافیایی فضا، سال دهم، شماره 35، صفحات 160-145.
غفوری، محمدرضا، 1366. شناخت آب­معدنی و چشمه‌های معدنی ایران، انتشارات دانشگاه تهران.
14. قدیری معصوم، مهرسا مینایی و علیرضا دربان­آستانه، 1399. نقش اقامتگاه­های بوم­گردی در توسعه گردشگری روستایی در نواحی روستایی شهرستان خور و بیابانک، فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی، دوره 9، شماره 32، صفحات 42-33.
گراتسل، کارلر و روبرت کوستکا، 1384. اولین پژوهش جامع علمی و فرهنگی درباره دماوند بلندترین کوه ایران، ترجمه ایرج هاشمی‌زاده، تهران، نشر هادیان.
مرکز آمار ایران، 1395. نتایج تفصیلی سرشماری عمومی نفوس و مسکن. شهرستان آمل.
17. مختاری، داود، شهرام روستایی و وحید امامی­کیا، 1399. تحلیل رابطه بین انگیزه­های گردشگری شهروندان کلانشهر تبریز و مقاصد گردشگری آنها در استان آذربایجان شرقی با رویکرد ژئوتوریسم، فصلنامه جغرافیا و توسعه، شماره 59، صفحات 184-171.
18. متولی طاهر، نرگس، بهمن صحنه و علی­اکبر نجفی‌کانی، 1397. تحلیلی بر عملکرد خانه­های دوم بر توسعه پایدار روستاهای کوهستانی، موردی: بخش چهاردانگه شهرستان ساری، فصلنامه روستا و توسعه، سال 21، شماره 1، صفحات 159-133.
19. نجفی­کانی، علی­اکبر، 1398. چالش­ها و تنگناهای توسعۀ اقتصادی در نواحی روستایی، موردی: بخش داشلی­برون شهرستان گنبد، فصلنامۀ اقتصاد فضا و توسعۀ روستایی، شماره 29، صفحات 168-151.
20. نجفی­کانی، علی­اکبر، 1397. بررسی چالش­ها و فرصت­ها فراروی توسعه توریسم در روستاهای ساحلی، موردی: روستاهای شهرستان بابلسر، فصلنامه آمایش جغرافیایی فضا، شماره 27، صفحات 154-143.
AP, J. and Crompton, J. 1998, Development and Testing a Tourism Impact scale, Journal of Travel Research, Vol. 37.
Doswell. R. 1997. Tourism: Effective Management make Different Butterworth and Heineman.
Hall, C. and Page, S. 2001. The
Geography of Tourism and Recreation, Routledge.
Mathison, A., and Wall, G. 1982, Tourism: Economic, Physical and Social Impacts, Londen: Longma.
Low, Ch. 2001. Urban tourism: selected case studies, uaban tourism project working paper No. 1, department of geography, university of Salford.
Pearece, D.G. 1989. Tourism and Regional Development in the European Community, Tourism Management.
Richards, G. 2000. Tourism and the world of culture and Heritage, Tourism Recreation Research, Vol. 25.
Tosum, C. 2001. Host Perception of Impact: A Comparative Tourism Study. Annals of Tourism Research, Vol. 29.
Najafi Kani, A. and Arekhi, S. 2014, The role of Tourism in Rural Areas Development with Emphasis on Hydrotherapy, Case study: Larijan District in Amol Township. IJACS, 261-267.
Najafi Kani, A, 2017. A Study of challenges and opportunities for the development of tourism ın coastal villages: the case study of villages ın babolsar. İjese. pp: 1765-1776.
Najafi Kani, A. 2010. The Role of Ecotourism in Economic Development of the Caspian Sea Coast, Case study: Mazandaran province, 5Th Annual International Conference on Tourism (2-5 July), Athens, Greece.
Nrayan, D. 2002. Impacts of Tourism on Economic and Demographic development in a rural Spanish pueblo, University of Central Oklahoma.
Rossana, G. 2007. Tourism and the city, opportunity for regeneration.
Rayan, Ch. 1995. Recreational tourism, a social science perspective, Routledge, NowYork.

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار