چالش‌های امنیت ملی در مرزهای ایران و ترکیه. مطالعه موردی: اقتصاد مرزی مرز بازرگان

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسنده

دانشیار جغرافیای سیاسی و گردشگری، واحد گرمسار، دانشگاه آزاد اسلامی، گرمسار، ایران.

چکیده

کـشورها از طریق مرزهای بین‌المللی به عنوان زیرسیستم‌های اقتصاد‌ جهانی‌ هویت‌ می‌یابند و هر کشوری دارای سیاست و برنامه اقتصـادی مجزایـی است که نسبت به منافع و مصـلحت‌ خـود‌، آن‌ را تنظـیم می‌کند و از طـرفـی مرزهـا می‌توانند در مقابل برنامه‌ها‌ و تـهدیدهایی که اقتصادشان را به مخـاطره می‌اندازد مـانع ایجاد کنند. هدف اصلی این پژوهش عبارت از تبیین و تحلیل رابطه اقتصاد مرزی با چالش‌های امنیت ملی در مرزهای ایران به‌ ویژه در مرزهای ایران و ترکیه است. این پژوهش با استفاده از روش تحلیلی- تبیینی و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای و مقالات و اسناد کلان انجام شده است. روش جمع‌آوری داده‌ها نیز کتابخانه‌ای و با استفاده از مقالات علمی- پژوهشی است. ابزار گردآوری اطلاعات فیش‌برداری و استفاده از جداول و نمودارها و نیز نقشه‌ها است. نتایج پژوهش نشان می­دهد که بین اقتصاد مرزی با چالش‌های امنیت ملی در مرزهای ایران به ‌ویژه در مرزهای ایران و ترکیه رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. مرز ایران و ترکیه فرصت‌ها و تهدیدهایی را برای دو کشور در بر دارد. در واقع در کنار فرصت‌های اقتصادی ایجاد شده، باید به تهدیدات و تنش‌هایی چون منازعات هیدروپلیتیک، مسئله کُردها، ملاحظات ناشی از پیوند استراتژیک ترکیه و ایالات متحده، مسائل ایدئولوژیکی طرفین و تعدد دیدگاه­های ژئوپلیتیکی ترکیه توجه شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

National Security Challenges on the Borders of Iran and Turkey: A Case Study of the Bessargan Border Economy

نویسنده [English]

  • Heidar Lotfi
Associate Professor of Political GeographyAnd Tourism, Garmsar Branch, Islamic Azad University, Garmsar, Iran.
چکیده [English]

Countries are identified by the international borders as the subsystems of the global economy-and each country has a separate economic policy and policy that adjusts its interests and interests.And on the other hand-borders can be-against programs and threats that jeopardize their economies.The main purpose of this article is to-explaining and analyzing the relationship of the border economy with the challenges of national security on the borders of Iran, especially on the borders of Iran and Turkey.The main question of this article is that-why and how does the border economy affect the challenges of national security on the borders of Iran, especially on the borders between Iran and Turkey?The hypothesis we are answering to answer the main question is that-it seams-there is a positive and significant relationship between the border economy and the national security challenges on the Iranian borders, especially on the borders of Iran and Turkey.The results of the article show that The border between Iran and Turkey has opportunities and threats for both countries.Indeed, in addition to economic opportunities, threats and tensions such as hydro-political conflicts, the Kurdish issue, the considerations arising from the strategic combination of Turkey and the United States, the ideological issues of the parties and the plurality of Turkish geopolitical views must be considered.This article is based on analytical-explanatory method using library resources and papers and documents.The data collection method is also a library and the use of scientific-research papers. The data collection tool is a snapshot and uses tables and charts as well as maps.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Border economy
  • national security
  • borders of Iran and Turkey
  • Bazargan border
  1. -        ایلیکا، شهاب. غلام رضا دین‌پناه.­١٣٩٠. پهنه‌بندی سکونت‌گاه‌های مرزی کـشور از طـریـق رتبه‌بندی بر اساس تشابه به حل ایدئال، پژوهش‌های‌ تـرویج و آمـوزش کـشاورزی، دوره ٤، شماره ٢.

    -        بی‌نام. 1391. نیروی انتظامی مظهر اقتدار ملی، تهران، معاونت سیاسی سازمان عقیدتی سیاسی ناجا.

    -        پرسکات، جان. رابرت ویکتور. 1359. گرایش­های تازه در جغرافیای سیاسی، ترجمه دره میرحیدر، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.

    -        پیشگاهی فـرد، زهـرا. شـهریار نصـرتی و شـهناز بـازدار.١٣٩٤. ژئوپلیتیـک شـیعه و قلمـرو خواهی ایران در شـرق مدیترانه، فصلنامه علمی‌- پژوهشی‌ شیعه شناسی، سال سیزدهم‌، شماره‌٤٩.

    -        پیشگاهی­فرد، زهرا. ناصر سلطانی خلیفانی.1388. تحلیل سیاست‌های آمایش سرزمینی ایران و ترکیه در مناطق مرزی هم‌جوار، پژوهش­های جغرافیای انسانی، شماره 69.

    -        تکمیل همایون، غلامحسین.1377. مقدمه‌ای درباره جغرافیای استراتژیک، فصلنامه رشد آموزش جغرافیا، شماره 46

    -        حافظ نیا، محمدرضـا. ١٣٨٥. تحلیـل کـارکردی مـرز بین‌المللی، مـرز‌ ایـران‌ و افغانسـتان، فصلنامه‌ مدرس، شماره ١٠.

    -        حافظ نیا، محمدرضا.١٣٨١. جغرافیای سیاسی ایران، تهران، انتشارات سمت.

    -        خطایی، غـلامحسین. ١٣٧٤. مرزبانی، تهران، معاونت آموزشی ناجا.

    -        خلیلی، رضا­.1385. تحول تاریخی– گفتمانی مفهوم امنیت. تهران، مجموعه مقالات همایش ملی مطالعات استراتژیک، پژوهشکده مطالعات راهبردی.

    -        خلیلی، محسن. هادی صیادی و جهانگیر حیدری.١٣٩١. پیوند کـد و ژنـوم ژئوپلیتیـک در سیاست خارجی (نمونـه پژوهشـی: ترکیـه و ایـران)، فصـلنامه مطالعـات اوراسـیای مـرکـزی، دانـشکده حقوق و علوم‌ سیاسی‌، سال پنجم، شـماره ١١.

    -        رحمتی­راد، محمدحسین.1374. مرزبانی، گذرنامه و اتباع بیگانه. جلد 1. تهران: معاونت آموزشی ناجا

    -        زرقانی، سید هادی. 1386. عوامل ژئوپلیتیکی مؤثر بر نقش و کارکرد مرزها با تأکید بر مرزهای ایران، فصلنامه ژئوپلیتیک، سال سوم، شماره دوم.

    -        زرقانی، هادی.١٣٨٦. عوامل ژئوپلیتـیکی مـؤثر بـر نقش و کارکرد مرزها بـا تأکیـد بـر مرزهای ایران. فصلنامه‌ ژئوپلیتیک‌، سال ٣، شماره ٢.

    -        زین­العابدین یوسف. زهرا شیرزاد.1388. تحولات ژئوپلیتیکی حاکمیت. فصلنامه علمی پژوهش‌های جغرافیای انسانی، سال اول، شماره چهارم.

    -        سالار زایی، امیر حمزه. ١٣٩١. تأثیر‌ پدافند‌ غیرعامل بر امنیت مرزی. همـایش ملـی شـهرهای مرزی و امنیت؛ چالش‌ها و رهیافت‌ها، انتشارات دانـشگاه سیستان و بلوچستان.

    -        عزتی، عزت اله(1364)، جغرافیای نظامی کشورهای هم‌ جوار. تهران، انتشارات دانشکده افسری تهران

    -        عزتی، عزت‌الله­.١٣٨٠. ژئوپلیتیک در قرن بیست و یکم. تهران، انتشارات سمت.

    -        عندلیب، علیرضا. 1379. آمایش مناطق مرزی با تأکید به ملاحظات امنیتی دفاعی. تهران، نشر دانشکده هنرهای زیبا دانشگاه تهران.

    -        کریمی پور، یدالله. حسن کامران.1380. نگاهی نو به طبقه‌بندی استراتژیک مرزها. مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، شماره 160.

    -        کریمی پور، یدالله.1379. مقدمه‌ای بر ایران و همسایگان­(منابع تنش و تهدید). تهران، انتشارات جهاد دانشگاهی

    -        گودرزی، مهناز. طالب ­ابراهیمی.١٣٩٢. فرصت‌ها و چالش‌های روابط ایران و ترکیـه‌ در‌ دوره حزب عدالت و توسعه، فصلنامه تخصصی علـوم سیاسـی، سـال نهـم، شــماره بـیسـت و دوم

    -        مجتهد زاده، پیروز.١٣٨١. جغرافیای سیاسی و سیاست جغرافیایی، تهران، انتشارات سمت.

    -        محمدی، حبیب اله. حسین زینی اردکانی و حسین ابراهیمی. 1391. نقش رسانه‌های جمعی در امنیت شهرهای مرزی، همایش ملی شهرهای مرزی و امنیت، چالش‌ها و رهیافت‌ها.

    -        مصطفی­زاده، لیلا.١٣٩٣. بررسی جرم شناختی عوامل‌ مـؤثر‌ بـر قاچـاق کــالا در مــرز بازرگان، پایان‌نامه کارشناسی ارشد‌ رشته‌ حـقوق جزا و جرم‌شناسی، پردیس‌ بین‌المللی دانشگاه ارس.

    -        معتمد نژاد، کاظم.1347. جغرافیای سیاسی. تهران، انتشارات دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران.

    -        معصومی، رؤیا. ١٣٨٨. نقش انسداد مـرزی در‌ قـاچاق‌ کـالا‌. دوماهنامه پژوهشی تحلیلی اقتصاد پنهان، ستاد مبارزه با‌ قاچاق‌ کالا و ارز، شماره ١٠.

    -        میرحیدر، دره.١٣٨٠. مبانی جغرافیای سیاسی. تـهران، انتشارات سمت، چـاپ ‌ ‌٨.

    -        هاگت، پیتر.1379. جغرافیا ترکیبی نو، ترجمه شاپور گودرزی نژاد. تهران: انتشارات سمت.

    1. Alkire, S., 2003, A Conceptual Framework for Human Security, Centre for Research on Inequality, Human Security and Ethnicity, CRISE Queen Elizabeth House, University of Oxford.
    2. Amilhat Szary, A.L., 2018, Boundaries and borders. Agnew, John; Secor, Anna; Sharpe, Joane ; Mamadouh, Virginie. Handbook of Political Geography, Wiley-Blackwell, pp.13-25, 2015, 978-1-118- 72588-7. ffhalshs-01823059f. https://halshs.archives-ouvertes.fr/halshs-01823059
    3. Chang, B., 2010, The power of geographical boundaries: Cultural, political, and economic border effects in a unitary nation, Graduate Theses and Dissertations. 11344. https://lib.dr.iastate.edu/etd/11344.
    4. Kurki, T. 2014, Borders from the Cultural Point of View: An Introduction to Writing at Borders, See discussions, stats, and author profiles for this publication at: https://www.researchgate.net/publication/276376202
    5. Lamont, M. and Molnar, V. 2002, The Study of Boundaries in the Social Sciences, Annu. Rev. Sociol. 2002. 28:167–95 doi: 10.1146/annurev.soc.28.110601.141107
    6. Venables, A. J., 2005, Rising Spatial Disparities and Development, See discussions, stats, and author profiles for this publication at: https://www.researchgate.net/publication/23566039

    6.Pullin, A.S., Bangpan, M., Dalrymple, S. et al. Human well-being impacts of terrestrial protected areas. Environ Evid 2, 19 (2013). https://doi.org/10.1186/2047-2382-2-19