بررسی سیستم تأسیسات آب شرب از دیدگاه پدافند غیرعامل در شهر یاسوج

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دکترای جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشکده علوم انسانی، گروه جغرافیا، دانشگاه زنجان ، زنجان، ایران

2 دانشیار ،دانشکده علوم زمین ،گروه جغرافیای انسانی و آمایش ،دانشگاه شهید بهشتی ،تهران، ایران

3 کارشناس ارشد شهرسازی و برنامه ریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی واحدعلوم تحقیقات یاسوج

چکیده

ایمنی شهری یکی از اساسی‌ترین پیش‌فرض‌های جامعۀ جهانی برای برنامه‌ریزی انسان‌محور است و پدافند غیرعامل در برابر الگوهای غالب خطرپذیری شهری از مهم‌ترین راهبردهای ایمن‌سازی فضاهای شهری می‌باشد. وقوع حوادث طبیعی و انسانی تلفات سنگینی را در شهرها ایجاد می­کند این مسئله توجه به ابعاد آسیب­پذیری و دستیابی به استانداردهای آسایش شهر را از منظر پدافند غیرعامل گریزناپذیر می‌کند.هدف این پژوهش بررسی سیستم تأسیسات آب شرب از دیدگاه پدافند غیرعامل در شهر یاسوج است. پژوهش بر این فرض استوار است که سیستم تأسیسات آب شرب شهر یاسوج از دیدگاه پدافند غیر عامل دارای آسیب­پذیری بالایی است. روش پژوهش بر اساس هدف کاربردی و بر اساس ماهیت توصیفی و تحلیلی است و جهت بررسی و تجزیه و تحلیل این موضوع از نرم­افزارهای Arc View و Arc Gis و روش دلفی استفاده شده است در روش انجام کار پس از شناسایی معیارها اقدام به تهیه پایگاه داده‌های مکانی در سامانۀ اطلاعات جغرافیایی (Arc GIS) شد در ادامه پس از استانداردسازی این معیارها به روش (AHp ) در محیط نرم­افزار با استفاده از ابزارهای شناسایی به هر یک از معیارها وزن خاصی اختصاص داده شد، سپس با تلفیق و رویهم­گذاری این معیارها، بر اساس (مدل AHp )، نقشۀ نهایی که بیانگر مناطق آسیب­پذیر و غیر آسیب­پذیراست، حاصل شد. نتایج پژوهش نشان می­دهد: با وجود اهمیت بسیار زیاد آب در تداوم زندگی عادی در شهر و نیاز مبرم و روزانۀ شهروندان و بخش­های مختلف شهری به آن، قسمت­های مختلف این تأسیسات از مرحلۀ تامین تا توزیع در برابر حملات نظامی و تروریستی و بحران‌های طبیعی به شدت آسیب­پذیر هستند، لذا منطقۀ مورد مطالعه در نقشۀ تولیدشده به طبقه آسیب­پذیری زیاد وکم به منظور برنامه­ریزی جهت انواع فعالیت‌ها در راستای پدافند غیر عامل تقسیم شد. شاخص‌های شهری تأثیرگذار در این موضوع نظیر فاصله از (مراکز درمانی و مراکز حمل و نقل و...) نیز مورد بررسی قرار گرفته و بر اساس آنها پهنه­بندی آسیب­پذیری شهر ارائه گردید

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Survey of Drinking Water System from Passive Defense Perspective In Yasuj City

نویسندگان [English]

  • majid riyahipoor 1
  • Mohsen Kalantari 2
  • Paria Parhiz 3
1 Ph.D. Geography and Urban Planning, Faculty of Humanities, Department of Geography, Zanjan University, Zanjan, Iran
2 Associate Professor, Faculty of Humanities, Department of Geography, Department of geography, Shahid Beheshti University, Tehran , Iran
3 Master of Urban Planning and Urban Planning, Yasouj Research Branch, Azad University
چکیده [English]

Urban safety is one of the most basic presuppositions of the international community for human-centered planning; passive defense against the prevailing patterns of urban risk is one of the most important strategies for securing urban spaces. The occurrence of natural and human disasters causes heavy casualties in cities. This makes attention to the dimensions of vulnerability and the achievement of standards the comfort of the city in passive defense. The methodology of this research is based on developmental-purpose and based on descriptive and analytical nature used for review and analysis of Arc View and Arc Gis software. And by presenting a method of city and urban elements influential on the issue of non-operating defense are analyzed in the context of Yasuj drinking water system which seeks to reduce the potential damages caused by human and natural hazards in the city in order to identify vulnerable elements with Based on previous studies in this paper, the Delphi method was used in this paper. After identifying the criteria, it prepared a geospatial database in Arc GIS and then standardized it. Criteria (ahp) in software environment using tools Identification was assigned a specific weight for each criterion. Then, by integrating and compiling these criteria, based on (ahp model), the final map showing vulnerable and non-vulnerable areas was obtained. The study area in the map was divided into high and low vulnerability class for planning various types of non-operating defense activities. Influential urban indicators such as distance from (health centers and transportation centers, etc.) were also studied and based on them the vulnerability zoning of the city was presented.

کلیدواژه‌ها [English]

  • non-operating defense
  • Yasuj city
  • vulnerability
  • drinking

مراجع

  1. احمرلویی، محمدحسین. 1389. پدافند غیرعامل در جنگ‌های نوین. دانشکده فارابی، تهران.
  2. اخباری، محمد، محمدعلی احمدی مقدم. 1393. بررسی پدافند غیرعامل در مدیریت شهری، فصلنامۀ ژئوپولیتیک، سال دهم، شماره دوم.
  3. اسماعیلی شاهدخت، مسلم. 1389. آمایش شهری با رویکرد پدافند غیر عامل (مطالعۀ موردی: شهر بیرجند)، پایان­نامه کارشناسی ارشد، استاد راهنما دکتر علی اکبر تقوایی، گروه جغرافیا، دانشگاه تربیت مدرس.
  4. بوالحسنی، علی. 1384. نشریه پدافند غیرعامل (معماری و طراحی شهری در ایران) ، معاونت پدافند غیرعامل قرارگاه پدافند هوایی خاتم­الانبیاء (ص)، تابستان 1384. شماره 4.
  5. پریزادی، طاهر و حسن حسینی امینی. 1389. بررسی و تحلیل تمهیدات (پدافند غیرعامل) در شهر سقز در رویکردی تحلیلی، دو فصلنامۀ مدیریت شهری، شماره 26، صص 202- 191.
  6. تقوایی، مسعود، علی جوزی خمسلویی.1391. مدیریت و برنامه­ریزی بحران در فضاهای شهری با رویکرد پدافند غیرعامل و مدلSWOT؛ موردی: مسیرهای راهپیمایی شهر اصفهان، مجله آمایش جغرافیایی فضا، سال 2، شماره 6.
  7. حاتمی­نژاد، حسین، اشرف عظیم­زاده­ایرانی. 1394. ساماندهی محلات شهری بر مبنای الزامات پدافند غیرعامل (مطالعۀ موردی: محلّت ناحیه شش منطقـۀ دو شهر تهران)، فصلنامه اطلاعات جغرافیایی، دوره 24، شماره 96.
  8. حاجی­ابراهیم­زرگر، اکبر، سارا مسگری هوشیار.1386. پدافند غیر عامل در معماری راهکاری جهت خطرپذیری در برابر سوانح، سومین کنفرانس بین‌المللی مدیریت جامع بحران در حوادث غیر مترقبه، صص 13-1
  9. حاجی نژاد، علی، علی عسگری، مجتیی رفیعیان و سمیه محمدی.1389. شناسایی فرصت­های توسعۀ ناشی از زلزله با تأکید بر ابعاد کالبدی شهر) نمونۀ موردی:  شهر بم )، فصیلنامۀ جغرافیا و توسعه، شماره 22، زاهدان، 1389.

10. حسینی­امینی، حسن، صالح­اسدی و مهدی برنافر. 1389. ارزیابی ساختار شهر لنگرود جهت برنامه ریزی پدافند غیر عامل، نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، شماره 18، تهران.

11. خمر، غلامعلی، حسام­الدین صالح گوهری. 1392. برنامه­ریزی پدافند غیرعامل و مکانیابی پناهگاهای شهری با استفاده از منطق فازی، مطالعۀ موردی شهر کرمان، فصلنامۀ جغرافیا و مطالعات محیطی، سال دوم، شماره 7، پاییز.

  1. روش SWOT (مطالعۀ موردی شهر بناب) فصلنامۀ آمایش محیط، دورۀ 9، شماره 32، ملایر.
  2. زیاری، کرامت­اله .1380. برنامه‌ریزی پدافند و پناهگاه شهری، مجلۀ صفه، شماره 32، صص 89-76

14. شکیبامنش، امیر و سیدجواد هاشمی‌فشارکی. 1388. ملاحظات پدافند غیرعامل در تأسیسات زیربنایی شهری. مجموعه مقالات اولین کنفرانس ملی مهندسی و مدیریت زیرساخت­ها، دانشکدۀ فنی دانشگاه تهران، آبان 88

15. عادلی، زین العابدین، بشیر بیگ بابایی، ناصراقبالی و اصغرحاتمی. 1394. ارزیابی ساختار شهری در راستای برنامه‌ریزی پدافند غیرعامل با استفاده از روش SWOT (مورد شهر: بناب). فصلنامه آمایش محیط، شماره 32.

16. عزیزی، محمد مهدی و مهدی برنافر .1390. فرآیند مطلوب برنامه­ریزی شهری در حمله‌های هوایی از دیدگاه پدافند غیرعامل (مطالعۀ موردی: ناحیه یک منطقۀ 11 تهران) ، فصلنامه. مطالعات شهری، شماره اول، زمستان، صص 9-22

17. علیزاده، مهدی .1395. ارزیابی آسیب­پذیری زیرساخت­های شهری کوهدشت با رویکراد پدافند غیرعامل. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، رشتۀ جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه شهید چمران اهواز.

18. قمشی، محسن و رشیدی مهرآبادی، عبداله و معاضد، هادی و جلالی، غلامرضا، 1388. کاهش آسیب پذیری تاسیسات برداشت آب مستقر در پایاب خطوط انتقال نفت از دیدگاه پدافند غیر عامل (مطالعه موردی تاسیسات غرب اهواز)،سومین همایش ملی آب و فاضلاب با رویکرد اصلاح الگوی مصرف،تهران

19. کاظمی، شهربانو و نازنین تبریزی. 1394. ارزیابی ایمنی فضای شهری با تأکید بر شاخص‌های پدافند غیرعامل (نمونۀ موردی: شهر آمل)، فصلنامۀ مطالعات برنامه‌ریزی شهری، سال سوم، شماره نهم.

20. کامران، حسن، حسن حسینی امینی و فرهاد جعفری. 1392. شکل‌گیری شهر قدرت و شهر، بازدارنده با بهره‌گیری از مبانی پدافند غیر عامل، فصلنامۀ جغرافیا، سال یازدهم، شماره 36، بهار، صص 7-32.

  1. لطفی­رضوانی، زهرا . 1391. ارزیابی و واکنش فوری در امنیت سامانه‌های آبرسانی، انتشارات آوای قلم پاییز، 1390.

22. کامیاب، حمیدرضا و عبدالرسول سلمان­ماهینی. 1389. سنجش از دور و سامانه اطلاعات جغرافیایی کاربردی با نرم افزار ایدریسی، انتشارات مهر مهدیس، ص 582.

  1. وزارت نیرو، راهنمای بهره­برداری و نگهداری از مخازن آب شهری (بازنگری اول)، نشریه شماره 371–الف، ص 6، سال 1390.

24. AWWA, 1992 (American water works Association). Standard for Disinfection of Water Storage facilities. AWWAc652-92. Denver, Colo. AWWA.

25. Lacina, B.2006. Ur enta, eckert, equip morse, parent 2008. Optimal design under
uncertainly of a passive defence structure against snow avalanches: from a general bayesian framework to a simple analytical model, nat-hazard-earthsyst- sci, 1067-1081.

  1. 26.  Fu Y. and Guangming. Z, Lin.T.2009. spatial analyzing system for urban landuse management based on GIS and multicriteria assessement modeling. progress in natural scince, vol. 18, issue 10, pp. 1279-1284.

27. Malczewski. J. 1999, GIS & Multicriteria Decision Analysis. Jhon Weily & sons. Newyork. VSA, pp: 198- 204.

28. Mays, L, W. 2004, Water Supply System Security, McGraw. Hill, NewYork, US, 478.

29. Saaty.G.1980, the analytical hierarchical process planning, priority setting, resource allocation. New york: mc graw- hill.

30. Schmidtlein, M. 2011. Modeled earthquake losses and social vulnerability in Charleston, South Carolina. Applied Geography, 31: 269- 281.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار