تبیین فرایند پایش توازن اقتصادی در مدل نوسازی متوازن بافت‌های فرسوده ی شهری با استفاده از روش سیستم داینامیک. نمونه موردی: بافت فرسوده مرکزی شهر زنجان

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 گروه شهرسازی، واحد نجف‌آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف‌آباد، ایران

2 دانشیار گروه شهرسازی واحد علوم تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

3 گروه شهرسازی، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران

چکیده

امروزه در مسائل شهری همچون نوسازی بافت­های فرسوده ضرورت بهر­ه برداری از تجارب گذشته با استفاده از مدل­ها، به ویژه مدلی مفهومی که از نظریه ای  بومی استفاده کرده و با شرایط زمینه­ای کشور ما سازگاری داشته باشد، ضروریست؛ لذا این پژوهش چارچوب خود را بر مبنای فرایندی نوین در این زمینه قرار داده است. در این مقاله ابتدا نظریه "نوسازی متوازن بافت­های فرسودۀ شهری" تبیین گشته و از آن در نمونۀ موردی (بافت فرسودۀ مرکزی شهر زنجان) استفاده می­شود. نتایج حاصل­شده از گام نخست، برای استفاده در "مدلسازی داینامیکی سیستم بافت فرسوده" مورد استفاده قرار می­گیرد. متغیرهای پژوهش که برای استفاده در مدلسازی استفاده می­شوند، شامل تعداد فراوان شاخص­ها، مؤلفه‌ها و عناصر اقتصادی بافت فرسودۀ شهری هستند که از منابع معتبر نظری و مطالعات میدانی و پرسش نامه و نیز استفاده از نظر نخبگان به روش دلفی، به‌دست می‌آیند و در نهایت با استفاده از روش تحلیل­عاملی، به شاخص­های مهم و تأثیرگذار کاهش می­یابند. این پژوهش از حیث هدف، کاربردی و از حیث روش، پیمایشی محسوب می شود. جامعه آماری این پژوهش 375 نفر بود که به صورت نمونه‌‌گیری تصادفی انتخاب شدند و معیار انتخاب نمونه در این پژوهش، خانوارهای ساکن و کاربران بافت بود و برای تکمیل پرسش نامه از آزمون آلفای کرونباخ استفاده گردید، در نتیجه آن ضریب به­دست آمده برابر 0.782 است که نشان از پایایی پرسش نامه است. نتایج این پژوهش، نشان می­دهد که بافت فرسودۀ مرکزی زنجان، در بُعد اقتصادی، از توازن خارج گشته و اولویت‌های اقدام برای به توازن­رسانیدن بافت را مشخص می‌نماید. خروجی "مدل سیستم داینامیک نرم­افزار ونسیم" نیز از این­رو به نامتوازن بودن سیستم بافت فرسوده در آینده حکایت دارد؛ همچنین مدل­های سیستم داینامیک، صحت نتایج نظریه متوازن را تأیید می­کند

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Explaining Proccess Of Monitoring The Economic Balance In Balanced Renovation Model Of Deteriorated Urban Areas Using The System Dynamic Method(Case Study: Zanjan Central Deteriorated Areas)

نویسندگان [English]

  • ali osanloo 1
  • alireza andalib 2
  • shirin toghyani 3
1 Department of Urban planning, Najafabad Branch, Islamic Azad University, Najafabad, Iran
2 Department of Urban planning, College of Civil Engineering, Architecture and Art, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran.
3 Department of Urban planning, Najafabad Branch, Islamic Azad University, Najafabad, Iran
چکیده [English]

One of the controversial and critical phenomena of today's cities is the deteriorated tissue phenomenon. The issue of environmental degradation of neighborhoods is a more comprehensive phenomenon than construction depreciation, construction of quality and instability of the building. This research is based on the theory of the balanced modernization of urban exhausted tissues and in the area of the worn out tissues of Zanjan city. The purpose of this research is to explain the process of modernization of worn out tissue in a systematic way. Research variables include the components and elements of the urban wastewort system. This research was of fundamental type and after drawing of equilibrium circles, a dynamical system model was developed. Indicators and criteria of elite opinion consensus are obtained and provided to interviewers in the form of questionnaires. For data analysis, methods and statistical techniques, Delphi technique, AHP and dynamic analysis software "Vensim" have been used.The corroded tissues of the cities of the country, which in many cases form the core of these cities, are, on the one hand, part of the cultural and historical heritage of those cities, and preservation, physical improvement and functional empowerment are inevitable, and on the other hand, most of these tissues With time and lack of attention and maintenance, they are burned out and destroyed physically and functionally. Accordingly, the most important issue in the planning of this part of the city is the attention to the human factor and its participation in the planning process (Rahnema, 2009, 12).

کلیدواژه‌ها [English]

  • Worn texture
  • dynamic system
  • system thinking
  • balanced modernization
  • Economic

مراجع

  1. بهزادفر، مصطفی. 1391. بافت‌شناسی بافت کالبد تاریخی شهر یزد با نگرش سیستمی. مجلۀ مدیریــت شهری. دوره 29، 1-48، تهران.
  2. پرهیزکار، اکبر، حسن اسماعیل­زاد. 1384. رویکرد سیستمی در جغرافیا و برنامه­ریزی شهری. آموزش جغرافیا، سال نوزدهم، شماره 71.
  3. رهنما، محمد رحیم. 1388. برنامه­ریزی مناطق مرکزی شهرها. انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد.
  4. عطایی، سینا. 1391. تحلیل سیستمی تغییر نقش عملکردی مناطق شهری نمونۀ موردی منطقه 11 شهرداری تهران. پایان­نامه مقطع دکترای شهرسازی. دانشگاه شیراز.
  5. عندلیب، علیرضا. 1395. نظریه نوسازی متوازن بافت‌های فرسودۀ شهری. انتشارات دانشگاه علوم تحقیقات. تهران.
  6. عندلیب، علیرضا. 1396. اصول نوسازی متوازن بافت‌های فرسودۀ شهری. مجله باغ نظر. سال چهاردهم. شماره 48. صص 5-16.
  7. عندلیب، علیرضا. 1397. کاربست­های مدل مفهومی نوسازی متوازن بافت­های فرسودۀ شهری. مجله باغ­نظر. سال پانزدهم. شمارۀ 65. ص 67-82.
  8. گلوردزاده، رضا، حبیب‌اله سهامی، سید موسی پور موسوی، 1397. برنامه‌ریزی راهبردی بافت‌های فرسودة شهری از منظر پدافند غیرعامل مورد مطالعه: شهر یزد. مجله آمایش جغرافیایی فضا، سال هشتم، شماره 27، دانشگاه گلستان.
  9. محمدی، جلیل و علیرضا محمدی، 1396. بررسی توسعه کالبدی شهر زنجان با تأکید بر شاخصه‌های توسعه درونزا. مجله آمایش جغرافیایی فضا، سال هفتم، شماره 23، دانشگاه گلستان.
  10. مهندسین مشاور آرمانشهر. 1388. طرح بهسازی و نوسازی بافت­های فرسودۀ شهر زنجان. سطح 1 تا 4.
  11. مشایخی، علینقی. 1388. جزوۀ راهنمای مدلسازی درس تحلیل دینامیکی سیستم­ها. دانشگاه صنعتی شریف، دانشکدۀ مدیریت.

12. سجادی، ژیلا. ابوالفضل مشکینی. حمیدرضا حمیدی. 1386. تحلیل اجتماعی فضایی بافت‌های فرسوده شهری در راستای احیا و پیشگیری از فرسودگی بیشتر، مطالعه موردی محله دباغ‌های زنجان. نشریه علوم جغرافیایی، دوره 7، شماره 5.

13. مظفری، محمد. 1378. پژوهشی در فرایند طراحی و تحلیل دینامیک­های سیستم، پایان­نامه ی برنامه­ریزی سیستم­های اقتصادی، به راهنمایی علی­اکبر عرب مـازار. دانشگاه شهید بهشتی، تهران.

  1. مینجرز، جان، ترجمه عادل آذر و سعید جهانیان. 1381. تحقق تفکر سیستمی، دانش و کُنش در علم مدیریت. انتشارات سمت، تهران.

15. نادری­خورشیدی، علیرضا، فریدون درویش­زاده،کاوه حاجی علی­اکبری. 1389. طراحی نظام برون­سپاری نوسازی بافت­های فرسودۀ شهر تهران. فصلنامۀ اقتصاد و مدیریت شهری. سال دوم، تابستان 1393، شماره 7.

16. وحدت، سلمان، مهرداد کریمی، عادل بخشی، 1396. تحلیل فضایی مکانی عوامل موثر در ایجاد معنای مکان از دیدگاه کاربران و شهرسازان. نمونه موردی: شهر ارومیه. مجله آمایش جغرافیایی فضا، سال هفتم، شماره 26، دانشگاه گلستان.

  1. Batty, M. and Torrens, P.M. 2000. Modeling Complexity: The limits to Prediction, In the Advanced Spatial Analysis (CASA), working paper series. 36.
  2. Benenson, I., Aronovich, S., and Noam, S. 2001. OBEUS: Object-Based Environment for Urban Simulation, In Proceedings of the 6th international conference on GeoComputation, University of Queensland, Brisbane, Australia.
  3. David, Hindi, L., Nightingale, Deborah J., and Rhodes, Donna H. 2008. Enabling systems thinking to accelerate the development of senior systems engineers. MIT Sociotechnical System Research Center. 11: 1-14.
  4. Forrester, J.W. 1961. Industrial Dynamics. Productivity Press. Cambridge.
  5. Glomsacer, K. 2012. Systems Thinking and Sustainable Urban Development, Master thesis School of Economics and Business. Norwegian University of Life Siences.
  6. Landry, C. 1995. The Art of Regeneration: Urban Renewal Through Cultural Activity .Demos Press. 170.
  7. Milstein, B. 2008. Hygeia’s constellation: navigating health futures in a dynamic and democratic world. Atlanta, GA: Syndemics Prevention Network. Centers for Disease Control and Prevention. April 15.
  8. Taylor, Robert A. 2008. Origin of System Dynamics: Jay W. Forrester and the History of
  9. System Dynamics. U.S. Department of Energy's Introduction to System Dynamics. Retrieved 23 October.
  10. Hillier, B. &and Vaughan, L. 2007. The city as one thing. Progress in Planning. 67: 205-230.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار