سرمایه اجتماعی به مثابه مزیت و روح اجتماعی، نقش مهمی در بالندگی و پویایی فضاهای شهری بر عهده دارد. توجه به محله های شهری و مطالعه ظرفیت‌های موجود در آنها به منظور احیاء و تقویت کارکردهای مهم عناصر سرمایه اجتماعی، می تواند پشتوانه‌ای محکم برای توسعه اجتماع محور فراهم نماید. هدف تحقیق پیش رو تحلیل توزیع فضایی سرمایه اجتماعی در نواحی شهر بابلسر و سنجش و ارزیابی مولفه های تاثیر گذار در میزان آن است. روش بررسی، توصیفی- تحلیلی بوده که داده‌های آن با استفاده از پرسشنامه به دست آمده است. جامعه آماری 310 خانوار از محله‌های 22 گانه شهر بابلسر می‌باشند. برای ارزش گذاری و رتبه بندی میزان برخورداری محله ها ، از مدل‌های وایکور و تاپسیس استفاده گردید. برای تدقیق یافته‌ها جهت خوشه‌بندی محله‌ها از مدل تحلیل خوشه‌ای سلسله مراتبی (با الگوریتم(Ward) استفاده شد. مدل‌های مورد استفاده از طریق آنتروپی شانون وزن دهی شده و با استفاده از نرم افزار ARCGIS نقشه رتبه بندی محله‌های شهر ترسیم شده است. نتایج نشان می‌دهد که بین محلات شهر بابلسر به لحاظ برخورداری از شاخص‌های سرمایه اجتماعی تفاوت وجود دارد. در رتبه بندی انجام شده محله «شهرک دانشگاه» به عنوان برخوردارترین محله و محلات « پارکینگ‌ها، بی بی سر روضه و کتی بن» در پایین ترین سطح برخورداری جای گرفته‌اند. محله های 22 گانه شهر بابلسر نیز در 4 خوشه همگن قرار گرفته اند، که 15 محله در خوشه اول و دوم و 7 محله در خوشه دوم و سوم قرار دارند. همچنین شاخص تعامل پذیری با ضریب (163/0) دارای بیشترین مقدار عدم توازن و شاخص هنجارپذیری با ضریب (063/0)کمترین میزان را در میان محله ها به خود اختصاص داده است.
Evaluate the Spatial Distribution of Social Capital in Urban Neighborhoods (A Case Study: Babolsar City)
چکیده [English]
Social capital, which is regarded as the social benefit and spirit, plays a major role in the development and dynamics of urban spaces. Bringing attention to urban neighborhoods and studying their existing capacities to revive and strengthen the main functions of the components of social capital can provide strong support for community- based development. The present study aimed at analyzing the spatial distribution of social capital in urban areas of Babolsar city, with the focus on assessing factors that affect its rates. The research had a descriptive-analytical method, along with a questionnaire to collect the required data. Statistical population comprised 310 households livening in 22 urban neighborhoods in the city of Babolsar. Vikor and TOPSIS models were utilized to rate and rank the degree to which the neighborhoods have met the social capital index. In regard to clustering the neighborhoods, a hierarchical cluster analysis model (the algorithm (ward)) was applied to scrutinize the research findings. The used models were weighted via Shannon entropy and the neighborhoods’ ranking maps were depicted using ARC GIS. The results revealed that there was a difference between Babolsar neighborhoods in terms of having social capital index. The neighborhood “University town” occupied the highest rank and the neighborhoods “Parkings, Bibi sar ruze, and Ketibon” enjoyed the lowest ranks in social capital index. 22 neighborhoods of Babolsar city were located in 4 homogeneous clusters, in which 15 neighborhoods were in the first and second clusters and 7 neighborhoods were in the second and third clusters.Moreover, Operability index with ratio of 163.0 showed the greatest amount of imbalance and normality index with the ratio of 063.0 demonstrated the lowest level of social capital among the neighborhoods.
کلیدواژه‌ها [English]
Social Capital, spatial distribution, cluster analysis, Babolsar
مراجع
اکبری، نعمت‌اله، زاهدی، کیوان، 1387. کاربرد روش‌های رتبهبندی و تصمیمگیریهای چند شاخصه،تهران: سازمان شهرداریها و دهیاریهای کشور.
ایمانی جاجرمی، حسین،1383. بررسی جامعه‌شناختی مدیریت محله در شهر ایرانی در پهنه تاریخ و زمان حال، چکیده مقالات همایش توسعه محله‌ای، تهران، شهرداری تهران.
بیکر واین، 1382.مدیریت و سرمایه اجتماعی، ترجمه سید مهدی الوانی و محمدرضا ربیعی، انتشارات سازمان مدیریت.
جیکوبز، جین، 1388.مرگ و زندگی شهرهای بزرگ آمریکایی، ترجمه حمیدرضا پارسی و آرزو افلاطونی، انتشارات دانشگاه تهران.
ربانی خوراسگانی، علی و دیگران،1388.بررسی سرمایه اجتماعی و عوامل مؤثر بر شکلگیری آن در سطح محله، مجله علوم اجتماعی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد، سال ششم، شماره 2، صفحات 149-119.
زاهدی اصل، محمد، 1383.بازتولید سرمایه اجتماعی در سطح محله، چکیده مقالات همایش توسعه محله‌ای، تهران، شهرداری تهران.
شارع پور محمود، 1383. تحکیم مناسبات انسانی برای جلب مشارکت مردم،چکیده مقالات همایش توسعه محله‌ای، تهران، شهرداری تهران.
غفاری، غلامرضا، 1390.سرمایه اجتماعی و امنیت اجتماعی.انتشارات جامعه شناسان.
فرشاد فر، عزت‌اله، 1380.اصول و روش‌های آماری چند متغیره، انتشارات طاق بستان.
فوکویاما،فرانسیس،1384.سرمایه اجتماعی و جامعه مدنی، ترجمه افشین خاکباز و حسن پویان انتشارات شیرازه.
شریفیان ثانی،مریم،1383.سرمایه اجتماعی ؛ مفاهیم و چارچوب نظری، فصلنامه رفاه اجتماعی، سال اول، شماره 2، تهران، دانشگاه علوم بهزیستی و توان‌بخشی
14. نادری، مجید، فروزانگهر حمید و بافت یگانه، منصورا، 1387.سنجش چارچوب ارزیابی سرمایه اجتماعی در ساختار شهری با تأکید بر نقش فضاهای عمومی، پژوهش مدیریت شهری ویژه‌نامه نشریه همگامان،شماره اول.
15. Coleman, J.S., and Doyle, W.J. 1988. socialites and susceptibility to the common cold, in social capital. In Dekker, P. &Uslaner, E.M.(EDS) 2001.Social capital and participation in everyday life, Rutledge.
16. Coleman, J.1990. Foundation of Social Theory .Cambridge .MA. Harvard University press.
17. Fukuyama, F, 2001.Social capital, civil society and development. Third World Quarterly,pp.
18. Off, clause. 1998. How can we Trust our Fellow citizens? Democracy and Trust, ed., Mark Warren. Cambridge: university press.
19. Putnam, R. 1993. Making Democracy Work. New Jersey. Princeton university press.
20. Putnam, R. 2000.Bowling Alone: TheCollapse and Revival of American Community, Simon and Schuster, New York.
21. Key, A.2005.the social Economy and Community development Oxford, university Press and community Development journal. Advance Access publication.
22. Bullen, P.and onyx, J. 1999 social Capital: Family Support Services and neighborhood and community center in New South Wales: 21, 97.
ابتدای صفحه