تحلیل فضایی عوامل مؤثر بر گردشگری روستایی اجتماع‌محور مطالعه موردی: مناطق روستایی استان گیلان

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 پژوهشگر پژوهشکده محیط‌زیست، جهاد دانشگاهی گیلان، رشت، ایران

2 دانشیار دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران

3 استاد دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

گردشگری اجتماع‌محور متضمن سطح بالای مشارکت جوامع تحت لوای پایداری در فرایند توسعه و برنامه‌ریزی گردشگری است. درواقع این نوع گردشگری پایداری اجتماعی را برای جامعه بومی به همراه دارد چراکه فعالیت‌های گردشگری در بیشتر قسمت‌ها توسط اعضای جامعه محلی توسعه و کنترل می‌شود. هدف از این پژوهش تحلیل فضایی وضعیت گردشگری اجتماع‌محور در مناطق روستایی استان گیلان است. این پژوهش ازنظر هدف کاربردی و ازنظر رویکرد توصیفی- تحلیلی است که با نمونه‌ای با حجم 770 نفر از میان افراد روستایی در استان گیلان انجام‌شده است. به‌منظور تجزیه‌وتحلیل شاخص‌های موردنظر و برای پهنه‌بندی شرایط برقراری گردشگری اجتماع‌محور از روش میان‌یابی به تکنیک کریجینگ (Kriging) و هات‌اسپات و رگرسیون استفاده شده است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که بر اساس مدل رگرسیون کلیه شاخص‌های اقتصادی، اجتماعی- فرهنگی، زیست‌محیطی و مدیریتی به‌عنوان متغیرهای پیش‌بین در سطح مدل معنی‌دار هستند. پس‌ازآن به بررسی توزیع فضایی در سطح شهرستان‌های استان گیلان صورت گرفت. توزیع فضایی به‌صورت کریجینگ، وضعیت گردشگری اجتماع‌محور نشانگر توزیع نتایج به‌صورت غربی- شرقی است. درواقع سمت غرب استان گیلان که شامل شهرستان‌های تالش، رضوانشهر، است وضعیت بهتری حکم‌فرماست از طرفی نیز شهرستان انزلی در مرکز و همین‌طور، لنگرود، رودسر و رودبار ازلحاظ وضعیت گردشگری اجتماع‌محور در شرایط نسبتاً مطلوبی هستند. درواقع وضعیت توزیع جهت غربی-شرقی دارد. در متد هات‌اسپات نیز وضعیت در شهرستان تالش که در غرب واقع‌شده سپس بندر انزلی به نسبت سایر شهرستان‌ها بهتر است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Spatial analysis of community-based tourism status Case study: rural areas of Guilan province

نویسندگان [English]

  • Seyedeh Fatemeh Emami 1
  • AliReza Darban Astaneh 2
  • mohammad reza rezvani 3
  • Mojtaba Ghadiri Masoom 3
1 Researcher of Environmental Research Institute, Guilan University Jihad, Rasht, Iran
2 Associate Professor, Faculty of Geography, University of Tehran, Tehran, Iran
3 Professor, Faculty of Geography, University of Tehran, Tehran, Iran
چکیده [English]

Extended Abstract
Introduction                                                                      
Rural tourism is one of the types of tourism that is related to many other patterns of tourism, but its special feature is the establishment in rural areas. The preservation of rural areas in order to exploit geographical spaces in the process of national development depends on diversification and the spread of new forms of activities along with agricultural activities and the adoption of effective strategies for rural development. Rural tourism has two important aspects, one as a global activity and the other in terms of changing it in regional development policies and local tourism as a powerful tool, an undeniable role in shaping and shaping the environment. It surrounds and can direct the flow of work and social, economic, cultural and economic activities, and in the meantime, with rational planning and management, bring huge profits to cities and governments. Community-based tourism is used as a tool to protect the natural, cultural and social resources of communities. A community style that contributes and encourages cultural and natural conservation while creating opportunities to improve the standard of living of the community. This type of tourism provides the potential to create entrepreneurial opportunities for people with diverse backgrounds, skills and experiences, including rural communities, especially women.
 
Methodology
Data collection tools in this study included library studies to collect information related to research literature and then field research through observation and questionnaires. According to the study, the reliability of the questionnaire was 0.921. The validity of the research was also examined qualitatively using the views of critics and experts. In this study, in order to investigate the factors affecting sociology in the study area, four dimensions of social, economic, environmental and management have been used. Also, in order to analyze and analyze the desired indicators and to zoning the community-based living conditions, the Kriging and Hotspot method of intermediation is used. In other words, the method of data analysis is based on spatial statistics.
 
 
Results and discussion
 Spatial analysis in the form of kriging and hotspot is used to examine the social status of community-based. Spatial distribution in the form of kriging, the state of community-based tourism indicates the distribution of results in a west-east direction. In the western part of Gilan province, which includes the cities of Talesh, Rezvanshahr, the situation is better. On the other hand, Anzali city in the center and also Langrood, Rudsar and Rudbar have relatively favorable conditions in terms of community-based tourism and this is itself. The main reason for the growth and income of rural people, the existence of tourism facilities and infrastructure in rural areas, is to benefit more from the village that has been created economically, comprehensive local satisfaction with the tourism situation, creation and local work by the community. Local, the existence of agricultural products, development in the village, increasing the investment of local people and institutions in treatment and tourism services, environmental management by local residents, the existence of participation and social cohesion among residents.
 
Conclusion
The result was that for the distribution and social status of the community-oriented west-east, the situation in the western cities of Gilan province is much better and better than other areas, as well as areas in the center of the city of Foumin and help. . Bandar Anzali and in the east, the cities of Rudsar and Langrud are paying more attention to the situation. Finally, using the hotspot method (hot spots), the unequal situation of community-based tourism in the region was investigated, which indicates the neutrality of most villages in the province, only a limited number of villages in the west of Gilan province (Talesh city) and in cities. Are located. Bandar Anzali, Rasht and Siahkal were favorable conditions and cold spots are prevalent in the villages of Astana Ashrafieh and Shaft.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Community-Based Tourism
  • Spatial Analysis
  • Guilan Province

مراجع

  1. اکبری، علی و قرخلو، مهدی. (1391). اکوتوریسم مفهومی نو در جغرافیای گردشگری. چاپ اول، تهران: انتشارات انتخاب.
  2. تقدیسی، احمد؛ وارثی، حمیدرضا؛ احمدیان، مهدی و عسگری، حمید. (1393). شناسایی و تحلیل عوامل مؤثر بر توسعه گردشگری در مناطق روستایی (مطالعه موردی: مناطق روستایی شهرستان جیرفت). فصلنامه پژوهش و برنامه‌ریزی روستایی، سال 4، شماره 1، صص. 14-1.
  3. حبیبی کوشکوهی، حسن؛ منشی‌زاده، رحمت اله و رضویان، محمدتقی. (1398). بررسی وضعیت گردشگری روستایی و نقش آن در توسعه روستایی. مطالعه موردی: روستاهای شهرستان‌های املش و رودسر. مجله آمایش جغرافیایی فضا، سال 11، شماره 39، صص. 260-239.
  4. حسام، آقائی‌زاده و مهدی، اسماعیل. (1398). تحلیل توزیع فضایی مراکز اقامتی در مقصدهای گردشگری شهری مطالعه موردی: شهر رشت. فصلنامه گردشگری شهری، دوره 6، شماره 4، صص. 16-1.
  5. خسروی، حسین. (1386). مشکلات و تنگناهای توسعه گردشگری در استان قم، مجله رشد و آموزش جغرافیا، دوره 22، شماره 1، صص. 55-47.
  6. دهدشتی شاهرخ، زهره و فیاضی، مرتضی. (1390). مدیریت بازاریابی در صنعت گردشگری. تهران: انتشارات مهکامه.
  7. رضوانی، محمدرضا. (1387). توسعه گردشگری روستایی با رویکرد گردشگری پایدار. چاپ اول، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
  8. صالحی، صادق و حسن‌پور، محمود. (1391). برنامه‌ریزی و توسعه گردشگری: نگرشی کاربردی به برنامه‌ریزی و بازاریابی گردشگری. بابلسر: انتشارات دانشگاه مازندران.
  9. صحنه، بهمن و معمری، ابراهیم. (1396). اولویت‌بندی امکانات توسعه گردشگری و توزیع فضایی آن (نمونه موردی: شهرستان‌های استان گلستان). فصلنامه برنامه‌ریزی منطقه‌ای، سال 7، شماره 26، صص. 24-15.
  10. عباس‌زاده، مظفر؛ شمس‌الدینی، نسیم و پوراسد، علی. (1398). ارزیابی توزیع فضایی زیرساخت‌های اولیه گردشگری با تأکید بر تحرک محور گردشگری-تاریخی در محدوده بافت تاریخی-فرهنگی شهر ارومیه. فصلنامه گردشگری شهری، دوره 6، شماره 4: 128-111.
  11. فاضل‌بخشی، فرشته. (1387). رابطه عوامل فرهنگی و نوع مشارکت انتظاری در گردشگری جامعه‌محور، مطالعه موردی: روستای زاغمر. پایان‌نامه مقطع کارشناسی ارشد مدیریت جهانگردی، راهنما: دکتر ضیایی، دانشکده مدیریت و حسابداری علامه طباطبایی.
  12. فاضل‌نیا، غریب و هدایتی، صلاح. (1389). راهبردهای مناسب برای توسعه گردشگری دریاچه زریوار. فصلنامه جغرافیا و توسعه، دوره 8، شماره 19، صص.1-12.
  13. فراهانی، سهیلا؛ فرهنگی، علی‌اکبر و مشهدی، سحر. (1392). تحلیل شاخص‌های مؤثر بر توسعه صنعت گردشگری روستایی (پیمایشی پیرامون روستای گرمه). فصلنامه مدیریت دولتی، دوره 5، شماره 1، صص. 64-41.
  14. کرمی دهکردی، مهدی؛ میرک‌زاده، علی‌اصغر و غیاثوند غیاثی. فرشته. (1391). تحلیل عوامل مؤثر بر توسعه گردشگری روستایی از دیدگاه روستاییان استان چهارمحال و بختیاری. فصلنامه جغرافیا و برنامه‌ریزی محیطی، سال 23، شماره 1، صص. 112-99.
  15. کلانتری، محسن و ملک، مرضیه. (1393). تحلیل فضایی و سطح‌بندی جاذبه‌های گردشگری و زیرساخت ارتباطی و شبکه راه در مناطق کویری ایران (مطالعه موردی: شهرستان خور و بیابانک). مطالعات جغرافیایی مناطق خشک، سال 5، شماره 17، صص. 70-53.
  16. میرزایی، حسن، فلاح‌تبار، نصرالله و استعلاجی، علیرضا. (1397). ارائه الگوهای بهینه توسعه گردشگری در روستاهای هدف گردشگری ایران مطالعه موردی: روستاهای هدف گردشگری استان گیلان. فصلنامه جغرافیا، سال 9، شماره 1، صص. 392-347.
  17. نیازی، هادی؛ خدادادی، علی؛ صفایی، محمدجواد و منتظر، فرامرز. (1400). بررسی اثرات گردشگری بر توسعهۀ سکونتگاه‌های روستایی مطالعه موردی: روستاهای هدف گردشگری استان خراسان شمالی، مجله آمایش جغرافیایی فضا، دوره11، صص. 73-57.
  18. Salehi, S., Hasan Pour, M.. (2012). Tourism Planning and Development: A Practical Approach to Tourism Planning and Marketing. Babolsar: Mazandaran University Press. [In Persian].
  19. Abbaszadeh, M., Shams al-Dini, N., & Pourasad, A. (2019). Assessing the spatial distribution of primary tourism infrastructure with emphasis on the mobility of tourism-historical axis within the historical-cultural context of Urmia. Journal of Urban Tourism, Vol.6, No.4, pp.111-128. [In Persian].
  20. Akbari, A., & Qarkhloo, M. (2012). Ecotourism is a new concept in tourism geography. first edition, Tehran: Select Publications. [In Persian].
  21. Archer, B. (2005). Economics impact: misleading multiplier. Annals of Tourism Research Vol.11, No.2, pp. 517-518.
  22. Aref, F., Ma’rof, R., S. Gill, S., & Aref, A. (2010a). Assessing the Level of Community Capacity Building in Tourism Development in Local Communities. Journal of sustainable development,Vol.3, No.1, pp.81-90.
  23. Aref, F., Redzuan, M., & Gill, S. (2010b). Dimensions of Community Capacity Building: A review of its Implications in Tourism Development. Journal of American Science, Vol.6, No. 1, pp.170-180.
  24. Bajrami, Dunja D., Adriana Radosavac, M. C., Tatiana N. T., & Yulia, A. S. (2020). Determinants of Residents’ Support for Sustainable Tourism Development: Implications for Rural Communities. Sustainability, Vol.12, No.22, pp. 1–16.
  25. Baloglu, S., & Bringberg, D. (2013). Affective images of tourism destinations. Journal of Travel Research, 35, No.4, pp. 11-15.
  26. Beeton, S. (2006). Community development through tourism. In: Landlink Press, Australia.
  27. Belij, М., Veljković, Ј., & Pavlović, S. (2016). Role of local community in tourism development: Case study village Zabrega. Glasnik Srpskog Geografskog Drustva, 9, No.4, pp. 1–14.
  28. Briedenhann, J., & Wickens, E. (2012). Tourism route as tool for the economic development of rural areas vibranthope or impossible dream?. Tourism Management, Vol.25, No.6, pp. 71-76.
  29. Bush, G., Hanley, N., & Colombo, S. (2012). Measuring the demand for nature-based tourism in Africa: a choice experiment using the “cut-off” approach. Stirling Economics Discussion Paper, Vol.1, No.8, pp. 1-20.
  30. Byrd, E. T., Bosley, H. E., & Dronberger, M. G. (2009). Comparisons of stakeholder perceptions of tourism impacts in rural eastern North Carolina. Tourism Management, Vol.30, No.5, pp.693-703.
  31. Chaudhry, P., & Gupta, R. K. (2015). urban greenery and its sustainable extension strategies in hot arid region of India. International Journal of Sustainable Society, Vol.2, No.2, pp.146-155.
  32. Crompton, J. (2007). Economic Impact analysis: myths and misapplication. Trends. Vol.30, 5, pp.9-13
  33. Daniel, J. (2013). Economics Impacts of Tourism,the flasher Press, London, Washington.
  34. Dehdashti Shahrokh, Z., & Fayazi, M. (2011). Marketing Management in Tourism Industry. Mahkameh Publications. [In Persian].
  35. dikampana, I., Made, I., Nyoman, S., & Ni Luh, Kerti P. (2019). A Model of Community-Based Rural Tourism Products Development. Jurnal IPTA, Vol.7, No.1, pp.79-83.
  36. Embacher, H. (2005). Strategy formulation in rural tourisman integrated approach In D.Hall, L. Roberts and M. Mitchell (eds) New Direction in Rural tourism (p.p.137-151), Aldershot, UK and Burlington, VT: Ashgate.
  37. Epler, M., & Jones, H., (2013). Community-based tourism enterprise in Latin America. Burlington. EplerWood International. [on line] [Accessed 1 December 2011]. Available.
  38. Farahani, S., Farhangi, A. A., & Mashhadi, S. (2013). Analysis of effective indicators on the development of rural tourism industry (survey around Garmeh village). Public Management Quarterly, Vol.5, No.1, pp.41-66. [In Persian].
  39. fazelbakhshi, F. (2008). The Relationship between Cultural Factors and the Type of Expected Participation in Community-Based Tourism, Case Study: Zaghmar Village. Master Thesis in Tourism Management, Supervisor: Dr. Ziaei, Faculty of Management and Accounting Allameh Tabatabai. [In Persian].
  40. Fazelnia, G., & Hedayati, S. (2010). Appropriate strategies for tourism development of Zarivar Lake. Geography and Development Quarterly, Vol.8, No.19, pp.1-12. [In Persian].
  41. Fleischer, A. (2007). the rural vacationers: follow-up study. Israel. Jerusallem: ministry of tourism, Vol.5, No.32, pp.20-30.
  42. Goodwin, H., & Santilli, R. (2009). Community Based Tourism: A Success? Retrieved http://www.andamandiscoveries. com/press/press-harold-goodwin.pdf.
  43. Gursoy, D., Chi, C., & Dyer, P. (2010). Locals' attitudes toward mass and alternative tourism: The case of sunshine coast, Australia. Journal of Travel Research, Vol.49, No.3, pp.381-394.
  44. Habibi Kushkoohi, H., Manshizadeh, R.A., Razavian, M. T. (2019). A study of the situation of rural tourism and its role in rural development. Case study: Villages of Amlash and Rudsar counties, Journal of Spatial Planning, Vol.11, No.39, pp.239-260. [In Persian].
  45. Hesam, M., & Aghaeizadeh, I. (2019). Analysis of spatial distribution of accommodation centers in urban tourism destinations Case study: Rasht. Journal of Urban Tourism, Vol.6, No. 6, pp.1-16. [In Persian].
  46. Jianhong, (Cecilia) Xia., Panlop, Z., & David, P. (2010). Spatial and temporal modelling of tourist movements usingSemi-Markov processes. Tourism Management, Vol.32, No.4, pp.844-851.
  47. Kachniewska, M. (2015). Tourism development as a determinant of quality of life in rural areas. Worldwide Hospitality and Tourism Themes, Vol. 7, No. 5, pp. 500-515.
  48. Kalantari, M., & Malek, M. (2014). Spatial analysis and leveling of tourist attractions and communication infrastructure and road network in desert areas of Iran (Case study: Khor and Biabank). Geographical Studies of Arid Areas, Vol.50, No. 17, pp.50-73. [In Persian].
  49. Karami Dehkordi, M., Mirkozadeh, A. A., & Ghiasvand Ghiasi, F. (2012). Analysis of effective factors on rural tourism development from the perspective of villagers in Chaharmahal and Bakhtiari province. Journal of Geography and Environmental Planning, Vol. 23, No.1, pp.99-111. [In Persian].
  50. Katja, C., Miroslav, R., Barbara, B. H., & Doris, O. G. (2014). Building a Model of Researching the Sustainable Entrepreneurship in the Tourism Sector, Vol. 43, pp. 377 -393.
  51. Khosravi, H. (2007). Problems and bottlenecks of tourism development in Qom province, Journal of Growth and Education of Geography, Vol.22, No.1, pp. 47-55. [In Persian].
  52. Kim, K. (2002). The Effects of Tourism Impacts upon Quality of Residents in the Community(Doctoral dissertation, ph.D.Disseration). Blacksburg, Virginia: Faculty of the Virginia Polytechnic Institute and State University.
  53. Marzouq, A. A. q., Ibrahim, B., & Abdelbaset, H. (2010). Using Geographic Information System to Visualize Travel Patterns and Market Potentials of Petra City in Jordan. International Journal of Marketing Studies, Vol.2, No.2, pp.144-159.
  54. Massidda, C., & Etzo, I. (2012). the determinants of Italian domestic tourism: A panel data analysis. Tourism Management, Vol.33, No.3, pp. 603-610.
  55. McMillan, D. W., & George, D. M. Ch. (2007). Sense of Community: a definition and theory. Journal of Community Psychology, Vol. 14, pp. 6-23.
  56. Mirzaei, H., Falahatbar, N., & Istalaji, A. (2018). Presenting Optimal Models of Tourism Development in Tourism Target Villages of Iran Case Study: Tourism Target Villages of Guilan Province. Journal of Geography, Vol.9, No.1, pp.347-392. [In Persian].
  57. Niazi, H., Khodadadi, A., Safaei, M. J., & Montazer, F. (2021). Investigating the Effects of Tourism on the Development of Rural Settlements: A Case Study: Tourism Target Villages of North Khorasan Province, Journal of Spatial Planning, Vol.11, pp.57-73. [In Persian].
  58. Nunkoo, R., & Haywantee R. (2010). Small Island Urban Tourism: A Residents’ Perspective. Current Issues in Tourism, 13, No.1, pp.37–60.
  59. Pearce, D. G. (2010). Tourism and peripherality: perspectives from Asia and the south pacific. Tourism and Hospitality Research, Vol.3, No.4, pp.295-309.
  60. Raftopoulos, M. (2020). “Rural Community-Based Tourism and Its Impact on Ecological Consciousness, Environmental Stewardship and Social Structures”. Bulletin of Latin American Research, Vol. 39, No.3, pp.142–56.
  61. Rezvani, M. R. (2008). Rural tourism development with sustainable tourism approach. First Edition, Tehran: University of Tehran Press. [In Persian].
  62. Richards, G., & Hall, D. (Eds.). (2000). Tourism and sustainable community development. USA: Routledge.
  63. Sahneh, B., Moammari, I. (2017). Prioritization of tourism development facilities and its spatial distribution (Case study: cities of Golestan province). Regional Planning Quarterly, Vol.7, No. 26, pp.15-24. [In Persian].
  64. Sharpley, R. (2005). Rural Tourim and Sustainability-A Crtique, New Direction in Rural Tourism, Ashgate, England.
  65. Taqdisi, A., Varesi, H. R., Ahmadian, M., & Asgari, H. (2014). Identification and analysis of factors affecting tourism development in rural areas (Case study: rural areas of Jiroft). Journal of Rural Research and Planning, Vol.4, No.1, pp.1- 14. [In Persian].
  66. thethwa, Nonduduzo B., Simon, T., & Orthodox, T. (2020). The Involvement, Perceptions and Challenges of the Community in Rural Tourism Development: A Case of the Isithumba Village in EThekwini. African Journal of Hospitality, Tourism and Leisure, Vol.9, No.2, pp.1-18.
  67. Timothy, D. J. (2002). Tourism and Community Development Issues. In Tourism and Development: Concepts and Issues. eds. Richard Sharpley and David J Telfer. Clevedon: Channel View Publications.
  68. Tolon-Becerra, A., Lastra-Bravo, X., & Galdeano-Gomez, E. (2016). Endogenous model formsustainable development in Spanish rural areas. International Journal of Sustainable Society, Vol.2, No.2, pp. 156-176.
  69. Walford, N. (2001). patterns of development in tourism accommodation enterprise on farms in England and Wales. Applied Geography, Vol.9, No.21, pp. 331-340.
  70. Wickens, E. (2008). Tourism routes as a tool for the economic development of rural areas – Vibrant hope or impossible dream?. Tourism Management, Vol.2, No.5, pp. 71-79.
مجله آمایش جغرافیایی فضا
دوره 12، شماره 1 - شماره پیاپی 43
اردیبهشت 1401
صفحه 97-113

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار