تعیین کاربری برای زمین‌های رها شده در بافت‌های فرسوده شهری، مورد مطالعه: شهر داراب

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

دانشگاه زابل

چکیده

توسعه درون‌زا شهری می‌تواند در فضاهای رها شده شهری و بافت فرسوده به عنوان رشد هوشمند رخ ‌دهد. از این‌رو شرایط ایجاب می‌کند که برنامه‌ریزان شهری توجه ویژه‌ای به بافت‌های فرسوده شهری، شناسایی ریشه‌های ایجاد این بافت‌ها و یافتن راه‌حلی برای فضاهای رها شده در بافت فرسوده شهرها داشته باشند. بنابراین هدف از این پژوهش تعیین کاربری برای فضاهای رها شده در بافت فرسوده شهری، مورد مطالعه: شهر داراب است که علاوه بر تشویش مناظر بصری، زمینه‌ی ناپایداری در بافت فرسوده شهر داراب فراهم کرده است. روش پژوهش حاضر توصیفی- تحلیلی مبتنی بر مطالعات کتابخانه‌ای، اسنادی و بررسی‌های میدانی می‌باشد. به منظور تعیین کاربری‌های موجود، نیاز به تهیه لایه‌های اطلاعاتی GIS، سپس سرانه کاربری‌ها با نرم‌افزار Excel مشخص، وزن‌دهی و اهمیت شاخص‌ها به وسیله برنامه Expert Choice، در نهایت با فرمول‌نویسی درCode Blocks و MATLAB (با روش عملگر OWA FUZZY) کاربری‌های جایگزین فضاهای رها شده در سه بازه کمیت‌سنج اولویت‌بندی، که واحد مسکونی پایدار در اولویت اول قرار گرفته شد. نتایج حاکی از آن است که عدم استفاده از فرصت‌های مناسب در بافت به دلیل فقدان برنامه‌ریزی برای فضاهای رها شده و ضعف مدیریت شهری می‌باشد. از این‌رو برنامه‌ریزی برای فضاهای رها شده به منظور رشد هوشمند شهری، یکی از اولویت‌های مهم نوسازی و بهسازی بافت می‌باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Determination User for the abandoned land use in Deteriorated Urban areas, Case Study: Darab

نویسندگان [English]

  • fatemeh heidari
  • akbar kiani
University of Zabol
چکیده [English]

Endogenous development can be urban texture and abandoned urban spaces as smart growth occur. Hence, the conditions require that urban planners pay special attention to, identify the causes and find a solution to abandoned areas in deteriorated urban textures. Therefore, the aim of this study is determination user for the abandoned land use in deteriorated urban areas, case study: Darab which leads to the abandoned areas disturb visual landscapes in addition to providing the grounds for instability in distressed areas of Darab city. For this reason it is necessary to renovate and reconstruct them over time. The present study uses a descriptive- analytical approach based on documents, library, and field studies. In order to determine available land applications, the need to information layers GIS, then the per capita land applications with Excel software was found, weighting and the importance of indicators was done by Expert Choice program. Finally, by formulating in code blocks and MATLAB (using operator OWA FUZZY) alternative applications of abandoned spaces were prioritized in three quantifier ranges in which residential units was placed first. The results indicate that not using opportunity in the deteriorated urban texture was due to lack of planning for abandoned urban spaces and poor management. Thus, planning for a smart growth in abandoned urban spaces is one of the major priorities of modernization and rehabilitation.The results indicate that not using opportunity in the deteriorated urban texture was due to lack of planning for abandoned urban spaces and poor management. Thus, planning for a smart growth in abandoned urban spaces is one of the major priorities of modernization and rehabilitation.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Darab City
  • Deteriorated urban areas
  • abandoned land use Urban
- آراسته،مجتبی. 1390. برنامه‌ریزی راهبردی در توسعه فضاهای رها شده شهری در بافت مرکزی شهر یزد. پایان­نامه کارشناسی ارشد. استاد راهنما: دکتر محمد مهدی عزیزی، دانشگاه تهران، پردیس هنرهای زیبا، دانشکده شهرسازی.
2- ابراهیم‌زاده، عیسی و گل آفرین ملکی.1391. تحلیلی بر ساماندهی و مداخله در بافت فرسوده ی شهری (مطالعه موردی: بافت فرسوده شهر خرم آباد)، پژوهش‌های جغرافیای انسانی، شماره 81، تهران.
3- اسعدی عبدالرضا. 1376. بررسی چگونگی ارزیابی مالی طرح‌های نوسازی شهری با تأکید بر طرح نوسازی مرکز شهر مشهد، پایان‌نامه کارشناسی ارشد در رشته مدیریت بازرگانی (با گرایش مدیریت مالی)، استاد راهنما: محمدحسین مهدوی عادلی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران.
4- پورمحمدی، محمدرضا. 1382. برنامه‌ریزی کاربری اراضی شهری، انتشارات سمت، چاپ اول.
5- پورمحمدی، محمدرضا و رسول قربانی. 1382. شیوه‌های حفاظت از باغ‌ها و اراضی کشاورزی و آثار آن بر تراکم شهری در ایران، مجله صفه، شماره 38، دانشگاه شهید بهشتی تهران.
6- حبیبی، کیومرث، پوراحمد،احمد؛ مشکینی، ابوالفضل. 1389. بهسازی و نوسازی بافتهایکهنشهری، نشر انتخاب. چاپ سوم. تهران.
7- رفیعیان، مجتبی،ناصر براتی. مرضیه آرام. 1389. سنجشظرفیتتوسعةفضاهایبدوناستفادهدرمرکزشهرقزوینباتأکیدبررویکردتوسعةمیان‌افزا، دوفصلنامه دانشکده هنر، شماره پنجم، تهران.
8- رهنما،محمد رحیم و غلامرضا عباس‌زاده. 1387. اصول و مبانی و مدل‌های سنجش فرم کالبدی شهر، مشهد: انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد.
9- زنگنه، یعقوب و جواد فرهادی و وجیهه توبی.1392. تبیین و اولویت‌بندی مداخله در بافت‌های فرسوده شهری با استفاده از روشAHPنمونه موردی مشهد محله نوغان(قطاع2)، مجله پژوهش و برنامه‌ریزی شهری، سال چهارم، شماره 12، مرودشت.
10- سیفالدینی،فرانک. 1378.فرهنگواژگانبرنامهریزیشهریومنطقه‌ای،انتشاراتدانشگاهشیراز.
11- شفاعتی، آرزو و کیومرث ملکی و اقبال پاهکیده.1391. نگرشی بر توسعه میان‌افزا (توسعه درون‌زا) و نقش راهبردی آن در توسعه پایدار شهری، اولین همایش ملی شهرسازی و معماری در گذر زمان.
12- شیعه، اسماعیل. 1392. مقدمه‌ای بر مبانی برنامه‌ریزی شهری، انتشارات انشگاه علم و صنعت، چاپ سی و سوم. تهران.
13- صادقی مقدم، محمدرضا و فائزه غریب لو و پگاه گرامی شعار و عاطفه آریامنش. 1391. بررسی رویکردهای مشارکتی مداخله در بافت های فرسوده شهری،فصلنامه سازمان نظام مهندسی ساختمان، شماره 39.
14- ضرابی، اصغر و سیامک رشیدی‌نیک و حمداله قاسمی‌راد. 1389. تحلیل و ارزیابی کاربری اراضی در شهر ایذه، مجلهپژوهشوبرنامه‌ریزیشهری،سالاول،شمارهسوم. مرودشت.
15- عزیزی، محمد مهدی و مجتبیآراسته.1390. طراحی الگوی برنامه‌ریزی راهبردی در توسعه فضاهای رها شده شهری با استفاده از رویکرد تلفیقی فازی و SWOT، نمونه موردی: شهر یزد، فصلنامه مدیریت شهری، شماره 28، پاییز و زمستان 1390. تهران.
16- قانع، نرگس. 1391. بررسی و سنجش ظرفیت توسعه میان‌افزا در فضاهای موقوفه شهری (نمونه موردی شهر یزد، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، رشته برنامه‌ریزی شهری، استاد راهنما: دکتر هاشم داداش‌پور، دانشگاه تربیت مدرس. تهران.
17- کشور دوست، علیرضا و حسن دلخوش کسمایی. 1390. ساماندهیبافتفرسودهخیابانباقرآبادرشت، فصلنامهعلمی- پژوهشیآمایشجغرافیاییفضا،سالاول/شماره2، گرگان.
18- محمد‌زاده، رحمت.1386. بررسی اثرات زیست محیطی توسعه فیزیکی شتابان شهرها (با تأکید بر شهرهای تهران و تبریز)، مجله جغرافیا و توسعه ناحیه‌ای، شماره 9، مشهد.
19- مختاری، داوود و وحید امامی‌کیا. 1393. پهنه‌بندیکاربریاراضیشهریشهرکارمتبریزبراساسشاخص‌هایاساسیمخاطراتژئومورفولوژیک، فصلنامهعلمی- پژوهشی آمایشجغرافیاییفضا،سال4/ شمارهدوازهم، گرگان.
20- ملکی، سعید و هادی علیزاد و علی شجاعیان و سهیلا نظری. 1393. تحلیلفضاییرویکردهایمداخلهکالبدیدربافتفرسودهشهرباغملک، فصلنامهعلمی- پژوهشیآمایشجغرافیاییفضا،سال4/ شمارهسیزدهم، گرگان.
21- مهندسان برنامه‌ریز، شهرساز و معمار. 1391. طرح توسعه و عمران (جامع) شهر داراب، نشر شهر و خانه، شیراز.
22- میرمقتدایی، مهتا و مجتبی رفیعیان و الهام سنگی. 1389. تأملی بر مفهوم توسعة میان‌افزا و ضرورت آن در محلات شهری، ماهنامه شهرداری‌ها، شماره 98، سال 10، تهران.
23- وارثی، حمیدرضا. و صفر قائد‌رحمتی، 1386. بررسی اثرات توزیع خدمات شهری در عدم تعادل فضایی جمعیت مطالعه موردی؛ مناطق شهر اصفهان، مجله جغرافیا و توسعه، شماره 9. زاهدان.
24.Burton, E. 2000. The Compact city: Just or just Compact? A Preliminary analysis, Urban studies, University of Glasgow,37(11).
25.SantosCatia, Tiago Miguel Ferreira, Romeu Vicente, J.A. Raimundo Mendes da Silva, 2013. Building typologies identification to support risk mitigation at the urban scale –Case study of the old city centre of Seixal, Portugal, Journal of Cultural Heritage, 14: 449–463.
26.Caves, R. 2005. Encyclopedia of the City, London & UK: Rutledge Press. P: 259.
27.Falconer& Frank. 1990. “Sufficiency of Infrastructure Capacity for Infill Development”, Journal of urban planning and Development,116: 3.
28.Edwards, Mary- Haines, Anna. 2007.Evaluating smart growth: Implications for communities, journal of planning education and Research. Pp: 49-50.
29.Gardiner, G. 1999.The Infill and Redevelopment Code Handbook, New York: Oregon Department of Transportation.
30.Capobianco Giuseppe, Anna Maria Mecchi, Fernanda Prestileo, Delia Gazzoli.2013. A scientific approach in the recovery of the historic center ofRome: limits and potentialities of the “color plan”, Procedia Chemistry, 8: 212–220.
31.Heberler, L.C., 2006, Connecting Smart Growth and Brownfield Redevelopment, Louisville: Center of Environment policy and management, University of Louisville.
32.Infill Development Standards and Policy Guide, Center of Urban Policy Research, 2006. Edward J. Bloustein School of Planning & Public Policy Rutgers, The State University Of New Jersey New Brunswick.
33.Kienitz, R. 2001. Managing Maryland’s Growth: Models and Guidelines for InfillDevelopment, Maryland, Maryland Department of Planning.
34.Lin, Y. 2005. What is smart growth really? Journal of planning literature, Internet: http://www.smartgrowthamerica.org.
35.Nefs,Merten. 2006. Unused Urban Space: Conservation or Transformation? Polemics take Future of Urban Wastelands and Abandoned Buildings.Pp: 56.
36.OKI’s Community Choices – Infill Development, 2007.
37.Omer. I. 2006. Evaluating accessibility using house-level data: A spatial equity perspective,Environment and Urban Systems, 30 (3): 254-274.
38.Rafiyan, M. 2008, Value Engineering, an Opportunity for Efficiencies of UrbanismProject, Value Engineering Conference, Tehran.
39.Roth, M.E., the Impact of Design upon Urban Infill Development, M.Sc. Thesis, Virginia, Virginia Polytechnic Institute and State University.
40.Sendich, E. 2006. Planning and Urban Design Standard, New York, American planningAssociation, John Willey & Sons.
41.Yager, R.R., Filev, D.P. 1999. Induced ordered weighted averaging operators, IEEE Transactions on Systems, Man, and Cybernetics- Part B 29, pp: 141–150.
42.Yukubousky, Richard, 1997. infill development; strategies for shaping livable neighborhoods.