تحلیل وضعیت محیط زیست کلان‌شهر اصفهان در چارچوب رویکرد شهر سبز

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیات علمی / دانشگاه اصفهان

2 دانشگاه اصفهان

چکیده

کلان‌شهر اصفهان به دلیل دارا بودن اقلیم خشک و نیمه‌خشک، وقوع خشک‌سالی در سال‌های اخیر، سکون هوا در نیمی از روزهای سال، تقاضای فزاینده سکونت و فعالیت، گردشگرپذیری، توسعه شتابان فیزیکی، وجود صنایع سنگین و معادن در حریم شهر و غیره با معضلات زیست محیطی متعددی نظیر آلودگی هوا، افت سطح آب‌های زیرزمینی، کاهش کیفیت آب‌های سطحی و زیرسطحی، فرسایش خاک و غیره روبرو می‌باشد. از این رو پژوهش حاضر بر آن است تا نسبت به بررسی وضعیت زیست محیطی کلان‌شهر اصفهان در چارچوب رویکرد شهر سبز اقدام نماید. پژوهش حاضر به لحاظ هدف از نوع کاربردی و به لحاظ ماهیت و روش از نوع توصیفی- تحلیلی است. محدوده مکانی و زمانی پژوهش شامل کلان‌شهر اصفهان طی دوره 1387 الی 1391 می‌باشد. گردآوری داده‌ها با روش‌های اسنادی، کتابخانه‌ای و میدانی صورت پذیرفت. در این پژوهش جهت تعیین شاخص‌های شهر سبز از روش دلفی و بررسی وضعیت زیست محیطی کلان‌شهر اصفهان با بهره‌گیری از تلفیق چارچوب فشار-وضعیت-پاسخ با مدل تصمیم‌گیری چندمعیاره صورت پذیرفت. نتایج این پژوهش حاکی از آن است که کلان‌شهر اصفهان بر اساس شاخص‌های شهر سبز در مولفه هوا در سال 1390، در مولفه آب در سال 1387 و در مولفه خاک در سال 1390 از مطلوب‌ترین وضعیت برخوردار بودند، اما کلیه مولفه‌ها در سال 1388 در ناپایدارترین وضعیت خود قرار داشتند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Analysis of the Environment of Isfahan Metropolis within the Framework of the Green City Approach

چکیده [English]

Isfahan metropolis is faced with several environmental problems (such as air pollution, reduced groundwater level, reduced quality of surface and subsurface waters, soil erosion, etc.) because of the following factors: its arid and semi-arid climate; recent droughts; air stagnation in half of the year; the increasing demand for residence and activity; capacity for tourism; rapid physical development; presence of heavy industries and mines within the boundaries of the city; etc. Hence, the present research was aimed at examining the environmental condition of Isfahan metropolis within the framework of the green city approach. This study is considered an applied study regarding its objective and is considered a descriptive-analytical study regarding its nature and method. The time and space scope of the research includes Isfahan metropolis from 2008 to 2012. In this research, in order to determine the green city indicators the Delphi method and a questionnaire were employed. In this study, the environmental condition of Isfahan metropolis was examined within the framework of the green city approach using a combination of the pressure-state-response framework and multi-criteria decision-making models. Results of this research indicated that the environmental condition of Isfahan metropolis had fluctuations during the study period. That is to say, in 2009 the environmental condition of this metropolis tended toward instability, in 2010 and 2011 it showed a tendency to stability, and in 2012 it once again declined. Therefore, it is recommended to develop and arrange the Isfahan metropolis strategic program within the framework of the green city approach and national documents in order to be able to attain the final goal of the green city approach, which is to achieve sustainable urban development and improve the life quality of citizens.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Environment
  • Green city
  • sustainable development
  • Multi-criteria decision making
  • Isfahan

مراجع

اصغرپور، محمدجواد.1385.تصمیم‌گیری‌های چند معیاره. چاپ چهارم، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
بشیری، مهدی.1390. رویکردی نوین در تصمیم‌گیری‌های چندمعیاره. چاپ اول، تهران، انتشارات دانشگاه شاهد.
بری، جان.1380. محیط زیست و نظریه اجتماعی. ترجمه: حسن پویان و نیره توکلی. چاپ اول، تهران، انتشارات سازمان حفاظت محیط زیست.
بهرام سلطانی، کامبیز.1387. محیط زیست در برنامه‌ریزیمنطقه‌ای و شهری(جلد اول). چاپ اول، تهران، انتشارات شهیدی.
پاگ، سدریک.1383. شهرهای پایدار در کشورهای در حال توسعه. ترجمه ناصر محرم نژاد و نشاط حداد تهرانی. چاپ اول، تهران، انتشارات مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری.
پاپلی یزدی، محمدحسین و رجبی، حسین. 1387. نظریه‌های شهر و پیرامون. چاپ سوم، تهران، انتشارات سمت.
شکوئی، حسین. 1385. دیدگاه‌های نو در جغرافیایی شهری(جلد اول). چاپ نهم، تهران، انتشارات سمت.
کاهن، ماتیو. 1390. شهرهای سبز؛ توسعه شهری و محیط زیست. ترجمه علی محمد خورشید دوست و مهدی ضرغامی. چاپ اول، تبریز، انتشارات دانشگاه تبریز.
کیالی،‌هادی. 1381. ارزیابی رهیافت شهر سالم.پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد رشته شهرسازی، استاد راهنما دکتر زهره دانشپور، دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه شهید بهشتی.
گزارش وضعیت محیط زیست شهر تهران. 1390. چالپ اول، تهران، انتشارات سازمان حفاظت محیط زیست.
نوابخش، مهرداد و ارجمند، اسحق. 1388. مبنای توسعه پایدار شهری.چاپ اول تهران، انتشارات جامعه شناسان.
عطائی، محمد. 1389.تصمیم‌گیری چند معیاره. چاپ اول، شاهرود، انتشارات دانشگاه صنعتی شاهرود.
 
13. Abdul Latif S., Bidin Y.H. and Awang Z. 2014. Towards the Realization of Green Cities: The Moderating Role of the Residents’ Education Level, Journal of Transport Geography, Volume 37, Pages 127–128.
14. Abu Bakar A.H. and Chen K.S. 2014. A Framework for Assessing the Sustainable Urban Development, Procedia Technology , 12: 566–571
15. Bai X. and Tang, J., 2010, Ecological Security Assessment of Tianjin by PSR Model, Procedia Environmental Sciences, 2: 881-887.
16. Cassell, P.1993. The Giddens Reader, London: Macmillan.
17. City of Pasadena Planning and Development Department,2010, Green City Indicators Report, Planning and Development Department, Pasadena.
18. Cohen N. 2011. Green Cities: An A to Z Guide, SAGE Publications, 576 Pages.
19. Economist Intelligence Unit and Siemens,2013. Green City Index, Siemens AG, Munich, Germany.
20. Economist Intelligence Unit and Siemens,2011. African Green City Index, Siemens AG, Munich, Germany.
21. Economist Intelligence Unit and Siemens,2011. Asian Green City Index, Siemens AG, Munich, Germany.
22. Economist Intelligence Unit and Siemens,2009. European Green City Index, Siemens AG, Munich, Germany.
23. Economist Intelligence Unit and Siemens,2010. Latin American Green City Index, Siemens AG, Munich, Germany.
24. Economist Intelligence Unit and Siemens,2011. US and Canada Green City Index, Siemens AG, Munich, Germany.
25. Featherstone J., Cammarata M., Neukrug H. and Devine W. 2011. Creating a Sustainable City: Philadelphia’s Green City Clean Waters Program, 47th ISOCARP Congress.
26. Dai J., Qi J., Chi J., Chen S. Yanng J., Ju L.and Chen B., 2010. Integrated water resource security evaluation of Beijing based on GRA and TOPSIS, Earth Sci. 4 (3): 375-362.
27. Dempsey N., Brown C. and Bramley G. 2011. The key to sustainable urban development in UK cities? The influence of density on social sustainability, Procedia Engineering, 21: 142–146
28. Goldblatt, D.1996. Social Theory and the Environment, Cambridge: Polity.
29. Guo, T.Z., Xue, X.F., and Li, R.2008. Application of TOPSIS in environmental quality assessment of Huafei River in Kaifeng. Meteorological and Environmental Sciences, 31(20: 59–62.
30. Hwang, C.L., and Yoon, K.S. 1981. Multiple attribute decision-making: methods and applications. New York: Springer.
31. Hughey ken F.D., Cullen R., Kerr, G.N. and Cook, A.J. 2014, Application of the pressure state response framework to perceptions reporting of the state of the New Zealand environment, Journal of Environmental Management, 70: 85-93.
32. Jozi, S.A., Shafiee,M., MoradiMajd, N., and Saffarian S.2012. An integrated Shannon's Entropy-TOPSIS methodology for environmental risk assessment of Helleh protected area in Iran,Environmental Monitoring and Assessment, 184(11): 6913-6922.
33. Kahn M.E. 2006. Review of green cities:Urban Growth and Environment, Brookings Institution Prees.
34. Liu, H., Zhou, G., Wennersten, R. and Frostell, B. 2013. Analysis of sustainable urban development approaches in China, Procedia - Social and Behavioral Sciences, 85: 484–492.
35. Li,P., Wu,J., and Qian,H.2012. Groundwater quality assessment based on rough sets attribute reduction and TOPSIS method in a semi-arid area, China, Environmental Monitoring and Assessment, Volume 184, Issue 8, Pages 4841-4854.
36. Organization for Economic Co-operation and Development, 1994.
37. Turner M.A. 2008. Review of green cities
38. Song U. 2013. Ecological City and Urban Sustainable Development, Procedia - Social and Behavioral Sciences, 85: 646–652.
39. Sanusi Y.A., 2011, Pressure State Response Framework Analysis of Residential Development on Ecologically Unstable Land in Minna, Nigeria, Ozean Journal of Applied Sciences, 4(2): 145-169.
40. Wu H.J. 2009. The way roward Green City – the Case of Shenzhen, 45th ISOCARP Congress.
41. Wang Q., Yuan X., Zhang J., Mu R., Yang H. and Ma C. 2013. Key evaluation framework for the impacts of urbanization on air environment – A case study, Ecological Indicators, Volume 24, Pages 266-272.
 
42. Yalcin G.2012. Urban Activities in the View of the Sustainable Development,Progress in Planning, 77(3): 89–141.
43. Zhan F.B. 2008. The Economy of Green Cities, Regional Science and Urban Economics, 38 (4):404–405.
44. Zhang, X.C., Ma, C., Zhan, S.F. and Chen, W.P. 2012. Evaluation and simulation for ecological risk based on emergy analysis and Pressure – State – Response Model in a coastal city, China, Procedia Environment Sciences, 13: 221-231.
مجله آمایش جغرافیایی فضا
دوره 6، شماره 19
بهار 1395
صفحه 183-198

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار