ارزیابی وضعیت اقلیم گردشگری استان آذربایجان غربی

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیات علمی

2 پیام نور ارومیه

3 عضو هیات علمی دانشگاه پیام نور

چکیده

این واضح است که در بسیاری از کشورها آب و هوا یک سرمایه با ارزش برای گردشگری محسوب می شوند. آب و هوا به عنوان یکی از مهم ترین عوامل شکل دهنده گردشگری قلمداد می گردد و مراکز گردشگری، موجودیت و ارزش های خود را مدیون عوامل متعدد به ویژه شرایط آب و هوایی مناسب می دانند. پژوهش حاضر با هدف بررسی وضعیت اقلیمی استان آذربایجان غربی و پهنه بندی کلیماگردشگری استان با استفاده از شاخص اقلیم آسایش گردشگری (TCI)، جهت برنامه ریزی مناسب برای جذب و توسعة این امر مهم، متناسب با فصول گردشگری استان، انجام شده است. برای انجام پژوهش از داده های ایستگاه های سینوپتیک استان برای یک دورة ده ساله، استفاده شده است. در استان آذربایجان غربی، به عنوان یکی از قطب های اصلی گردشگری وجود جاذبه های متنوع طبیعی، تاریخی، فرهنگی و حاکم بودن شرایط متفاوت آب و هوایی در مناطق مختلف این استان، در فصول مختلف سال، آب و هوا می تواند به عنوان یک عامل جذب کننده برای گردشگران مطرح باشد. به طوری که با ارزیابی های کمی این پتانسل ها و اطلاع رسانی دقیق در مورد آن ها می توان استفادة بهتری از این قابلیت ها نمود. در پژوهش حاضر، جهت تعیین اقلیم آسایش گردشگران در استان آذربایجان غربی به تفکیک ماه از شاخص (TCI) استفاده کرده ایم. نتایج پژوهش، نشان می دهد که، در ماه های سرد سال (دسامبر، ژانویه، فوریه)، به دلیل سردی هوا و بارش برف و باران در اکثر مناطق استان آذربایجان غربی، شرایط نامطلوبی را برای گردشگری در سطح استان به وجود می آید، اما در فصول بهار و تابستان، به دلیل افزایش دما و شرایط مطلوب اقلیمی، شرایط برای جذب گردشگران مناسب می باشد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Evaluation of Tourism Climate in West Azerbaijan province

چکیده [English]

Abstract: It is clear that, in many countries climate are a valuable asset for tourism. Weather, one of the most important factors shaping the tourism and tourism centers, existence and its values, due to weather conditions are appropriate. the present study, with the aim of evaluating the climatic status and Climate for tourism zoning of West Azerbaijan Province using Tourism comfort climate index (TCI), is conducted to attract tourist and develop tourism suitable for tourism seasons of the province by proper planning. In the current study, data from province synoptic stations for a period of ten years has been used. In West Azerbaijan province, one of the main tourist centers with various natural, historical, cultural attractions and prevailing different climatic conditions in different parts of the province in different seasons, weather can be considered as an adsorbent factor for tourists. Therefore, that qualitative evaluation of these potentials and accurate information about them can lead to better use of these abilities. In the present research, Tourism Climatic Index (TCI) was used to determine tourists comfort climate in West Azerbaijan province. In the present research, Tourism Climatic Index (TCI) was used to determine tourists comfort climate in West Azerbaijan province. The results of the research indicate that, in the cold months (December, January, February), unfavorable conditions for tourism in the province are due to cold weather and precipitation. However, in the spring and summer, there are suitable conditions for tourist attraction due to temperature increase and favorable climatic conditions. Key Words: Tourism, Climate, Planning, TCI Index, West Azerbaijan

کلیدواژه‌ها [English]

  • 'Tourism"
  • "Climate"
  • "Planning"
  • "TCI Index'
  • "West Azerbaijan'
1-   ابراهیمی،ناصر. 1383.ارزیابیاقلیمبرایگردشگریسردشت،پایان‌نامةکارشناسی‌ارشداقلیمشناسی،استاد راهنما: حسین محمدی، دانشکده جغرافیای،گروه جغرافیای طبیعی، دانشگاهتهران.
2-   استان‌شناسی آذربایجان غربی 1392. وزارت آموزش و پرورش، سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی.
3-  اسدالهی، زهرا، دانه­کار،افشین، علیزاده، افشین. 1390. بررسیشاخصآسایشاقلیمگردشگریتالابچغاخوربه‌منظورتوسعهگردشگریپایدار، فصلنامه محیطزیست، شماره 50، صفحات61-54.
4-   بینش، امید. 1383. شناخت ظرفیت‌های طبیعی حوزه‌های اکوتوریسم شهرستان شیراز با تأکید بر نقش اقلیم، پایان نامه کارشناسی ارشد جغرافیای طبیعی، دانشگاه شهید بهشتی.
5-   تقوایی، مسعود، احسانی، غلامحسین، صفرآبادی، اعظم.1388. نقش و جایگاه برنامه­ریزی چندبعدی در توسعة توریسم و اکوتوریسم، جغرافیا و برنامه­ریزی محیطی، سال 20، ‌شماره 3، صفحات62-45
6-   حیدری­چیانه، رحیم.1389. مبانی برنامه‌ریزی صنعت گردشگری، انتشارات سمت.
7-  رحیمی باغ ابریشمی، مهدیه و همکاران 1393. پهنه‌بندی رویشگاه لاله واژگون در حوزه توف سفید استان چهارمحال و بختیاری به‌منظور گردشگری و حفاظت، مجلة امایش جغرافیایی فضا، سال چهارم، صفحات 195-214.
8-   رضوانی، محمدرضا 1387. توسعة گردشگری روستایی با رویکرد گردشگری پایدار، انتشارات دانشگاه تهران، تهران، چاپ اول.
9-  رنجبر، فیروز، مقبل، معصومه، ارسلانی، محسن. 1389. بررسی ارتباط شرایط اقلیمی با روند گردشگری سالانه در شهرستان مرودشت، فصلنامة جغرافیای طبیعی، سال سوم، شمارة 7، صفحات90-79
10-رنجبریان، بهرام و محمد، زاهدی.1389. بازاریابی گردشگری، انتشارات چهارباغ، اصفهان، چاپ سوم.
11-رهنمایی، محمدتقی.1392. اوقات فراغت و گردشگری، انتشارات مهکامه، تهران
12-زمردیان، محمد جعفر.1384. ژئوگردشگری سواحل جنوبی خزر، چالش­ها و عوامل تهدید کننده، مجلة جغرافیا و توسعة ناحیه ای، شمارة پنجم، صفحات86-61.
13-ساریصراف، بهروز،جلالی،طاهره،کمالی آذین، جلال. 1389. پهنه‌بندی کلیماتوریسم منطقهً ارسباران با استفاده از شاخص TCI، مجلهً فضای جغرافیایی، سال 10، شماره 30، صفحات88-63
14-سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان آذربایجان غربی.1391. راهنمای گردشگری استان آذربایجان غربی.
15-شمسی پور، علی اکبر و همکاران 1391. ارزیابی شرایط اقلیمی شهر بندر انزلی از منظر گردشگری براساس شاخص اقلیم- گردشگری TCI، مجلة برنامه ریزی و توسعة گردشگری، سال اول،‌شمارة 2، صفحات 75-94.
16-ضیائی، محمود و آرشین بختیاری.1388. شاخص اقلیم آسایش گردشگری جزیرة کیش، مقالات برگزیدة پنجمین همایش خلیج همیشه فارس، محل همایش: کیش
17-عبداله زاده، مهدی.1390. بهینه‌سازی شاخص آسایش اقلیمی گردشگر (TCI), برای اقلیم خشک و نیمه خشک ایران با استفاده ازGIS (نمونه‌موردی استان اصفهان)، پایان‌نامة کارشناسی‌ارشد رشتة جغرافیا و برنامه‌ریزی گردشگری، استاد راهنما: حجت­اله یزدان­پناه، دانشگاه اصفهان، دانشکده علوم جغرافیایی و برنامه­ریزی.
18-علیزاده، جبار.1389.برنامه‌ریزی توسعة پایدار شهرستان­های استان آذربایجان غربی، استاد راهنما: ضرابی، اصغر، پایان نامة کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه اصفهان، دانشکده ادبیات و علوم انسانی.
19-فرج زاده، منوچهر و علی، احمدآبادی.1389. ارزیابی و پهنه بندی اقلیم گردشگری ایران با استفاده از شاخص اقلیم گردشگری (TCI)، پژوهش‌های جغرافیای طبیعی،‌شمارة 71، صفحات 31-42.
20-کسمایی، مرتضی.1372. پهنه‌بندی اقلیمی ایران،مسکن و محیط‌های مسکونی، مرکز تحقیقاتساختمان و مسکن، شماره 151، تهران.
21-نوری، غلامرضا و زهرا، تقی‌زاده 1393. الویت‌بندی مناطق نمونه گردشگری استان کرمانشاه جهت سرمایه گذاری (مطالعه موردی: قطب گردشگری قصر شیرین)، مجلة امایش جغرافیایی فضا، سال چهارم، صفحات104-85.
22-منشی‌زاده،رحمت‌اله.  1376.جهانگردی، چاپ اول، تهران، انتشارات منشی.
23-یزدان­پناه، حجت­اله، عبداله­زاده، مهدی، پورعیدی­وند، لاله. 1392.مطالعه شرایط اقلیمی برای توسعه توریسم با استفاده از شاخص TCI(نمونه موردی: استان آذربایجان شرقی)، جغرافیا و برنامه‌ریزی محیطی دوره 24، شماره 49، صفحات108-89
24- Agnew, Maureen, D. and Jean P.Palutikof,2001. Climate Impacts on the Demand for TOURISM, climate research unit, school of environmental sciences, university of East Anglia, Norwich, United Kingdom, NR4 7TJ.
25- Amelung, B. and Viner, D. 2006. Mediterranean Tourism: Exploring theFuturewiththe Tourism Climatic Index, Journal of Sustainable Tourism.0966-9582/040349-18.
26- Briedenhan, Jenny and Eugenia wickness, 2004.Tourism- Routes as a tool for the Economic Development of Rural Vibrant Hope or impossible Dream, Tourism of Management Vol. 25.
27- Bynoe, Denny Lewis. Howard, Stacia and Mppre, Winston, 2001. Climate Change and Tourism Features inthe Caribban, Munich Personal Repec Archive (MPRA), C43:Q5:L83.
28- Font X. and Ahjem T.E.1999.Searching for a balance in tourism development strategies, international journal of contemporary.
29- Harrison, S.J.,Winter bottom,S.J. and Sheppard,C. 1999.The Potential Effects of Climate Change on the Scottish Tourist Industry, Tourism Management 20, Pp. 203- 211.
30- Matzarakis, Andreas, 2001. Climate and bio climate information for tourism in Greece, Meteorological Institute, University of Freiburg, Werderring 10, D-79085 Freiburg, Germany.
31- Mason, P. 2003. Tourism Impacts: Planning and Management, Butterworth-Heinemann An imprint of ElsevierLinacre House, Jordan Hill, Oxford OX2 8DP, 200 Wheeler Road, Burlington, MA 01803,First published.