تحلیل فضایی رقابت‌پذیری استان‌های ایران با استفاده از تکنیک ادغام

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیئت علمی دانشگاه محقق اردبیلی

2 دانشگاه محقق اردبیلی

چکیده

دهه‌های پایانی قرن 20 و آغاز قرن21 با نوعی فرایند همگرایی مشخص می‌شود که از آن با عنوان جهانی‌شدن یاد می‌شود. روند جهانی‌شدن و تأثیر آن بر شهرها ازجمله موارد مهمی است که در دنیای امروزی از اهمیت خاصی برخوردار است. یکی از موضوعات مهم این روند، پدید آمدن رقابت بین شهرهای مختلف است. عمده مطالعاتی که تاکنون در مورد رقابت‌پذیری شهری، انجام‌گرفته است بر بعد اقتصادی تأکید کرده‌اند. اما باید توجه داشت که با توجه به مباحث توسعه پایدار، رقابت‌پذیری دارای ابعاد اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی است. در مطالعه حاضر، ابعاد اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی رقابت‌پذیری شهری باهدف اندازه‌گیری رقابت‌پذیری31 استان ایران موردبررسی قرارگرفته است. این پژوهش، ازنظر هدف، از نوع پژوهش‌های کاربردی و ازنظر ماهیتی، از نوع تحلیلی- توصیفی می‌باشد. جامعه‌ی آماری شامل کلیه‌ی استان‌های کشور در سال 1390 است. جهت تحلیل رقابت‌پذیری استان‌ها از 56 شاخص استفاده‌شده است. مدل به کار گرفته‌شده در این پژوهش ویکور و ساو می‌باشد. نتایج حاصل از مدل ویکور و ساو با تکنیک میانگین رتبه‌ها ادغام‌شده و به پنج گروه با توان رقابت‌پذیری بسیار بالا، بالا، متوسط، پایین و بسیار پایین تقسیم گردید. نتایج حاصل از تکنیک ادغام نشان می‌دهد که استان‌های تهران، البرز و خراسان جنوبی از توان رقابت‌پذیری بسیار بالا، استان‌های خراسان رضوی، قم، خوزستان، سیستان، اصفهان و فارس از رقابت‌پذیری بالا، استان‌های کردستان، آذربایجان شرقی، اردبیل، لرستان و آذربایجان غربی از رقابت‌پذیری متوسط، استان‌های مرکزی، کرمان، هرمزگان، بوشهر، خراسان شمالی، زنجان، همدان، کرمانشاه و گیلان، از رقابت‌پذیری پایین و استان‌های گلستان، یزد، مازندران، کهکیلویه و بویراحمد، قزوین، چهارمحال بختیاری، ایلام و سمنان از توان رقابت‌پذیری بسیار پایین برخوردار می‌باشند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Spatial analysis of the competitiveness of the provinces of Iran Using the techniques of integration

چکیده [English]

The last decades of the 20th century and beginning of the 21st century is characterized by an integration process which is referred to as globalization. The process of globalization and its impact on cities including important things that is very important in today's world. One of the major issues of this trend is the emergence of competition between different cities. Studies to date on the major urban competitiveness, have been conducted on the economic dimension. But it should be noted that due to the issues of sustainable development, competitiveness with economic, social and environmental. In the present study, economic, social and environmental urban competitiveness have been studied in order to measure the competitiveness of the 31 provinces of Iran. This study, in terms of purpose, applied research and in terms of nature, is descriptive analytical. The population of all the provinces in 1390 to analyze the competitiveness is used of 56 provinces index. The model used in this research is VIKOR and Morris. The results of VIKOR and Morris techniques was divided to groups with average ranks integration and competitiveness can be high, medium and low. The results show that the integration techniques of Tehran, Isfahan, Fars, Khorasan, Khuzestan, West Azarbaijan, Yazd, Mazandaran, East Azarbaijan, respectively, of the high competitiveness And Kurdistan, Zanjan, Qazvin, Iran, Ilam, Kohgiluyeh and Boyer-Ahmad Province, South Khorasan and Northern Khorasan low competitiveness of their power. So in order to increase competitiveness among the provinces, the provinces that have low competitive ability, should be a priority for planners and specialists.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Competitiveness
  • social and environmental
  • Economic
  • Iran

مراجع

اختیاری، مصطفی. 1391. معرفی یک روش ویکور توسعه ‌یافته برای رتبه‌بندی اعتباری مشـتریان بانک‌ها. فصلنامه مطالعات مدیریت صنعتی، سال نهم، شماره 52، تابستان 1391.
آذر. عادل. 1385. ارزیابی سازمان‌های بازرگانی استان‌ها با رویکرد ADMM. پژوهش‌های بازرگانی، شماره 2.
آذر، عادل. رجب‌زاده، علی. 1393. تصمیم‌گیری کاربردی رویکرد ADMM. تهران، انتشارات نگاه دانش.
اشرفی، یوسف. 1388.  CDS رویکردی جدید در برنامه‌ریزی شهری در رویکرد تحلیلی، مدیریت شهری، شماره 23.
امیری، مقصود .1386. تصمیم‌گیری گروهی برای انتخاب ابـزار ماشـین بـا اسـتفاده از روش ویکـور فـازی، مطالعات مدیریت صنعتی، سال ششم، شماره 16.
پروندی، یحیی.1390. بررسی تأثیر رقابت‌پذیری جهانی بر کامیابی اقتصادی کشورها به‌ منظور ارائه مدلی برای ارتقای رقابت‌پذیری ملی ایران، پایان‌نامه جهت اخذ مدرک کارشناسی ارشد، استاد راهنما: سیدحامد وارث تهران. دانشگاه تهران، دانشکده مدیریت، گروه مدیریت دولتی.
پوراحمد، احمد. خلیجی، محمدعلی. 1393. قابلیت سنجی تحلیل خدمات شهری با استفاده از تکنیک VIKOR (مطالعه موردی: شهر بناب)، برنامه‌ریزی فضایی، شماره 2.
پورطاهری، مهدی. 1393. کاربرد روش‌های تصمیم‌گیری چندشاخصه در جغرافیا. تهران، سمت.
تقوایی، مسعود. نادری، بهنام. دهقانی، یداله .1385. تحلیلی بر برنامه‌ریزی استراتژی توسعه شهری، انجمن راه و ساختمان ایران بنا، شماره 30-29.
حیدری چیانه، رحیم. علیزاده زنوزی، شاهین.  قلیکی میلان، بهمن. ایمانی تبار، حکیمه. 1394. تحلیلی بر نابرابری‌های اجتماعی- اقتصادی مبتنی بر مدل‌های VIKOR و SAW در استان آذربایجان شرقی مطالعه وردی: خدمات بهداشتی درمانی. پژوهش و برنامه­ریزی شهری، شماره 19.
داداشپور،‌ هاشم. احمدی، فرانک. 1389. رقابت‌پذیری منطقه‌ای به ‌مثابه رویکردی نوین در توسعه منطقه‌ای. راهبرد، شماره 22.
دلبری، محمد. 1393. رقابت‌پذیری اقتصادی شهرها با تأکید بر عوامل مؤثر بر شاخص رقابت‌پذیری شهری، اولین همایش ملی در جست‌وجوی شهرهای فردا، تهران، مهر 1393.
ربیعه، مسعود، خواجوئی، محسن 1392. تبیین راهبرد رقابت‌پذیری شهر تهران، مطالعات راهبردی مدیریت، پاییز1392، شماره 15.
قاسمی، محمدرضا. 1387. شناسایی مناطق کمتر توسعه یافته کشور، جلددوم، دفترآمار و اطلاعات استانداری استان اصفهان.
قربانی، رسول. 1393. نگرشی بر الگوهای نوین آمایش شهری. نشر تبریز، فروزش.
گروه مطالعات برنامه‌ریزی و توسعه پایدار شهری(مدیریت توسعه و پژوهش) (1390)،کد گزارش90-urb-18، تاریخ گزارش: 05/06/ 1390  برگرفته از مقاله رفرنس شماره 28
مختاری ملک آبادی، رضا؛ صفرعلیزاده، اسماعیل؛ حسین زاده، رباب، 1394، تحلیل نابرابری‌های ناحیه ای استان فارس با استفاده از مدل VIKOR، مطالعات و پژوهش­های شهری و منطقه­ای، شماره26.
نجاتی حسینی، سیدمحمود 1390. سیاست شهری و دیپلماسی شهری (از نظریه تا تجربه). جامعه‌شناسی تاریخی، شماره 2.
نسترن، مهین. ابوالحسنی، فرحناز. بختیاری، نرجس. 1394. پراکنش فضایی شاخص­های توسعه در شهرستان‌های ایران با استفاده از رتبه بندی ترکیبی، برنامه­ریزی منطقه­ای، شماره 17.
وارث، سید حامد. محمدی، شاپور. پروندی، یحیی. 1391. تأثیر رقابت‌پذیری جهانی بر کامیابی اقتصادی کشورها: ارائه مدلی برای ارتقای رقابت‌پذیری ملی ایران،.علوم مدیریت ایران، سال7، شماره 26.
Chatterjee, P.,Vijay, M. and Athawale, S. 2009. "Selection of materials using compromise ranking and outranking methods". Materials and Design, 30(10): 4043- 4053.
Chen, L.Y. and Wang, T.C. 2009. "Optimizing partners choice in IS/IT outsourcing projects: the strategic decision of fuzzy VIKOR". International Journal of production economics, 20(1): 233-242.
Connelly, S. 2007. "Mapping sustainable development as a contested concept", Local Environment, 12(3): 259–278.
Deas, I and Giordano, B. 2001. concept ualising and measuring urban competitiveness in major English cities: an exploratory approach. Envornment and planning: 33.
Eiveida ahmad. 2009.Thessaloniki Development Conference, world bank Sep 3-4.
Jiang,Yihang: Shem, Jianfa.2010. Measuring The Urban Cometitivenss of Chinese Cities in 2000, Cities 27: 307-314.
Jurgita Bruneckiene, Renata Cincikaite & Akvile Kilijoniene. 2012. The Specifics of  Measurement the  Urban  Competitiveness at the  National and International Level, Inzinerine Ekonomika Engineering Economics, 23(3): 270-256.
Kostianinen, J. 2002. learning and the ba in development network of an urban region , European planning studies 10
Kresl, P.K. 2007. planning  cities for the future : the successes and failures of urban economic strategies in Europe, Edward elgar publishing,171
Li Wei & Darko Vuković. 2010.Regional ComPEtitiveness: Th ECase of Western CHIna, GeograPHIcal  Institute “Jovan Cvijić” Sasa, 60: 1.
Oliver, P.A. 2008. "City Leadership: at the heart of the global challeng." Global Asia, 3(16): 421-432
Opricovic, S., and Tzeng, G. 2007. Extended VIKOR method in comparison with outranking methods. European Journal of Operational Research, 178(2): 514-529.
Rao, P.K. 2000. Sustainable development economics and policy, Blackwell. Massachusetts University Press
Ruxandra Irina, 2011. Study Regarding the Ways  of Measuring Cities Competitiveness، Economia. Seria Management, 14(2).
Seongsil Kwon, Joochul Kim and Deog-Seong Oh. 2012. Measurement of Urban Competitiveness Based on InnovationIndicators in Six Metropolitan Cities in Korea، World Technopolis Association، WTR 2012; 1:177-185.
Singhal Sleenha, McGreal Stanely. 2013 .An evaluative model for city competitiveness: Application to UK cities ، Land Use Policy 30: 214-222
Sinkiene, J. 2009. Copmpetitiveness rji olitica i esoctors of city in lithuania,vifa administravima 29:47-53.
So, M.S., and Shen, J. 2004. Measuring urban competitiveness in China, Asian geogr, 23: 71–91.
Storper, M. 1997. the regional world:territorial development in a global economy,guilford press new York.
Uwe, D. 2008. Achieving urban sustainability: integard urban management. Asia and Euroup Environment Forum, Nov 28-30, Shenzhen. China.
Varol, C., Ercoskun, O., and Gurer, Y. 2010. "Local participatory mechanisms and collective actions for sustainable urban development in Turkey", Habitat International.xxx. Article in Press.
Webster, D., and Muller, L. 2000. Urban competitiveness assessment in developing country urban regions the road forward , paper prepared for urban group. INFUD, Washington D.C.
World Bank and DFID. 2000. CDS: Taking Stock and Sign posting, Prepared by the GHK Group of Companies (UK).
 
 
مجله آمایش جغرافیایی فضا
دوره 7، شماره 24
تابستان 1396
صفحه 153-168

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار