بررسی و سنجش راهکارها و سیاست‌های مؤثر در مدیریت اراضی رها شده شهری (نمونه موردی شهر ایلام)

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه سیستان و بلوچستان

2 استاد دانشگاه سیستان و بلوچستان

3 دانشیار دانشگاه تربیت مدرس تهران

چکیده

طی چند دهه‌ی اخیر، شهرنشینی و شکل‌گیری فضاهای شهری، روند شتابانی به خود گرفته است، به طوری که بخش وسیعی از عرصه‌های پیرامونی شهرها تخریب شده و به دنبال این توسعه‌ی بی‌برنامه، بسیاری از اراضی و بافت‌های درون شهری از جریان توسعه و عمران باز مانده و به صورت رها شده، باقی مانده‌اند. با توجه به اهمیت و نقش حساس زمین در توسعه شهری، مدیریت اراضی رها شده ضرورت دارد. هدف پژوهش حاضر بررسی راهکارها و سیاست‌های مؤثر در مدیریت اراضی رها شده‌ی شهری(نمونه موردی: شهر ایلام) می‌باشد. نوع تحقیق کاربردی و روش بررسی به صورت توصیفی- تحلیلی است. و برای جمع‌آوری داده‌ها از روش پیمایشی و کتابخانه‌ای استفاده شده است. تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از نرم افزار SPSS و بهره‌گیری از آزمون‌هایی همچون ضریب همبستگی پیرسون، آزمون T و نیز رگرسیون چندگانه می‌باشد. سیاست‌های و راهکارها مورد بررسی در این پژوهش، شامل دخالت مستقیم دولت، ابزارهای مالی و ابزارهای برنامه‌ریزی شهری است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که رابطه معناداری بین شاخص‌های مورد بررسی(دخالت مستقیم دولت، ابزارهای مالی، ابزارهای برنامه‌ریزی شهری) و کنترل شدت رها شدگی اراضی وجود دارد و از بین این شاخص‌ها، سیاست دخالت مستقیم دولت، بیشترین نقش را در راستای مدیریت اراضی رها شده و جلوگیری از تشدید رها شدگی اراضی در محدوده‌ی مورد مطالعه ایفا کرده است. در مجموع می‌توان گفت؛ در صورتی که از زمین‌های درون شهری ایلام درست استفاده شود و به شکل صحیحی مدیریت گردد، تا چند دهه‌ی آینده نیاز به گسترش فیزیکی نداشته و می‌توان در جهت رسیدن به شکل پایداری شهری گام برداشت.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Survey and Evaluation of effective strategies and policies on the management of urban Abandoned Lands (Case Study: Ilam City (

چکیده [English]

During recent decades, the urbanization and development of urban spacesis increasing quickly. So that a large part of the surrounding urban areas has been destroyed and following this lack-planning development, lots of land and urban areas have not been developed, and they left abandoned. Considering the importance and critical role of the land in urban development, the management of abandoned land is necessary. The land is one of the most sensitive urban e resources. The important role of land market and its ability to effect on other strategic axes has led to the land management be considered as the most effective tools for urban management. Improving the function of land market and increasing the access to this market, commensurate with the rate of urbanization, are the axes of leave policy in this field. The objective of this paper is to survey of effective strategies and policies on the management of abandoned lands (case study: Ilam city). The type of research is applied and the methodology is analytic-descriptive. To collect the data, the library and survey method have been used. Data analysis was performed by SPSS software, as well as testing methods such as Pearson correlation coefficient, T test, and simple and multiple regression. The obtained results show that there is a positive and significant relationship among of the studied indexes(direct government intervention, financial instruments and urban planning tools) and the control of urban abandoned lands amounts. However among these indexes, the direct government intervention plays the most important role in the control of abandoned lands amounts of Ilam city.

کلیدواژه‌ها [English]

  • urban land management
  • land policy
  • urban abandoned lands
  • Ilam City
. آذر، عادل، منصور مؤمنی. 1388. آمار و کاربرد آن در مدیریت، جلد دوم، تهران، سمت.
2.  اردشیری، مهیار. 1378. نقش مدیریت زمین در سیاست‌های توسعة شهری. آبادی، شماره سی‌و‌سوم، تهران.
3.  اردشیری، مهیار. مرجان زحمتکشان. 1385. بانک زمین شهری و ضرورت ایجاد آن در کلان‌شهرها (نمونة موردی: شهر شیراز)،  مجموعه مقالات اولین کنفرانس برنامه‌ریزی و مدیریت شهری، دانشگاه فردوسی مشهد.
4.  اردشیری، مهیار. 1380. زمین و قیمت آن، فصلنامه فنی و اجتماعی شهر، سال دوم، شماره بیستم.
5.  امیری، علیرضا. 1386. نقش مدیریت زمین در توسعة شهرهای کوچک مطالعه موردی: شهر اردکان فارس، پایان‌نامة کارشناسی‌‌ارشد شهرسازی، استادراهنما: مهیار اردشیری، دانشگاه شیراز، دانشکده هنر و معماری.
6. برک‌پور، ناصر، صدیقه بهرامی.1390. قابلیت‌سنجی توسعة مجدد در بافت‌های ناکارآمد شهری، مطالعات شهر ایرانی اسلامی، دروه یک، شماره چهارم، تهران.
7. پورمحمدی، محمدرضا. احمد خلیل‌نژاد.1381. نقش و اهمیت زمین در طرح‌های توسعه شهری و ساز و کارهای رسیدگی به تخلفات ساختمانی(نمونه موردی: شهر تبریز)، علوم انسانی و اجتماعی دانشگاه تبریز، شماره دهم، تبریز.
8.  پور‌محمدی، محمدرضا. علی‌اکبر تقی‌پور. 1391. باز‌یافت اراضی بایر شهری، جغرافیا و برنامه‌ریزی، دوره شانزدهم، شماره چهل و دوم، تبریز.
9.  دانکر‌لی، هار‌ولد. 1376. سیاست زمین شهری، ترجمه عبدالله کوثر‌ی، سازمان ملی زمین و مسکن، تهران.
10. جوادی، اردشیر. 1378. نقش مدیریت شهری در توسعة پایدار شهرها، اولین همایش مدیریت توسعة پایدار در نواحی شهری، دانشگاه تبریز.
11. خاتمی، سیدیحیی. اصغر مولائی. ۱۳۹۱. بررسی رویکردهای مختلف در کاربری پایدار زمین شهری، دومین کنفرانس برنامه‌ریزی و مدیریت محیط زیست، تهران، دانشگاه تهران.
12.  سرایی، محمدحسین. 1388. بررسی علل رها ماندن اراضی واگذاری با کاربری مسکونی در شهر یزد، مطالعات و پژوهش‌های شهری و منطقه‌ای، سال اول، شماره سوم، اصفهان.
13. عزیزی، محمد‌مهدی. 1378. زمین شهری و مداخلة دولت، آبادی، شماره سی و سوم، تهران.
14. محمودی پا‌تی، فرزین. محمد محمد‌پور عمران. 1387. سیاست‌های مدیریت زمین شهری؛ راهکارهایی در جهت دستیابی اقشار کم‌درآمد به زمین شهری، تهران، شهید‌ی.
15. مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی. 1388. گزارش سیاست‌های زمین شهری؛  باید‌ها و نباید‌ها، دفتر مطالعات زیربنایی، شماره مسلسل: 9712، خردادماه، تهران.
16. ملکی، قاسم. 1392. برنامه‌ریزی با بازار حقوق توسعه، جلد اول اتحاد برنامه ریزی و بازار حقوق توسعه، واقع گرایی یا ساده‌انگاری، تهران، آذرخش.
17. مهندسین مشاور بعد تکنیک. 1392. گزارش توجیهی طرح جامع ایلام، اداره کل راه و شهر‌سازی استان ایلام.
18.  مؤمنی، منصور. علی فعال قیومی. 1391. تحلیل های آماری با استفاده از SPSS،تهران، مؤلف (چاپ گنج شایگان).
19. میر‌کتولی، جعفر. 1389. مقدمه‌ای بر برنامه‌ریزی عرضه زمین شهری، گرگان، دانشکده علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان.
20.  نسترن، مهین. آرزو ایزدی و فاطمه مطلوبی. 1392. تحلیل ابعاد کالبدی - اجتماعی رشد هوشمند در شهر اصفهان، پژوهش هنر، سال سوم، شماره ششم، دانشگاه هنر اصفهان.
21. نقیب‌زاده، احمدرضا. 1382. مدیریت اراضی رها‌شده، نمونه موردی شهر شیراز، پایان‌نامة کارشناسی‌ارشد شهرسازی، استاد راهنما: مهیار اردشیری، دانشگاه شیراز، دانشکده هنر و معماری.
22.  نور‌محمدی، مهدی. 1392. الگوی مناسب مداخله دولت در مدیریت زمین شهری(نمونه موردی: شهر تهران)، رسالة دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، استاد راهنما: ابوالفضل مشکینی، دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده علوم انسانی.
23.  هاشمی، فضل‌اله. 1373. سیاست زمین و تأثیر آن در توسعه مسکن، مجموعه مقالات سمینار سیاست‌های توسعه مسکن در ایران، جلد دوم، تهران، وزارت مسکن و شهر‌سازی.
24.  وزارت مسکن و شهرسازی. 1385. برنامه مدیریت زمین، طرح جامع مسکن، تهران.
 
Briassoulis, H.1999. Analysis of land use change: theoretical and modeling approaches, ph.D. Department of Geography University of the Aegean Lesvos, Greece.
26.Drabkin, D. 1979. Land Policy and Urban Growth, Oxford: Program Press, Ltd.
27.Dowall, D.E. 1995. The Land Market Assessment: A New Tool for Urban Management. Washington, D.C., The World Bank.
28.Dollar, David and Pritchett  L 1998. Assessing Aid: What Works, What Doesn't and Why? World Bank Policy Research Report, Oxford University Press.
29.Morsi E.L., and Araby, M. 2003. The role of the state in managing urban land supply and prices in Egypt, Habitat international, 27: 3.
30.Magel, H., and Wehrmann, B. 2005.  Applying Good Governance to Urban Land Management - Why and How? XXII FIG International Congress, April 19-26, Washington, D.C.
31.Necha Sungena,T., Serbeh-Yiadom K., and Asfaw, M. 2014. Strengthening Good Governance in Urban Land Management in Ethiopia: A Case-study of Hawassa, Environment and Earth Science, 4 (15): 96-107.
32.Thornton, G., Franz, M., Edward, D., Pahlen, G. and Nathanial, P. 2007. The challenge of sustainability: incentives for brownfield regeneration in Europe, Environmental Science & Policy, 10(2).
33.Wickramaarachchi, N. 2003.  Land Readjustment as a Land Management Technique for Urban Area, International Conference on Sri Lanka studies, 28th – 30th November, University of Ruhuna, Matara, Sri Lanka.