ارتقاء کیفیت فضایی پارک های شهری به منظور افزایش تعاملات اجتماعی شهروندان‎ ‎‏(نمونه موردی پارک های شهر ‏گرگان)‏

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 هیات علمی

2 دانشگاه ازاد گرگان

چکیده

در سال‌های اخیر به دلیل رشد شهرنشینی و زندگی مکانیکی افراد با انزواطلبی و کاهش تعاملات ‏اجتماعی روبه‌رو هستند و پارک‌ها به‌عنوان یکی از فضاهای مهم شهری نقش به سزایی در افزایش ‏تعاملات اجتماعی میان افراد را ایفا می کنند. به همین دلیل ضرورت دارد پارک‌های شهری به‌گونه‌ای ‏طراحی شوند تا به نیاز تعاملات اجتماعی میان افراد پاسخ دهند. از این رو پژوهش حاضر به منظور ‏ارتقاء تعاملات اجتماعی افراد به بررسی رابطه کیفیت فضایی با تعاملات اجتماعی شهروندان در پارک ‏های شهری می پردازد. روش انجام پژوهش از نوع توصیفی-تحلیلی می‌باشد که برای جمع‌آوری ‏داده‌های موردنیاز از روش پیمایشی استفاده‌شده است. داده‌ها از طریق 359 پرسشنامه که به‌صورت ‏کاملاً تصادفی از میان مراجعه‌کنندگان به سه پارک ملت، شهر و چاله باغ در شهر گرگان به‌دست‌آمده ‏است و با روش‌های آماری توصیفی و تحلیل همبستگی پیرسون،‎ ‎و تحلیل رگرسیون خطی تجزیه‌و ‏تحلیل‌ها صورت گرفت. نتایج نشان داد که کیفیت فضایی پارک‌های شهری بر تعاملات اجتماعی افراد ‏تأثیرگذار است و مؤلفه‌های کیفیت فضایی خوانایی، نفوذپذیری، گوناگونی، انعطاف‌پذیری، سرزندگی و ‏تناسبات بصری با تعاملات اجتماعی ارتباط معناداری دارند و مؤلفه گوناگونی در سطح بالاتری نسبت ‏به بقیه مؤلفه‌ها قرار دارد. در نهایت با توجه به چهار مولفه گوناگونی ،خوانایی،سرزندگی و نفوذپذیری ‏که تاثیر گذاری بیشتری بر تعاملات اجتماعی دارند، به ارائه راه‌کارها و پیشنهاد‌هایی جهت افزایش ‏تعاملات اجتماعی میان شهروندان در پارک‌های شهری پرداخته شد.‏

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Improve of urban parks quality to enhance the social ‎interaction of citizens (Case study: Gorgan city parks)‎

چکیده [English]

In recent years the growth in urbanization and mechanical life, people are faced with isolation and ‎loss of social interaction; And parks are considered as one of the important urban spaces that the ‎mechanical environment and bleak outside from this state and increace social interaction between ‎people. Parks are to promote physical activity, experience
Nature close to home, reducing stress wearers
Park, improve spirit of individuals, help to improve
Public health and social interactions in cities For this reason it is necessary for urban parks ‎designed to respond to the needs of social interactions among individuals. In order to promote ‎social interaction This study to investigate the relationship between quality of social interactions of ‎citizens in urban parks. First, identify the components of environmental quality and social ‎interactions and then measures their relationship. The research method is descriptive-analytic, ‎survey method used to collect the required data. Data through questionnaires that are completely ‎randomized 359 patients to three parks Melat,Shahr and Chale bagh in the city of Gorgan is ‎obtained, And by using descriptive statistics and Pearson and Spearman correlation analysis, and ‎regression analysis was performed. Finally, it was determined that The quality of urban parks affect ‎‎ on social interactions. And components of quality of legibility, permeability, variety, flexibility, ‎vitality and visual proportions are significantly associated with social interactions, And variety ‎component at a higher level than the other components and then legibility ,vitality and permeability ‎‎. Finally, with regard to four variety component, readability, vitality and permeability which are ‎more effective social interactions, To give suggestions in order to increase social interaction among ‎citizens in urban park concept was presented

کلیدواژه‌ها [English]

  • Quality
  • Urban Spaces
  • parks
  • Social Interaction
  1. بهزاد فر، مصطفی و طهماسبی، ارسلان. 1392. شناسایی و ارزیابی مؤلفه‌های تأثیرگذار بر تعاملات اجتماعی تحکیم و توسعه روابط شهروندی در خیابان‌های شهری. باغ نظر، شماره 25.
  2. بنتلی، یان. 1382. محیط‌های پاسخ‌ده. ترجمه‌ مصطفی بهزاد فر، تهران، مرکز انتشارات دانشگاه علم و صنعت.
  3. پاکزاد، جهانشاه. 1386. مبانی نظری و فرآیند طراحی شهری. وزارت مسکن و شهرسازی، معاونت شهرسازی و معماری، دبیرخانه شورای عالی شهرسازی و معماری.
  4. پاکزاد، جهانشاه. 1383. معیار‌های کیفی سنجش فضا.فصلنامه آبادی، سال 13، شماره 39.
  5. تقوایی، علی‌اکبر، معروفی، سکینه، پهلوان، آسیه. 1391. ارزیابی تأثیر کیفیت محیط شهری بر روابط اجتماعی شهروندان. نقش‌جهان، دوره 3، شماره 1.
  6. تقوایی، علی‌اکبر، معروفی، سکینه. 1394. تأثیر فضاهای شهری بر ارتقا کیفیت محیط با تأکید بر نقش مساجد. همایش‌های بی المللی تهران.
  7. تیبالدز، فرانسیس. 1383. شهرسازی شهروندگرا. ترجمه محمد احمدی‌نژاد، نشر خاک.
  8. حمیدی، حسین، اسماعیل‌زادگان، نعیمه. 1390. عوامل مؤثر بر کارایی پارک شهری با تأکید بر عملکرد و سرزندگی آن. علوم و تکنولوژی محیط‌زیست، شماره 1.
  9. دانش‌پور، سیدعبدالهادی، چرخچیان، مریم. 1386. فضاهای عمومی و عوامل مؤثر بر حیات جمعی. باغ نظر، شماره 7.

10. رفیعیان، مجتبی، تقوایی، علی‌اکبر، خادمی، مسعود،
علی‌پور، روجا. 1391. بررسی تطبیقی رویکردهای سنجش کیفیت در طراحی فضاهای عمومی شهری.نشریه علمی پژوهشی انجمن علمی معماری و شهرسازی ایران، شماره 4.

  1. سلطانی، بهرام. 1387. محیط‌زیست مجموعه مباحث و روش‌های شهرسازی. مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری ایران، انتشارات شهیدی.
  2. صالحی‌فرد، محمد، علی‌زاده، دانا. 1387. تحلیلی بر ابعاد اجتماعی و روان‌شناختی فضاهای سبز در شهرها با رویکرد مدیریت شهری.مدیریت شهری، شماره 21.

13. صالحی‌فرد، محمد، خاکپور، براتعلی، رفیعی، هادی، توانگر، معصومه. 1389. تحلیلی بر ابعاد اجتماعی فضای سبز شهری با تأکید بر دیدگاه شهروندان. فضای شهری، شماره 29.

  1. طالبی، ژاله. 1383. روابط اجتماعی در فضای شهری .نامه علوم اجتماعی، شماره 24.
  2. قائدرحمتی صفر، رضاعلی منصور، هاشمی زهی سودابه، جوان فرهاد. 1396. پژوهش‌های جغرافیایی انسانی. شماره 49.
  3. عباس‌زادگان، شهاب. 1384. ابعاد اجتماعی–روان‌شناختی فضاهای شهری. علوم مهندسی، شماره 1.

17. عباس‌زاده، شهاب، تمری، سودا. 1391. بررسی و تحلیل مؤلفه‌های تأثیرگذار بر بهبود کیفیات فضایی پیاده راه‌ها به‌منظور افزایش سطح تعاملات اجتماعی.مطالعات شهری، شماره 4.

  1. گلکار، کوروش. 1379. مؤلفه‌های سازنده کیفیت طراحی شهری. ص 32.
  2. لطیفی، امین، سجادزاده، حسن. 1393. ارزیابی تأثیر مؤلفه‌های کیفیت محیطی بر الگوی رفتاری در پارک‌های شهری. مطالعات شهری، شماره 11.
  3. لینچ، کوین. 1381. تئوری شکل خوب شهر. ترجمه سید حسین بحرینی، انتشارات دانشگاه تهران.

21. میرغلامی، مرتضی، واعظ شهانقی، امیر، رباطی، محمد بشیر. 1391. نشانه‌شناسی شهری و نقش آن در خوانایی و شناسایی محیط. نقش‌جهان، دوره 3، شماره 1.

22. خامنه، بتول، جنگی، حسن. 1393. تحلیل فضایی عملکرد‌های زیباشناسانه در ایجاد آرامش روانی شهروندان (نمونه موردی: منطقه 6 شهرداری تهران). آمایش محیط، دوره 7، شماره 27.

23.Chiesura, Anna. 2004. The role of urban parks for the sustainable city. Landscape and Urban Planning. 68

24.Gehl, Jan. 1987. Life between buildings. Van Nostrand Reinhold Company, New York.

25.Haughton, Graham; Hunter, Colin. 1994. Sustainable Cities. London: Jessica Kingsley.

26.Lang, Jun. 1987. Creating architectural theory: Therole of the behavoural sciences in environmental design. Van Nostrand Reinhold. New York.

27.Özgüner, Halil. 2011. Cultural Differences in Attitudes towards Urban Parks and Green Spaces. Landscape Research. 36.

28.Punter, Jun. 1991. Participation in the Design of Urban Space, Landscape Design, 24.

29.Peters, Karin, Elands, Birgit, Buijs, Arjen. 2010. Social interactions in urban parks: Stimulating social cohesion?. Journal of Urban Forestry & Urban Greening 9.

30.Rasidi, Mohed Hisam, Jamirsah, Nurzuliza, Said, Ismail. 2012. Urban Green Space Design Affects Urban Resident’s Social Interaction. Journal of Social and Behavioral Sciences 68.

31.Haughton, Graham, Hunter, Colin .1994. Sustainable Cities. London, Jessica Kingsley.