مسیریابی بهینه‌ی خطوط لوله‌ی انتقال گاز طبیعی به کمک روش LCPA (منطقه‌ی مورد مطالعه: دهنه‌ی زاو استان گلستان)

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد محیط زیست

2 دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

چکیده

در پروژه‌های مربوط به زیر‌ساخت‌های خطی مانند خطوط لوله‌ی انتقال گاز طبیعی، به منظور کاهش آسیب‌رسانی به منابع محیط‌زیستی و نیل به اهداف توسعه‌ی پایدار، ناگزیر باید مشخصه‌های محیط‌زیستی دخالت داده شوند. این در حالی است که در روش‌های سنتی، بیشتر به ملاحظات فنی و مهندسی پرداخته می‌شود و مشخصه‌های محیط‌زیستی محدودی لحاظ
می‌گردد. امروزه، سامانه‌های اطلاعات جغرافیایی ابزارهای موثر و کارآمدی برای تصمیم‌گیری و مشاوره‌ی کارشناسان در طراحی زیرساخت‌های خطی به شمار می‌روند. یکی از سودمندترین کاربردهای سامانه‌ی اطلاعات جغرافیایی‌، تعیین
کم‌هزینه‌ترین و کم‌اثرترین مسیر به منظور اتصال دو مکان است. در پژوهش حاضر، این فرآیند توسط روش تحلیل
کم‌هزینه‌ترین مسیر بر روی ترکیبی از معیارهای متعدد به کمک ارزیابی چند معیاره انجام گرفت. نتایج این پژوهش نشان داد از میان 20 معیار (فاکتور و محدودیت) مورد بررسی، مسیر پیشنهادی حاصل از روش تحلیل کم‌هزینه‌ترین مسیر در 12 معیار سنگ بستر، هدایت الکتریکی خاک، بافت خاک‌، فاصله از چشمه، خطر سیل‌خیزی، خطر یخبندان، ارتفاع، شیب، فاصله از خط‌الراس، تیپ جنگلی، مطلوبیت زیستگاه، پوشش/ کاربری زمین از مسیر پیشنهادی شرکت گاز مناسب‌تر است و در چهار معیار اسیدیته‌، عمق و فرسایش خاک و فاصله از چاه دو مسیر مطلوبیت یکسانی دارند. از آنجای که این روش با در نظر گرفتن تعداد معیارهای بیشتری توجه‌ مضاعف به جوانب محیط‌زیستی این گونه توسعه‌ دارد، بنابراین، می‌تواند اثرات احتمالی منفی محیط‌زیستی ناشی از این توسعه را کاهش دهد و هم‌زمان از هزینه‌ها بکاهد. نتایج حاصل از این روش می‌تواند به عنوان چارچوب اولیه در مسیریابی زیرساخت‌های خطی مورد استفاده طراحان و مدیران قرار گیرد

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Optimization of Natural Gas Transmission Pipeline Routing using LCPA method (Case Study: Zav Area of Golestan Province)

نویسندگان [English]

  • mitra emami 1
  • Seyedhamed Mirkarimi 2
  • Abdolrasoul Salmanmahiny 2
1
2 Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources
چکیده [English]

In projects related to linear infrastructure such as Natural Gas Transmission Pipelines, to reduce damage to the environmental resources and the sustainable development goals, considering the environmental characters in is vital. However, in the traditional methods, the technological and engineering aspects of the area were considered more than the environmental characteristics. Nowadays, Geographic Information System is recognized as an effective and efficient tool to help experts to make a better and easier decision in any linear infrastructures project. One of the most useful applications of GIS is to determine the least cost and effect way to connect two different points in the process of designing a linear infrastructure. In the present study, a linear infrastructure project was examined using Least Cost Path Analysis method on a combination of multiple criteria using Multi-Criteria Evaluation. According to 12 criteria out of total 20 criteria (factors and restriction) examined in this research, the proposed route provided by the LCPA method is more suitable than the rout proposed by the experts using the traditional method. In addition, the routes are the same in four other criteria. The method used in this research applied more environmental criteria therefore, more attention to the environmental aspects of the area can be seen. It could be concluded that applying the result of this study could reduce more negative environmental impacts of the project and could also reduce project costs. The results of this method can be used as the basic framework in linear infrastructures routing for designers and managers.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Gas Pipeline
  • Least Cost Path
  • Zav Area

مراجع

  1. ایستمن، رونالد ج. 1388. سنجش از دور و سامانه‌های اطلاعات جغرافیایی کاربردی با نرم­افزار ایدریسی. ترجمه عبدالرسول سلمان ماهینی و حمیدرضا کامیاب. چاپ اول، تهران، مهر مهدیس.
  2. سالنامه­ی آماری استان گلستان. 1389. انتشارات سازمان مدیریت و برنامه­ریزی استان گلستان.
  3. ستوده، احد. علی­اصغر درویش­صفت و مجید مخدوم. 1386. استفاده از اصول محیط­زیستی در مسیریابی راه­آهن با استفاده از GIS مطالعه‌ موردی: راه‌آهن رشت- انزلی، مجله‌ محیط‌شناسی، دوره سی و سوم، شماره چهل و چهارم، تهران.­
  4. سلمان‌ماهینی، عبدالرسول. 1391. درس‌نامه­ ارزیابی و آمایش سرزمین، دانشکده­ی شیلات و محیط­زیست. دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان.
  5. سلمان ماهینی، عبدارسول. 1390. پوشه الکترونیکی داده­ها، دانشکده­ی شیلات و محیط­زیست. دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان.
  6. عابدیان، سحر. 1388. مسیریابی شبکه جاده­ای براساس پارامترهای بوم­شناسی سیمای سرزمین. رساله کارشناسی ارشد محیط­زیست. استاد راهنما: دکتر افشین علیزاده. دانشگاه تهران، دانشکده منابع طبیعی، گروه شیلات و محیط­زیست.
  7. مخدوم، مجید. 1389. شالوده آمایش سرزمین. چاپ نهم، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
  8. میرزایی، مژگان. عبدالرسول سلمان‌ماهینی و سید­حامد میرکریمی. 1393. مکان‌یابی محل دفن زباله با به کارگیری فرآیند تحلیل سلسله مراتبی و روش TOPSIS (مطالعه موردی: شهرستان گلپایگان). محیط­زیست طبیعی (­منابع طبیعی ایران)، دوره شصت و هفتم، شماره یک، تهران.
    1. Atkinson, David M., Peter D., Douglas D. and Traynor, S. 2005. Multi-criteria evaluation and least cost path analysis for an arctic all-weather road, Applied Geograpy, 25: 4, Amsterdam
    2. Bagli, Stefano, Davide Geneleti and Francesco Orsi, 2011. Routeing of power lines through least-cost path analysis and multicriteria evaluation to minimise environmental impacts, Environmental impact assessment review, 31: 3, Amsterdam.
    3. Brito, Anderson J., Adiel Teixeira De Almeida and Caroline MM Mota, 2010. A multicriteria model for risk sorting of natural gas pipelines based on ELECTRE TRI integrating Utility Theory, European Journal of Operational Research, 200: 3, Amsterdam.
    4. Chandio, Imtiaz Ahmad, Abd Nasir B. Matori, Khamaruzaman B. WanYusof and Mir Aftab Hussain Talpur, 2012. Computer Application in Routing of Road using Least-Cost Path Analysis in Hillside Development, Environmental and Earth Sciences, Vol 4, No 10, Germany.
    5. Choi, Yosoon, Antonio Nieto, 2011. Optimal haulage routing of off-road dump trucks in construction and mining sites using Google Earth and a modified least-cost path algorithm, Automation in Construction,  20:7, Amsterdam.
    6. Collishonn, Walter, Jorge Victor Pilar, 2000. A direction dependent least-cost-path algorithm for roads and canals, International Journal of Geographical Information Science, 14: 4, Paris.
    7. Delavar, Mahmood Reza, Ferdoon Naghibi, 2003. Routing Using Geospatial Information System Analysis, In ScanGIS, Norway.
    8. Douglas, David. H, 1994. Least cost path in GIS using an accumulated cost surface and slope lines, Cartographica: the international journal for Geographic Information and Geovisualization, 31: 3,  Ottawa.
    9. Driezen, Kassandra, Frank Adriaensen and Carlo Rondinini and C. Patrick Doncaster and Erik Matthysen, 2007. Evaluating least-cost model predictions with empirical dispersal data: A case-study using radiotracking data of hedgehogs (Erinaceus europaeus), Ecological Modelling,  209: 2, Amsterdam.
    10. Dziubiński, M., Frątczak, M. and Markowski, A.S. 2006. Aspects of risk analysis associated with major failures of fuel pipelines, Loss Prevention in the Process Industries, 19: 5, Amsterdam.
    11. Eastman, J. Ronald, Hong Jiang, 2000. Application of fuzzy measures in multi-criteria evaluation in GIS, International Journal of Geographical Information Science, Vol 14, No 2, Paris.
    12. Eastman, J. Ronald, 2003. IDRISI Kilimanjaro: guide to GIS and image processing, Worcester, MA: Clark Labs, Clark University, pp. 328.
    13. Ebrahimipoor, Ahmad Reza, Ali Alimohamadi, and Ali Asghar Alesheikh and H Aghighi, 2009. Routing of Water Pipeline Using GIS and Genetic Algorithm, Applied Sciences, 9: 23, Dubai.
    14. Effat, Hala A, Ossman A Hassan, 2013. Designing and evaluation of three alternatives highway routes using the Analytical Hierarchy Process and the least-cost path analysis, Remote Sensing and Space Science, 16: 2, Sinai Peninsula.
    15. Gbanie, Solomon Peter, Paul Bobby Tengbe and Jinnah Samuel Momoh and James Medo and Victor Tamba Simbay Kabba, 2013. Modelling landfill location using geographic information systems (GIS) and multi-criteria decision analysis (MCDA): Case study Bo, Southern Sierra Leone, Applied Geography, Vol 36, Amsterdam.
    16. Han, Z.Y., and Weng, W.G. 2011. Comparison study on qualitative and quantitative risk assessment methods for urban natural gas pipeline network, hazardous materials, 189: 1, Amsterdam.
    17. Hopkins, Lewis D. 1977. Methods for generating land suitability maps: a comparative evaluation, the American Institute of Planners,  43: 4, Paris.
    18. Iqbal, Maheen, Farha Sattar and Muhammad Nawaz, 2006. Planning a Least Cost Gas Pipeline Route A GIS & SDSS Integration Approach, In Advances in Space Technologies, International Conference on, Islamabad.
    19. Koc-San, Dkocsan, B.T. San, Bakis, V., Helvaci, M. and Eker, Z. 2013. Multi-Criteria Decision Analysis integrated with GIS and remote sensing for astronomical observatory site selection in Antalya province, Turkey, Advances in Space Research,  52:1, Amsterdam.
    20. Lee, Jay, Dan Stucky, 1998. On applying viewshed analysis for determining least-cost paths on Digital Elevation Model, International Journal of Geographical Information Science, 12: 8, Thames.
    21. Li, Hailong, Dihua Li, Ting Li, Qing Qiao, Jian Yang and Hemin Zhang, 2010. Application of least-cost path model to identify a giant panda dispersal corridor network after the Wenchuan earthquake—Case study of Wolong Nature Reserve in China, Ecological Modelling, 221: 6, Amsterdam.
    22. Mokhatab, Saeid, William A Poe. 2012. Handbook of Natural Gas Transmission and Processing, Second Edition, United States, Gulf Professional Publishing, http:// www.amazon.com /Handbook-Natural-Transmission-Processing-Edition/dp/0123869145
    23. Papadakis, Georgioa A, 2000. Assessment of requirements on safety management systems in EU regulations for the control of major hazard pipelines, Hazardous Materials, 78: 1-3, Amsterdam.
    24. Proctor, Wendy, Martin Drechsler, 2003. Deliberative multi-criteria evaluation: a case study of recreation and tourism options in Victoria, Australia, European Society for Ecological Economics, Frontiers 2 Conference, Amsterdam.
    25. Saaty, Thomas L, 1977. A scaling method for priorities in hierarchical structures, Mathematical Psychology, 15: 3, Amsterdam.
    26. Saaty, Thomas L, 1980. The Analytic Hierarchy Process, Mcgraw-Hill York.
    27. Salmanmahini, Abdolrasoul, Mehdi Gholamalifard, 2006. Sitting MSW landfills with a weighted linear combination methodology in GIS environment, Environmental Science & Technology, 3: 4, Dubai.
    28. Speight, James G. 2007. Natural Gas: A Basic Handbook, First Edition, Elsevier Science,Texas, http://www.amazon.com/s/ref=nb_sb_noss?url=searchalias%3Dstripbooks&fieldkeywords=Natural+Gas+A+Basic+Handbook&rh=n%3A283155%2Ck%3ANatural+Gas+A+Basic+Handbook.
    29. Xiao, Jun, Ya-Feng Wang, Peng Shi, Lei Yang and Li-Ding Chen, 2014. Potential effects of large linear pipeline construction on soil and vegetation in ecologically fragile regions, Environmental monitoring and assessment, 186: 11, Switzerland.
    30. Yu, Chaoqing, J. Lee and Munro-Stasiuk, M.J. 2003. Extensions to least-cost path algorithms for roadway planning, Geographical Information Science, 17: 4, Paris.
    31. Yusof, Kamaruzaman Wan, Serwan Baban, 2004. Least-cost pipeline path to the Langkawi Island, Malaysia using a geographical information system (GIS), Proceedings of Map India Conference. India.

 

 

مجله آمایش جغرافیایی فضا
دوره 8، شماره 27
خرداد 1397
صفحه 77-100

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار