نقش پیاده‌راه‌سازی در ارتقاء کیفیت اجتماعی شهر تهران (مطالعه موردی: پیاده راه هفده شهریور)

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری برنامه‌ریزی شهری (جامعه‌شناسی شهری)، دانشیار دانشگاه الزهرا

2 دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، مدرس دانشگاه آزاد شیراز، دانشکدۀ هنر و معماری

3 دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه خوارزمی، دانشکده علوم جغرافیایی

چکیده

خلق فضای شهری مطلوب، مهم‌ترین اهداف شهرسازی معاصر است. در همین راستا، پیاده‌راه‌ها با توجه به تأثیر عمیق خود در ارتقاء کیفیت زندگی شهری، اهمیتی ویژه ای در میان فضاهای شهری دارند و از عناصر لازم در هویت‌بخشی به فضای اجتماعی و فرهنگی در شهر می باشند. بدین منظور پژوهش حاضر به بررسی نقش پیاده‌راه هفده شهریور در کیفیت اجتماعی فضای میدان امام حسین (ع) تا میدان شهدا می‌پردازد. هدف از این پژوهش، تجزیه‌ و تحلیل ارتباط بین کیفیت فضای شهری در پیاده‌راه‌ (سرزندگی، خوانایی، نفوذپذیری و ایمنی) ( به عنوان متغیر مستقل) و تعاملات اجتماعی ( به عنوان متغیر وابسته) می باشد. روش پژوهش توصیفی – تحلیلی و از نظر هدف کاربردی است. شیوه جمع‌آوری داده‌ها بر اساس پرسشنامه (با در نظر گرفتن میزان روایی و پایایی موردقبول)، مشاهده و مصاحبه است. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران مراجعه در طول روز به این محدوده به دست آمد که شامل 376 نفر است و با روش نمونه‌گیری تصادفی ساده پرسشنامه‌های موردنظر از عابران پیاده و کاسب‌های موجود تکمیل گردید. برای تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از آزمون‌های رابطه‌ایی پیرسون و رگرسیون خطی استفاده شده است. یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که از بین متغیرهای مستقل پژوهش، تنها عامل خوانایی با کیفیت فضای شهری پیاده راه هفده شهریور در ارتباط معنادار بوده است و دو متغیر سرزندگی و نفوذپذیری هنوز در پیاده‌راه هفده شهریور به عنوان عوامل اثرگذار بر تعاملات اجتماعی بین مردم مؤثر نبوده و برای ارتقاء فضای اجتماعی این پیاده‌راه توجه به این عوامل لازم و ضروری است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The role of a pedestrian street in the social qualitypromotion Tehran City (Case study: Shahrivar17th sidewalk)

نویسندگان [English]

  • yaghob mosavi 1
  • zahra sahraiian 2
  • Mohammadreza Eghbal 3
1
2
3
چکیده [English]

The role of a pedestrian street in the social qualitypromotion Tehran City
(Case study: Shahrivar17th sidewalk)
Creating favorable urban spaces is the most important goal of modern urbanism. In this regard, sidewalks, due to their profound impact on the promotion of urban life quality, they have a special significance in urban spaces and are considered as components giving identification to social and cultural environments. For this purpose, the current studyinvestigates the role of Shahrivar17th sidewalk in social quality area of Imam Hussein square to Shohada square. The objective of this study is to investigate the relationship between the quality of urban space in sidewalks (vitality, legibility, permeability and Safety: as independent variables) and social interaction (as dependent variable). The research method is descriptive – analytical and in terms of goal is a practical study. Questionnaire, interview and observation are the main tools for collecting necessary data. Cochran formula ratio has been used (daily referring), and the sample ofthe study include 376 people which has been selected randomly. The questionnaires were distributed among pedestrians and available merchants with simple random sampling method.
Pearson correlation and linear regression tests have been used to analyze the data. Research result shows that readability factor among independent variables was the only one which has significant relationship with quality of social space as independent variable in 17thShahrivar pedestrian. Two variables namely vitality and permeability have not considered as influential factors in social interaction in Shahrivar17th sidewalk. Considering these two factors is essential in order to enhance the quality of social space in this sidewalk.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Urban life quality
  • pedestrian
  • social quality promotion
  • 17thShahrivar pedestrian

مراجع

  1. الهی، سروین. ۱۳۹۰. پیاده­راه - فضایی شهری در خیابان برای تعاملات اجتماعی نمونه موردی: خیابان صبا. سومین همایش ملی عمران شهری، سنندج، دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج.
  2. بنتلی، ای یا نو. 1382. محیط­های پاسخ‌ده. مترجم؛ مصطفی بهزادفر. نشر دانشگاه علم و صنعت ایران.
  3. پاکزاد، جهانشاه. ۱۳۸۵. مبانی نظری و فرآیند طراحی شهری. وزارت مسکن و شهرسازی، تهران.
  4. پاکزاد، جهانشاه. 1386. مقالاتی در باب طراحی شهری. گردآورنده، الهام سوری؛ نشر شهیدی.
  5. پورمحمدی، مرضیه. 1389. امکان‌سنجی پیاده‌راه‌سازی محیط پیرامون حرم حضرت معصومه (س) با تأکید بر ارتقاء امنیت اجتماعی. پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد شهرسازی. استاد مجتبی رفیعیان، دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده هنر و معماری.
  6. رسولی، سارا. 1388. پیاده‌راه به‌ مثابه یک فضای شهری مطلوب، مطالعه موردی: بازار امام اهواز. ماهنامه بین‌المللی راه و ساختمان؛ شماره 63.
  7. رفیعیان، مجتبی. اسفندیار صدیقی. 1390. امکان‌سنجی ارتقاء کیفیت محیط از طریق پیاده‌راه‌سازی محورهای شهری مورد: محور خیابان ارم بخش مرکزی شهر قم. مطالعات و پژوهش‌های شهری و منطقه‌ای، سال سوم، شماره یازدهم.
  8. شکوهی دولت‌آبادی، محمود. محمد مسعود. 1389. پیاده­راه عاملی برای افزایش سرمایه اجتماعی. نشریه علمی –پژوهشی انجمن علمی معماری و شهرسازی ایران، شماره 1.
  9. طالبی، ژاله. 1383. روابط اجتماعی در فضای شهری. علوم اجتماعی، شماره 24.
  10. عباس­زاده، شهاب. تمری سودا. 1391. بررسی و تحلیل مؤلفه­های تأثیرگذار بر بهبود کیفیات فضایی پیاده­راه­ها به منظور افزایش سطح تعاملات اجتماعی (مطالعه موردی: محورهای تربیت و ولیعصر تبریز). فصلنامه علمی-پژوهشی مطالعات شهری دانشگاه کردستان، شماره 4.
  11. قربانی، رسول. محمد جام کسری. 1389. جنبش پیاده گستری، رویکردی نو در احیاء مرکز شهری؛ موردمطالعه پیاده‌راه تربیت تبریز.  مطالعات و پژوهش‌های شهری و منطقه‌ای؛ شماره 6.
  12. کاشانی‌جو، خشایار. 1385. اهمیت فضاهای پیاده در شهرهای هزاره سوم. فصلنامه جستارهای شهرسـازی، سال پنجم، شماره 18-17.
  13. کاشانی­جو، خشایار. 1389. پیاده­راه­ها از مبانی طراحی تا ویژگی­های کارکردی. آذرخش، تهران.
  14. کریمی مشاور، مهرداد . صمد نگین تاجی. 1391. طراحی پیاده‌راه‌ها در شهر تهران. با تمرکز بر نیازهای اجتماعی شهر؛ مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران، دانش شهر، شماره 123، تهران.
  15. محمد زاده، رحمت. ۱۳۸4. راهبردهای توسعه پیاده‌روی برای برنامه‌ریزان مراکز شهری: فراگذرها- مال‌های عابر پیاده. نشریه علمی پژوهشی، شماره ۳۲.
  16. مطلبی، قاسم. 1385. رویکردی انسانی به شکل‌دهی فضاهای شهری. نشریه هنرهای زیبا؛ شماره 27؛ تهران.
  17. معینی، سیدمهدی. 1390. شهرهای پیاده‌مدار. آذرخش، تهران.
    1. Brambila, Roberto. Gianni Longo. 1977. For Pedestrians Only: Planning and design and Management of Traffic Free Zones. New York: Whitney library of Design.
    2. Carmona.Matthew, Claudio de- magalhaesleo-hammond. 2008. Public Space the management dimention. New York: Routledge.
    3. Cervero, Robert. Gorham Roger. 1995. Commuting in transit versus automobile neighborhoods. Journal of the American Planning Association, 61: 2.
    4. Cervero, Robert. Kockelman Kara. 1997. Travel demand and the 3Ds: Density, diversity and design. Transportation Research Part D: Transport and Environment, Vol. 2, No. 3.
    5. Fruin, John. 1971. Pedestrians planning and Design. Time-saver Standards for Urban Design, Donald Watson, Alan Plattus, New York: McGraw-Hill.
    6. Gehl, Jan. 2010. Life Between Buildings: Using Public Space, New York, Van nor strand Reinhold.
    7. Greenwald, Michael J., Boarnet. Marlon G. 2001. The Built Environment as Determinant of Walking Behavior: Analyzing non-Work Pedestrian Travel in Portland, Institute of Transportation Studies. University of California, and Irvine.
    8. Hall, Edward. T. 1966. The Hidden Dimension. Doubleday, New York.
    9. Jacobs, Jane. 1992. The Death and Life of Great American Cities.the Failure of Town Planning; New York; Vintage; London: Jonathan Cape.
    10. Pacione Michael. 1990. urban livability:Urban Geography, 11: 1
    11. Paumier, Cyril. 2004. Creating a Vibrant City Center: Urban Design and Regeneration Principles, Urban Land Institute.
    12. Porteous, J.Douglas. 1971. Design with People-the Quality of the Urban Environment, Environment and behavior, Thousand Oaks, Calif, CA, United States: Sage, ISSN 0013, 3: 2.
    13. Watson, Donald. 2003. Time-Saver Standards for Urban Design. Publisher: McGraw-Hill Companies, NewYork.
    14. Whyte, William. H. 2001. The Social life of Small Urban Spaces. Published in Washington D.C.United States by Project for Public spaces

 

 

مجله آمایش جغرافیایی فضا
دوره 8، شماره 28
شهریور 1397
صفحه 83-98

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار