بررسی تأثیرات تکتونیکی گسل کمایستان بر شبکه زهکشی و مخروط افکنه ها با استفاده از شاخص های ژئومورفیک در دامنه های شمالی ارتفاعات جغتای

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

دانشگاه حکیم سبزواری

چکیده

گسل کمایستان یکی از گسل‌های مهم دامنه‌های شمالی ارتفاعات جغتای است که از لحاظ داده‌های ساختمانی به ایران مرکزی تعلق دارد. هدف از این پژوهش، ارزیابی اثر تکتونیک بر شبکه‌ زهکشی و مخروط‌افکنه‌های منطقه و مقایسه‌ نتایج حاصله بر اساس شاخص‌ها و شواهد ژئومرفولوژیکی است. در این تحقیق از برخی از شاخص‌های کمی ژئومرفیک از قبیل انتگرال فراز نمای منحنی هیپسومتری حوضه‌های آبریز، نسبت پهنای کف دره به ارتفاع دره (VF)، نسبت (V)، عدم تقارن حوضه‌ها (AF)، شاخص گرادیان- طول رودخانه (SL)، شاخص تقارن توپوگرافی عرضی (T) و شاخص وسعـت مخروط‌ افکنه استفاده شده است. نتایج به دست آمده نشان می‌دهد که منطقه‌ مورد مطالعه از نظر شاخص (AF) در وضعیت بسیار فعال، شاخص‌های (VF) و نسبت (V) در وضعیت فعال و نیمه فعال، شاخص (SL) در وضعیت نیمه فعال تا غیرفعال و شاخص (T) در وضعیت غیر فعال به لحاظ تکتونیکی قرار می‌گیرند. نتایج حاصل از تلفیق کلیه‌ شاخص‌ها، منطقه‌ مورد مطالعه را از لحاظ تکتونیک در وضعیت نیمه فعال متمایل به غیر فعال (بالغ مایل به پیر) قرار می‌دهد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

-

نویسندگان [English]

  • javad jamalabadi
  • abolghasem amirahmadi
  • ghasem monesian
  • a.akbar shayan yegane
-بهرامی، شهرام، محمد معتمدی‌راد و الهه اکبری. 1392. برسی تأثیر تکتونیک در ویژگی­های کمی شبکه­ی زهکشی (چهار حوضه­ زهکشی در شمال شرق ایران)، مطالعات جغرافیایی مناطق خشک، شماره­ دوازدهم، صفحات 85-102.
2-پورکرمانی، محسن و شهبازرادفر. 1384. ریخت زمین ساخت گسل کوهبنان، مجله­ی علوم زمین، سال پانزدهم، شماره­ی 58، صفحات 166-183.
3-حبیب الهیان، محمود و محمدحسین رامشت. 1390. کاربرد شاخص­های ارزیابی تکتونیک جنبا در برآورد وضعیت تکتونیکی بخش علیای زاینده رود، جغرافیا و توسعه، شماره­ی 26، صفحات 99-112.
4-خیام، مقصود و داود مختاری کشکی. 1381. ارزیابی عملکرد فعالیت­های تکتونیکی بر اساس ژئومورفولوژی مخروط­افکنه­­ها (مطالعه­ موردی: مخروط­افکنه­های دامنه­ی شمالی میشوداغ)، پژوهش­های جغرافیایی شماره 44، صفحات 1-10.
5-رامشت، محمد حسین؛ عبدالله سیف؛ سمیه سادات شاه زیدی و مژگان انتظاری. 1388. تأثیر تکتونیک جنبا بر مورفولوژی مخروط­افکنه درختگان در منطقه­ی شهداد کرمان، جغرافیا و توسعه ناحیه­ای، دانشگاه فردوسی مشهد، شماره 6، صفحات 29-46.
6-رضایی مقدم، محمد حسین. 1374. پژوهش در تشکیل کوهپایه­ها و دشت­های انباشته­ی دامنه­ی جنوبی میشوداغ، پایان­نامه­ دکتری، استاد راهنما: مقصود خیام،  دانشگاه تبریز، گروه جغرافیا.
7-رضایی مقدم، محمد حسین؛ غلامرضا مقامی مقیم و معصومه رجبی. 1384. عوامل مؤثر درشکل­گیری و گسترش مخروط­افکنه­ی رودخانه­ی روئین در دامنه­ جنوبی آلاداغ در شمال شرق ایران، فصل­نامه­ی تحقیقات جغرافیایی، شماره­ 79، صفحات 64-80.
8-سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، نقشه­های توپوگرافی 50000/1 جغتای، نقاب، حکم­آباد، دلبر، مهر، ریواده.
9-سازمان زمین­شناسی کشور، نقشه­ی زمین­شناسی 10000/1، شیت جغتای.
10-سازمان زمین­شناسی کشور، نقشه­های زمین­شناسی 250000/1، شیت­های سبزوار، جاجرم.
11-سازمان نقشه­برداری کشور، نقشه قابلیت ارزیابی منابع و قابلیت اراضی منطقه­ی میامی و سبزوار.
12-سلیمانی، شهریار. 1378. بررسی مورفوتکتونیک و حرکات تکتونیکی جوان در منطقه تهران– کرج. مجموعه مقالات سومین کنفرانس زلزله­شناسی و مهندس زلزله، جلد سوم، تهران، پژوهشگاه بین­المللی زلزله­شناسی و مهندس زلزله.
13-سیف، عبداله و قاسم خسروی. 1389. بررسی تکنونیک فعال در قلمرو تراست زاگرس منطقه­ی فارسان، مجله­ی پژوهش‌های جغرافیایی، شماره­ی 74، صص 125- 146.
14-عباس‌نژاد، احمد. 1375. پژوهش­های ژئومورفولوژی دشت رفسنجان، پایان­نامه­ی دکتری، استاد راهنما : مقصود خیام دانشکده علوم انسانی و اجتماعی دانشگاه تبریز، گروه جغرافیا.
15-علائی طالقانی، محمود. 1382. ژئومورفولوژی ایران. تهران، نشر قومس.
16-گورابی، ابوالقاسم و احمد نوحه­گر. 1386. شواهد ژئومورفولوژیکی تکتونیک فعال با حوضه­ی آبخیز درکه، پژوهش­های جغرافیایی، شماره­ی 6، صفحات 177- 179.
17-ملک، علیرضا. 1377. کاربرد شاخص­های مورفومتریک در مطالعات نئوتکتونیکی بخش­های جنوبی البرز مرکزی، پایان­نامه­ی دوره­ی کارشناسی ارشد، استاد راهنما: احمد زمانی، دانشگاه شیراز، دانشکده علوم پایه (زمین‌شناسی).
18-مختاری، داود. 1386. تحلیل­های زمین ساخت-رسوبی چاله­ی تکتونیکی و در حال گسترش مرند، پژوهش‌های جغرافیایی، شماره­ 60، صفحات 129- 146.
19-مختاری کشکی، داود؛ فریبا کرمی و مریم بیاتی. 1386. اشکال مختلف مخروط­افکنه­ای در اطراف توده­ی کوهستانی میشوداغ (شمال غرب ایران) با تأکید بر نقش فعالیت­های تکتونیکی کواترنر در ایجاد آن­ها، فصل­نامه­ی مدرس علوم انسانی، صفحات 257-292.
20-مقصودی، مهران. 1378. بررسی عوامل مؤثر در تحول ژئومورفولوژی مخروط­افکنه­ها (مطالعه­ی موردی: مخروط­افکنه جاجرود)، پژوهش جغرافیایی، شماره­ی 65، صفحات 73-92.
21-مقصودی، مهران و سجاد باقری. 1388. بررسی نقش تکتونیک در شکل‌گیری و تحول مخروط­افکنه‌ها (مطالعه­ موردی: مخروط­افکنه‌های تاقدیس قلاجه)، مجله‌ جغرافیا و توسعه ناحیه‌ای، شماره­ 12، صفحات 99-122.    
22-مقصودی، مهران؛ مریم جعفری اقدم؛ سجاد باقری سید شکری و مسعود مینای