توسعه گردشگری مناطق روستایی با تأکید بر اولویت‌های سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها (مطالعه موردی: استان آذربایجان شرقی)

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه جغرافیا، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران

2 دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران

3 مدرس گروه هنر و معماری دانشگاه بناب، بناب، ایران

4 عضو هیأت‌علمی گروه مهندسی معماری دانشگاه بناب، بناب، ایران

چکیده

گردشگری روستایی، یکی از مفاهیم و اشکال توسعه پایدار روستایی است که در آن از منابع موجود در مناطق روستایی استفاده می‌شود. اما انزوای جغرافیایی و محرومیت در برخورداری‌ها باعث شده تا ظرفیت‌های فراوان این مناطق راکد مانده و کمکی به تقویت بنیان‌های اجتماعی و اقتصادی جوامع محلی نکند. در این راستا، هدف این پژوهش شناسایی و اولویت‌بندی ضرورت‌های سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های روستاهای گردشگر‌پذیر استان استان آذربایجان‌شرقی، نقش سرمایه‌گذاری در توسعه گردشگری مناطق روستایی و همچنین رتبه‌بندی این روستاها از نظر اولویت‌های سرمایه‌گذاری است. بنابراین پژوهش حاضر از نوع کاربردی و با رویکرد توصیفی- تحلیلی است. جامعه مورد مطالعه در این پژوهش روستاهای دارای جاذبه‌‌ی گردشگری استان آذربایجان شرقی بوده است که از این تعداد 48 روستا به روش تصادفی ساده انتخاب شده است. نتایج حاصل از یافته‌های پژوهش با استفاده از تحلیل عاملی، 71 متغیر را در قالب هشت عامل بارگذاری نمود. همچنین بررسی‌ها نشان داد که سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها منجر به افزایش بازدید گردشگران از این‌ روستاها شده است. نتایج حاصل از پیاده‌سازی مدل ویکور در زمینه‌ی رتبه‌بندی متغیرها از نظر میزان ضرورت سرمایه‌گذاری نشان می‌دهد که بیشترین ضرورت سرمایه-گذاری در رابطه با متغیرهای رفاهی و خدماتی است. همچنین نتایج مدل در زمینه‌ی رتبه‌ روستاها نیز نشان داد که با وجود برخورداری نسبی روستاهای جنوبی استان ازنظر زیرساخت‌های گردشگری در مقایسه با روستاهای شمالی، به دلیل مراجعه بیشتر گردشگران به روستاهای جنوبی، بیشترین کمبود از نظر امکانات و زیرساخت‌ها نیز در روستاهای گردشگرپذیر جنوب استان مشاهده می‌شود. بنابراین جهت بهره‌مندی از مزایای گردشگری در جهت توسعه‌ی این مناطق، برنامه‌ریزان بایستی توجه خاصی به سرمایه‌گذاری‌های در زیرساخت‌هایی با کارکرد رفاهی و خدماتی و مطابق با نیاز گردشگران و به‌تناسب نیاز‌های محلی گردشگران اهمیت داده شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Development of Rural areas Tourism with emphasis on priorities for investment in infrastructure) case study: Eastern Azarbaijan Province)

نویسندگان [English]

  • Mirnajaf Mosavi 1
  • Ahmad Aftab 2
  • Ali Majnoni 3
  • Soghra Niromand 4
1 Associate Professor of Geography, Urmia University
2 Ph.D. of Geography and Urban Planning, Urmia University
3 Instructor of Art and Architecture, Benab University
4 Instructor of Architectural Engineering, Faculty Member of Benab University
چکیده [English]

Rural tourism is one of the concepts and forms of sustainable rural development, In which the available resources are used in rural areas; but geogrophical inslation and deprivation has been caused that great potentials of these regions- including noticable part of land areas in many countries-remain stagnant and don’t help tostrengthen the social and economic foundations of local communities. The aim of this research is identifying and prioritization of infrastructures of tourism in villages with tourism potentials of East Azarbaijan Province, survaying the role of investment in developing of Rural areas andranking of these villages from viewpoint of infrastructures investment priorities. There for this research is fundamental with the approach of “descriptive- analysis”. The population in this study villages in East Azerbaijan province's tourism attractions of which 48 villages were randomly selected. The results of the research findings loaded 71 variablesusing “factor analysis” in the mold of 8 factors. The results of the implementation VIKOR in terms of ranking the variables in terms of investment necessary to show that the greatest need for investment in facilities and service variables. Also the research showed that investment in infrastructures has led to increasing tourists in rural area.The results of VIKOR model in ranking the villages from view point of investment priorities showed that in spite of lack of facilities and tourism infrastructures in southern villages of the province campared with northern ones, more tourisms enter to southern villages than northerns. So to take advantage of the benefits of tourism development in these areas, planners should pay special attention to investment in infrastructure needed to fit the needs of tourists and local people as well

کلیدواژه‌ها [English]

  • Rural Development
  • Rural Tourism infrastructure
  • Factor analysis
  • VIKOR
  • Eeatern Azerbaijan

مراجع

1.     امیری، مقصود؛ دارستانی فراهانی، احمد. 1392. تصمیم‌گیری با معیار­های چندگانه، چاپ اول، تهران، انتشارات دانشگاهی کیان.

2.   تقدیسی، احمد؛ وارثی، حمیدرضا؛ احمدیان، مهدی؛ عسگری، حمید. 1394. شناسایی و تحلیل عوامل مؤثر بر توسعۀ گردشگری در مناطق روستایی، مطالعه موردی: مناطق روستایی شهرستان جیرفت، پژوهش و برنامه‌ریزی روستایی، سال چهارم، شماره 9، صص 14-1.

3.   حسن­نژاد، معصومه؛ حکیم دوست، سیدیاسر. 1393. راهکارهای توسعۀ طبیعت گردی در منطقه جواهرده، رشد آموزش جغرافیا، دوره 10، شماره 106، صص 36-24.

4.     دهستانی، بهبود، 1383. برنامه‌ریزی کالبدی گردشگری، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، استاد راهنما دکتر حسین شکویی، دانشگاه تربیت مدرس.

سرشماری عمومی نفوس و مسکن آذربایجان شرقی. 1390. استانداری آذربایجان شرقی
 سرور، رحیم، روستا، مجید. 1389. آینده‌نگری گسترش سکونتگاه­های غیررسمی در مناطق شهری آذربایجان غربی و راهبردهای مدیریتی آن، مطالعات مدیریت شهری، دوره 2، شماره 2، صص 20– 1.
ضرابی، اصغر؛ علیزاده اصل، جبار؛ بهاری، عیسی. 1393. تحلیلی بر زیرساخت‌های گردشگری در مقصد اکوتوریستی بند ارومیه با استفاده از روش SWOT، نشریه جغرافیا و برنامه‌ریزی، دوره 18 شماره 48، 210-177
قائد­ رحمتی، صفر. رضا مستوفی‌الممالکی و مهدی براری. 1392. تحلیل شاخص­های توسعۀ و سطح­بندی دهستان­های استان یزد، جغرافیا و توسعۀ، دوره 11، شماره 30، صص 86 – 71.
قنبری، ابوالفضل، آدمی، معصومه. 1397. نقش گردشگری در تغییرات زندگی ساکنان مقصد (نمونه‌ مورد مطالعه: شهر تبریز). مجله آمایش جغرافیایی فضا، دوره 8، شماره 28، صص 190-169.
10. محمدی یگانه، بهروز؛ عینالی، جمشید؛ بیگدلی، اعظم. 1395. نقش کارآفرینی در توسعۀ مناطق روستایی با تأکید بر گردشگری (مطالعه موردی: دهستان حصار ولیعصر شهرستان آوج)، فصلنامه برنامه­ریزی منطقه­ای، سال 6، شمارۀ 12، صص 204–193.
11. ملکی، سعید؛ کاملی فر، محمدجواد؛ کاملی فر زهرا. 1397. تحلیل فضایی شاخص‌های توسعه اقتصاد منطقه‌ای در استان آذربایجان شرقی، مجله آمایش جغرافیایی فضا، دوره 8، شماره 27، صص 64-53.
12. مهدیان بروجنی، محسن، احمدوند، مصطفی. 1393. واکاوی موانع و چالش‌های توسعۀ گردشگری روستایی در منطقه دنا؛ دیدگاه جامعه میزبان، جغرافیا و آمایش شهری، دوره 4، شماره 10، صص 127-113
Boers, B. and Cottrell, S. 2007. Sustainable tourism infrastructure planning: A GIS-supported approach. Tourism Geographies 9(1): 1-21
Bülent Yılmaz, İsmet Daşdemir, Erdoğan Atmiş, Wietze Lise, 2010. Factors affecting rural development in turkey: Bartın case study,in Forest Policy and Economics 12 (2010) 239–249.
Cawley, M. and Gillmor, D.A. 2008. Integrated rural tourism: Concepts and Practice. Annals of Tourism Research 35(2): 316-337.
Deller, S. 2013. Rural poverty, tourism and spatial heterogeneity. Annals of Tourism Research 37(1): 180-205.
Ferguson, L. 2007. The United Nations World Tourism Organisation. New Political Economy 12(4): 557-568.
George, E.W. et al, 2009. Rural tourism development: Localism and cultural change, Channel View Publications Bristol.
Hua, Z. 2006. On the Theory of Rural Tourism Stakeholders in China A Case Study on the Hongsha Village in Chengdu [J]. Tourism Tribune 5: 009.
Harwood, S. 2010. Planning for community based tourism in a remote location, Sustainability, 2(7): 1909-1923.
Iorio, M. and Corsale, A. 2012. Rural tourism and livelihood strategies in Romania. Journal of Rural Studies 26(2): 152-162.
Lamprinopoulou, C. and A. Tregear, 2011, Inter-firm relations in SME clusters and the link to marketing performance. Journal of business & industrial marketing 26(6): 421-429.
Mayer, M. et al., 2010. The economic impact of tourism in six German national parks. Landscape and urban planning 97(2): 73-82.
McAreavey, R. and McDonagh, J. 2011. Sustainable rural tourism: lessons for rural development. Sociologia Ruralis 51(2): 175-194.
Opricovic, S. and Tzeng, G.H. 2007. 'Extended VIKOR method in comparison with outranking methods', European Journal of Operational Research, vol. 178, no. 2, pp. 514–29
Park, D.B. and Yoon, Y.S. 2011. Developing sustainable rural tourism evaluation indicators. International Journal of Tourism Research, 13(5): 401-415.
Shaban, A. and Bhole, L. 2010. Regional disparities in rural development in India. Journal of Rural Development (Hyderabad) 19(1): 103-117.
Scott, D., et al. 2012. International tourism and climate change." Wiley Interdisciplinary Reviews: Climate Change, 3(3): 213-232
Serafim, O., Gwo-Hshiung, T. 2004. Compromise Solution by MCDM Methods: A Comparative Analysis of VIKOR and TOPSIS; European Journal of Operational Research, 156: 445-455.
Yang Qingjuana, Li Beia, and Li Kuia, 2011. The Rural Landscape Research in Chengdu’s Urban-rural Intergration Development, in Procedia Engineering 2: 780–788.
Yan-lin, M. 2005. The Developing Direction of Guizhou Rural Tourism: Combining Environmental Tourism with Cultural Tourism [J]. Tourism Tribune 1: 013.
 
 

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار