برنامه‌ریزی تفرجگاه‌های پیرامون شهرها با تأکید بر گردشگری سلامت؛ مطالعه موردی چشمه آبگرم تودلویه

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار بخش مدیریت جهانگردی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

2 کارشناسی‌ارشد برنامه‌ریزی توسعه منطقه‌ای، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

چکیده

توسعه شهری و پیچیدگی‌های معضلات زیست محیطی، موجودیت تفرجگاه‌ها و گسترش آن‌ها را اجتناب ناپذیر کرده است. توسعه شهری پایدار منشاء بسیاری از جنبش‌های بازگشت به طبیعت بوده است. این بازگشت در قالب گردشـگری می‌تواند تحـول و پایـداری منـاطق را منجر شـود. ایجـاد محورهای گردشگری پیرامون شـهرها و روستاها از روش‌های احیای فضاهای اجتماعی و اقتصادی است که در قالب مناطق اکوتوریسمی یـا روستاهای نمونه گردشگری مدنظر است و در روند جهان شهری شدن، می‌توانند رابطه فراموش شده انسان و طبیعت را برقرار نمایند؛ امروزه فشار کاری، خستگی جسمی، امراض جلدی و ...، سلامت انسان‌ها را تهدید می‌کند و انسان‌ها برای حفظ، بهبود و حصول مجدد سلامت جسمی و ذهنی به گردشگری سلامت روی آورده‌اند. آب‌های درمانی و چشمه‌های آبگرم ظرفیت جذب و توسعه گردشگری در همه فصول سال را دارند. اکثر چشمه‌های آبگرم در نقاط روستایی و پیرامون شهرها قرار دارند. بنابراین، به عنوان مقصد گردشگری سلامت، حایز اهمیت هستند. استان هرمزگان با موقعیت اقلیمی، جغرافیایی و دارا بودن چشمه‌های آبگرم متعدد، قابلیت مطرح شدن به عنوان منطقه ویژه گردشگری سلامت را دارد. هدف تحقیق برنامه‌ریزی تفرجگاهای گردشگری پیرامون شهرها و شناسایی عوامل کششی گردشگران به چشمه آبگرم تودلویه است. جامعه آماری متولیان گردشگری شهرستان بستک و حجم نمونه 35 نفر تعیین شده است. داده‌ها با استفاده از روش پرالونگ تحلیل و مقایسه بین عیار گردشگری و عیار بهره‌وری از لحاظ ارزش گردشگری انجام شد. مقایسه مقادیر حاکی است عیار زیبایی 73/0، عیار علمی 89/0، عیار فرهنگی 43/0 و عیار اقتصادی 59/0 امتیازها را به دست آورده‌اند. نتایج نشان می‌هد علارغم امتیاز بالای عیارهای علمی و زیبایی؛ عیار اقتصادی امتیاز مناسب را کسب نکرده است و از توان‌های طبیعی تفرجی درمانی چشمه آبگرم تودلویه برای جذب گردشگر و درآمدزایی محلی، فعالیت قابل قبول انجام نشده است. ارزیابی میزان و کیفیت بهره‌وری تفرجگاه آبگرم تودلویه با امتیاز 21/0 و 11/0 نشان از جایگاه پایین زیرساخت‌های گردشگری محدوده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Planning the resorts surrounding towns with emphasis on Health Tourism: Case Study of Todlooyeh Hot Spring

نویسندگان [English]

  • Azam Safarabadi 1
  • Ali Ahmad Pour 2
1 Assistant Professor of Tourism Management, Shiraz University
2 M.Sc of Regional Development Planning, Shiraz University
چکیده [English]

urban development and complexities of environmental issues have made the existence of resorts and their expansion inevitable. Sustainable urban development has been the source of many movements of the return to nature. This return, in terms of tourism, can contribute to developing and stabilizing the areas. Developing tourism axes surrounding towns and villages is one of the ways to recover social and economic spaces in terms of ecotourism and tourism areas. Also, in the process of urbanization in the world, the forgotten relationship between human and nature can be established; Nowadays, work pressure, physical fatigue, skin infections, etc., threaten human health and people have turned to health tourism to maintain, improve and gain back their mental and physical health. Therapeutic waters and hot springs have the capacity to attract and develop tourism in all seasons of the year. Most hot springs are located in rural areas and around cities, so they are important as a destination for health tourism. Hormozgan province with its climatic and geographical conditions and having numerous hot springs, has the merit to be considered as a special zone for health tourism. The purpose of this research is to plan urban tourist resorts and to find out the factors affecting the attraction of tourists to Todlooyeh Hot Spring. The population includes the tourism authorities of the city of Bastak. The sample size is of 35 is determined using the Delphi method. Using Praloong method, comparison is made between the tourism shifter and efficiency shifter in terms of and tourism value. The result of comparison indicates that value of 0.73for beauty shifter, 0.89 for scientific shifter 0.43 for cultural one, and economical shifter achieved0.59. the findings show in spite of the high values for beauty and scientific shifters, economy does not show a considerable score, so the natural, recreational, and medical capabilities of Todlooyeh Hot Spring are not used appropriately to attract tourists and increase revenue. The evaluation of the productivity and quality of spa resorts with a score of 0.21 and 0.11 Todlooyeh is indicative of the weak conditions of tourism infrastructure of the area.

کلیدواژه‌ها [English]

  • resort
  • health tourism
  • Hot Spring
  • Todlooyeh
  • Bastak
  1. ابراهیم‌زاده، عیسی. 1386. چشمه‌های آب معدنی و گستره فضایی آن در ایران، تحقیقات منابع آب ایران، سال3، شماره 2: 70-66.
  2. تندیسه، محسن، سرایی، محمدحسین، کمائی‌زاده، یعقوب و محمدجواد خوشچهره. 1395. تحلیل استراتژی‌های توسعه اکوتوریسم پایدار در تفرجگاه‌های پیرامون شهری با استفاده از رهیافت تلفیقی (SWOT-ANP) مطالعه موردی: تفرجگاه دره کنگ، فصلنامه آمایش جغرافیایی فضا، دوره 6، شماره 22: 108-91.
  3. حنیفه‌زاده اصل، شاهین، قربانی، محمدعلی و جباری خامنه‌ای، حسین. 1394. بررسی و تعیین روند تغییرات پارامترهای کمی و کیفی چشمه‌های آبگرم معدنی شهر توریستی سرعین با استفاده از آزمون ناپارامتری من– کندال، مجله جغرافیا و توسعه، سال سیزدهم، شماره 41، صص 65-86.
  4. رضوانی، علی اصغر. 1377. جغرافیا و صنعت توریسم، انتشارات دانشگاه پیام نور، چاپ سوم، تهران، 225 ص.
  5. رنجبریان، بهرام، زاهدی، محمد. 1384. شناخت گردشگری، انتشارات چهارباغ، چاپ اول، اصفهان، 224 ص.
  6. شیخ الاسلامی، نازنین، رضاییان، محسن، بهسون، مریم و تقوی‌پور، مونا. 1386. آگاهی و نگرش پزشکان و پرستاران و دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان در مورد توریسم پزشکی در سال 1386، مجله تخصصی اپیدمولوژی ایران، سال 5، شماره 4: 36-31.
  7. علیزاده‌ثانی، محسن، فراهانی، بنفشه و احمدی‌خطیر، طاهره. 1393. عوامل انگیزشی گردشگری سلامت در چشمه‌های آبگرم استان مازندران (مطالعه موردی: چشمه‌های آبگرم رامسر و لاویج)، نشریه برنامه‌ریزی و توسعه گردشگری، سال سوم، شماره 11، صص33-52.
  8. غفوری، محمدرضا. 1366. شناخت آب معدنی و چشمه‌های معدنی ایران، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ اول، تهران، 557 ص.
  9. قادری، زاهد. 1383. اصول و برنامه‌ریزی توسعه پایدار گردشگری روستایی، انتشارات سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور، جلد اول، تهران، 153 ص.

10. کاووسی کلاشمی، محمد، شهبازی، حبیب و ملکیان، آرش. 1388. برآورد ارزش تفریحی تفرجگاه‌ها با استفاده از روش دو مرحله ای هکمن، مطالعه ی موردی: بوستان محتشم شهر رشت، فصلنامه تحقیقات اقتصاد کشاورزی، صص 149-137.

11. کاویان‌پور، کامیار، اسماعیلی‌ساری، عباس. 1381. ارزش گذاری اقتصادی (تفرجی) پارک جنگلی سی‌سنگان، مجله پژوهش و سازندگی، شماره7 و 8. ص 118-92.

  1. کردوانی، پرویز. 1374. منابع و مسایل آب ایران، انتشارات دانشگاه تهران، جلد اول، چاپ چهارم، تهران 557 ص.

13. گل‌شیری‌اصفهانی، زهرا، رکن‌الدین‌افتخاری، محمدرضا و پورطاهری، مهدی. 1393. تبیین چرخه الگوی توسعه گردشگری سلامت در مناطق روستایی ایران (با تاکید بر چشمه‌های آبگرم)، نشریه برنامه‌ریزی و توسعه گردشگری، سال سوم، شماره 11، 11-32.

  1. محلاتی، صلاح‌الدین. 1380. درآمدی بر جهانگردی، انتشارات دانشگاه شهید بهشتی، چاپ اول، تهران، 318 ص.
  2. محمودی، بیت‌اله، دانه‌کار، افشین. 1386. ارزیابی تقاضای تفرجی در مناطق تفرجگاهی طبیعی ایران، نشریه مسافران، شماره 40، ص 56-38.

16. مختاری، داود. 1389. ارزیابی توانمندی اکوتوریستی مکان‌های ژئومورفیکی حوضه ی آبریز آسیاب خرابه در شمال غرب ایران به روش پرالونگ (Pralong) مجله جغرافیا و توسعه، شماره 18، تابستان، ص 53-27.

17. مشیری، سیدرحیم، فتح‌الهی، فرشته. 1388. چشمه‌های آبگرم، توانمندی شهر رامسر در عرصه توریسم درمانی، فصلنامه علمی و پژوهشی جغرافیا، سال 3، شماره 11: 76 -57.

18. موحد، علی، امان‌پور، سعید و زارعی، رضا. 1391. ارزیابی تفرجگاه‌های گردشگری پیرامون کلان شهرها با استفاده از تلفیق مدل SWOT و AHP ؛ مطالعه موردی تفرجگاه گردشگری مال آقا، مطالعات و پژوهش‌های شهری و منطقه‌ای، سال چهارم، شماره پانزدهم، صص 74-53.

  1. نهرلی، داود و رضایی، سحر. 1375. بررسی و معرفی ظرفیت برد تفرجگاه، مجله محیط شناسی، شماره 29، ص 66-47.

20. وارثی، حمیدرضا و فتحی، عفت. 1387. برنامه ریزی توریسم درمانی در محدوده‌ی چشمه‌های آب معدنی و آب گرم استان اصفهان، مجله‌ی تحقیقات جغرافیایی، سال 23، شماره 90: 64- 39.

  1. Bernstein, C., Kenett, R., Epstein, V. and Eshel, A. 2016. Dead Sea medical tourism: an allergological point of viewAerobiologia, Aerobiologia, pp 1-10
  2. Carrera, P., Bridges, J. 2008. Health and medicaltourism: What they mean and imply for health care systems? In: Merz F, editor. New York: Hanser Verlag.
  3. Chen, H., Liu, H. and Chang, F. 2013. Essential customer service factors and the segmentation of older visitors within wellness tourism based on hot springs hotels, International Journal of Hospitality Management, 35: 122–132.
  4. Deng, W. 2007. Using a revised importance–performance analysis approach: The case of Taiwanese hot springs tourism, Tourism Management, 28 (5): 1274–1284.
  5. Erdeli, G., Dinca, I., Gheorghilaş, A. and Surugiu, C. 2011. Romanian Spa Tourism: A Communist Paradigm in a Post Communist Era, Human Geographies, 5.2, 41‐56.
  6. Harahsheh, S. S. 2002. Curative tourism in Jordan and its potential development, Bournemouth University, United Kingdom, 3(1): 45-78.
  7. Katsoni Vicky, Ioannis Sarantopoulos, Mary Geitona. 2014. A Supply Side Investigation of Medical tourism and ICT Use in Greece Procedia, Social and Behavioral Sciences, 148: 370-377.
  8. Kent, M., Newnham, R. and Essen, S. 2002. Tourism and sustainable water supply, Mallorca: a geographical analysis, Elsevier, Applied geography 22.
  9. Lovata, T.R. 2011. Archaeology as Built for the Tourists: The Anasazi Cliff Dwellings of Manitou Springs, Colorado, International Journal of Historical Archaeology, DOI: 10.1007/s10761-011-0136-z.
  10. Loverseed, H. 1998. Health and Spa Tourism in North America, Travel and Tourism Analyst, 1: 46-61.
  11. McNeil, K. R. and Ragins, E. J. 2005. Staying in the spa marketing game: trends, challenges, strategies and techniques, Journal of Vacation Marketing.
  12. Migoń, P. 2016. Interpreting Geoheritage at New Zealand’s Geothermal Tourist Sites—Systematic Explanation Versus Storytelling, Geoheritage, p 1–13, DOI: 10.1007/s12371-016-0185-0
  13. Nahrstedt, W. 2008. From medical wellness to cultural wellness: New challengesf or leisure studies and tourism policies, Keynote Speech.
  14. Pralong, J.P. 2005. A method for assessing the tourist potential and use of geomorphological sites, Geomorphologie: Relife, Processus, Environnement, 3: 189-196.
  15. Rátz, T. 2009. Case Study 12 – Hot springs in Japanese domestic and international tourism, Health and Wellness Tourism, Pages 345–349.
  16. Smith, M. and Puczkó. L. 2009. Health and Wellness Tourism, Oxford, Butterworth Heinemann.
  17. Stevens and Associates. 2008. Well-being in Leisure & Tourism, View Markting.
  18. www.lawoffice.mohme.gov.ir
  19. www.tourism science.ir
  20. Zou, F. and Hu, Z. 2013. Study on Development of Lushan Hot Spring Health Tourism Products, Informatics and Management Science VI, Volume 209 of the series Lecture Notes in Electrical Engineering, pp 339-346.