سنجش میزان برخورداری شهرستان‌های استان کهگیلویه و بویراحمد از شاخص‌های توسعه

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 استاد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری دانشگاه شهید چمران اهواز

2 استادیار جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی دانشگاه شهید چمران اهواز

3 کارشناس‌ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری دانشگاه شهید چمران اهواز

چکیده

یکی از ارکان توسعه، جامع و یکپارچه بودن آن در رفع عدم تعادل‌های اقتصادی و اجتماعی مناطق است. وجود نابرابری و ابعاد مختلف آن از نشانه­های مهم توسعه ‌نیافتگی است که رفع چنین کمبودهایی مستلزم نگرش و توجه جدی به نحوه پراکندگی شاخص‌های توسعه در سطوح مختلف است. به‌منظور حل مسائل ناشی از عدم تعادل­های منطقه­ای، گام نخست، شناخت و سطح‌بندی مناطق ازنظر برخورداری در زمینه­های مختلف است. هدف این پژوهش، سنجش میزان برخورداری شهرستان­های استان کهگیلویه و بویراحمد از شاخص­های توسعه است. بر این ­اساس؛ در این پژوهش سعی شده است تا 8 شهرستان این استان را بر اساس 8 شاخص: آموزشی، فرهنگی- ورزشی، مذهبی، سیاسی- اداری، زیربنایی، بهداشتی- درمانی، بازرگانی- خدمات و حمل‌ونقل- ارتباطات، بر پایه سرشماری آماری نفوس و مسکن سال 1390 و سالنامه آماری سال 1392، با استفاده از مدل‌های تاکسونومی عددی و تاپسیس، سطح­بندی و میزان درجه توسعه‌یافتگی شهرستان­ها تعیین گردد. نوع پژوهش کاربردی- توسعه­ای است روش گردآوری اطلاعات از نوع کتابخانه­ای و برای تحلیل داده­ها و ترسیم نقشه از نرم‌افزارهای Excel و Arc GIS استفاده‌شده است. نتایج این پژوهش نشان می­دهد که؛ میزان توسعه در شهرستان­های استان متعادل نیست و اختلاف قابل‌ملاحظه‌ای میان سطوح توسعه‌یافتگی شهرستان‌های استان وجود دارد؛ به‌طوری‌که از مجموع 8 شهرستان این استان، 2 شهرستان برخوردار، 3 شهرستان نیمه برخوردار و 3 شهرستان نیز در رده شهرستان‌های محروم قرارگرفته­اند. بویراحمد به‌عنوان توسعه ­یافته­ترین و لنده به‌عنوان محروم­ترین شهرستان­های استان کهگیلویه و بویراحمد محسوب گردیده‌اند. این نابرابری فضایی توسعه در شهرستان‌های استان به خاطر توزیع ناعادلانه شاخص‌های مختلف فرهنگی، زیربنایی، اقتصادی و... بوده است؛ که بهبود آن در شهرستان­های محروم ضروری می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Assess the degree of development city in Kohgiluyeh and Boyer-Ahmad of indicators developed using numerical taxonomy models and topsis

نویسندگان [English]

  • Saed Maleki 1
  • Zahra Soltani 2
  • Naeem Ekrami 3
  • Ahmad Rashedi 3
3 no
چکیده [English]

One of the pillars of development, its comprehensive and integrated to meet the social and economic imbalances areas. There are different dimensions of inequality and underdevelopment are the most important characteristics that are required to resolve such deficiencies attitude and attention to the distribution of development indicators at different levels. In order to solve the problems of regional imbalance, first, to recognize and categorize different regions based on. The purpose of this study was to evaluate the development of the Kohgiluyeh and Boyer Ahmad province is the city. Accordingly, in this study, 8 city province on the basis of 8 indicators, education, culture-sports, religious, political-administrative, infrastructure, health, business-services and transport-communication, Based on statistical census of population and housing and Statistical Yearbook and using numerical taxonomy and topsis models, classification and to determine the degree of development of the city. Is applied research, Data of the library and survey data analysis and mapping software for Excel and Arc GIS is used? The results show that, the development in the city is not balanced and there significant difference between the levels of development of the city. So that, from a total of 8 city of the province: 2 city developed. 3 city semi-developed city and 3 city also ranks have been deprived city. Boyer Ahmad as the most developed and Landhi as the poorest city in Kohgiluyeh and Boyer-Ahmad is been sent. This spatial inequality in the city's development due to unequal distribution of cultural indicators, infrastructure, economic, etc. that are necessary to improve the city's disadvantaged.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Development
  • Kohgiluyeh and Boyer Ahmad
  • Numerical Taxonomy
  • TOPSIS

مراجع

اطاعت، جواد. سیده زهرا موسوی. 1390. رابطه متقابل امنیت ناحیه‌ای و توسعه‌یافتگی فضاهای سیاسی با تأکید بر سیستان و بلوچستان، فصلنامه ژئوپولتیک، سال هفتم، شماره یک، بهار.
پوراصغر سنگاچین، فرزام. 1391. سنجش سطح توسعه‌یافتگی استان‌های کشور ایران با رویکرد تحلیل عاملی، مجله علمی پژوهشی آمایش سرزمین، شماره دوم، دوره چهارم.
پورمحمدی، محمدرضا. بهزاد رنجبرنیا و کیومرث ملکی و آرزو شفاعتی. 1391. تحلیل توسعه‌ یافتگی شهرستان‌های استان کرمانشاه، مجله علمی- تخصصی برنامه‌ریزی فضایی، شماره اول، تابستان.
تقوایی، مسعود. رعنا شیخ بیگلو و حمیدرضا وارثی. 1390. تحلیل نابرابری‌های توسعه ناحیه‌ای در ایران، پژوهش‌های جغرافیای انسانی، شماره هفتاد و هشت.
تقوایی، مسعود. محمد صبوری.1391. تحلیل تطبیقی سطح و میزان توسعه‌یافتگی اجتماعی شهرستان‌های استان هرمزگان، مجله جغرافیا و برنامه‌ریزی محیطی، شماره 2، تابستان.
حسین زاده دلیر، کریم. 1380. برنامه‌ریزی ناحیه‌ای، چاپ اول، انتشارات سمت.
رضایی، محمدرضا. محمدامین عطار. 1390. سطح‌بندی میزان برخورداری شهرستان‌های استان فارس به لحاظ شاخص‌های توسعه به کمک مدل HDI، فصلنامه برنامه‌ریزی منطقه‌ای، شماره 4، زمستان.
رضوانی، محمدرضا. 1382. تعیین و تحلیل برخورداری نواحی روستایی استان زنجان، فصل‌نامه پژوهش‌های جغرافیایی، شماره 51، دانشگاه تهران.
زنگی‌آبادی، علی. مهدی احمدیان و محمد کرمی. 1393. تحلیل فضایی شاخص‌های توسعه منطقه‌ای با بهره‌گیری از تکنیک‌های تصمیم‌گیری چند شاخصه، موردپژوهش: استان کردستان، فصلنامه پژوهش‌های بوم‌شناسی شهری، دوره پنجم، شماره یکم.
زیاری، کرامت الله .1389. سنجش درجه‌ توسعه‌ یافتگی شهرستان‌های استان آذربایجان شرقی به روش (HDI)، مجله مدیریت، سال سوم، شماره دوازده.
زیاری، کرامت اله .1380. اصول و روش‌های برنامه‌ریزی منطقه‌ای، چاپ سوم، انتشارات دانشگاه تهران، تهران.
سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان کهگیلویه و بویراحمد، سالنامه آماری استان کهگیلویه و بویراحمد .1392.
شیخ بیگلو، رعنا. مسعود تقوایی و حمیدرضا وارثی. 1391. تحلیل فضایی محرومیت و نابرابری‌های توسعه در شهرستان‌های ایران، فصل‌نامه علمی و پژوهشی رفاه اجتماعی، سال دوازدهم، شماره 46.
ضرابی، اصغر . ملیحه ایزدی و فرحناز ابوالحسنی. 1391. تعیین میزان برخورداری مناطق شهری اصفهان از شاخص‌های فرهنگی، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، سال 27، شماره 106.
قائد رحمتی، صفر. رضا مستوفی الممالکی و مهدی براری. 1392. تحلیل شاخص‌های توسعه و سطح‌بندی دهستان‌های استان یزد، مجله جغرافیا و توسعه، شماره30.
قنبری، ابوالفضل. 1390. تعیین درجه‌ توسعه‌یافتگی و پیش‌بینی اولویت برنامه‌ریزی و توسعه نقاط شهری استان‌های ایران، فصلنامه‌ی علمی پژوهشی انجمن جغرافیای ایران، دوره‌ی جدید، سال نهم، شماره 29.
کاکا دزفولی، انیس. سعید ملکی. 1394. طبقه‌بندی و تحلیل درجه توسعه‌یافتگی مناطق روستایی استان خوزستان بر اساس شاخص‌های توسعه با استفاده از مدل SAW، همایش بین‌المللی جغرافیا و توسعه پایدار.
لطفی، صدیقه. مرتضی شعبانی. 1392. ارائه مدلی تلفیقی جهت رتبه‌بندی توسعه منطقه‌ای مطالعه موردی: بخش بهداشت و درمان استان مازندران، نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، سال سیزدهم، شماره 28.
محمود زاده، محمود. سیامک علمی. 1391. نابرابری و رشد اقتصادی در استان‌های کشور، فصل‌نامه پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی، سال بیستم، شماره 64.
مرکز آمار ایران، سرشماری عمومی نفوس و مسکن استان کهگیلویه و بویراحمد. 1390.
مؤمنی، منصور. 1389. مباحث نوین تحقیق در عملیات، انتشارات دانشگاه تهران.
مؤمن، مهدی. 1377. اصول و روش‌های برنامه‌ریزی ناحیه‌ای، انتشارات گویا.
میره ای، محمد. هادی علیوردیلو و سهراب امیریان و محمود علیوردیلو. 1396. تحلیلی بر نابرابری­های توسعه بهداشتی و سلامت در منطقه البرز جنوبی، مجله آمایش جغرافیایی فضا، فصلنامه علمی- پژوهشی دانشگاه گلستان، سال هفتم، شماره مسلسل بیست و ششم، زمستان.
نظم فر، حسین. مهدی نادرپور. 1388. تحلیل نابرابری‌های منطقه‌ای با استفاده از تکنیک تاکسونومی، دومین همایش علوم جغرافیایی پانزدهم مهرماه، دانشگاه پیام نور، ارومیه.
نظم‌فر، حسین. بهزاد پادروندی. 1392. بررسی و تحلیل سطح برخورداری شهرستان‌های استان چهارمحال و بختیاری از شاخص‌های توسعه با استفاده از مدل تاپسیس فازی، مجله پژوهش و برنامه‌ریزی شهری، سال چهاردهم، شماره 14.
نظم فر، حسین. آمنه علی بخشی. 1393. شهرستان‌های استان خوزستان از شاخص‌های توسعه با استفاده از تکنیک ادغام، فصل‌نامه علمی و پژوهشی آمایش جغرافیایی فضا، سال چهارم، شماره 14.
یاسوری، مجید. 1388. بررسی وضعیت نابرابری منطقه‌ای در استان خراسان رضوی، مجله جغرافیا و توسعه ناحیه‌ای، شماره دوازده.
Al-Hassan, Ramat u M. 2007. Regional disparities in Ghana: policy options and public Invetment implications.
Bhatia, V.K., and Rai, S.C. 2004. Evaluation of Socio-Economic Development in Small Areas New Dehli, UNDP, Human Development Report 1997, New York (1991).
Huang, J.H., and Peng, K.H. 2012. Fuzzy Rasch Model in TOPSIS: A New Approach for Generating Fuzzy Numbers to Assess the Competitiveness of the Tourism Industries in Asian Countries, Tourism Management.
Liao, Felix H.F., Dennis Wei, Yehua. 2012.  Dynamics, space, and regional inequality in provincial China: A caseStdy of Guangdong province, Applied Geography.
Li, Yingru. Dennis and Wei, Y.H. 2010. The spatial-temporal hierarchy of regional inequality of China, Applied Geography.
Sharama, Bimal. 2004. Regional disparities in agricultural labou Productivity in the Brahmaputra Valley, Assam, India, Department of Geography, Gauhati University.
Storper M.A. Scott. 2006. The wealth of regions. Futures.

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار