TY - JOUR ID - 130091 TI - ارزیابی شاخص‌های فضایی-کالبدی در تبیین الگوی پراکنده‌رویی شهری با استفاده از داده‌های سنجش از دور. نمونۀ موردی: شهر کرمان JO - مجله آمایش جغرافیایی فضا JA - GPS LA - fa SN - 2538-5739 AU - مهیمی, امیرمهیم AU - فدایی قطبی, مریم AU - اسماعیلی, علی AU - غضنفرپور, حسین AD - دکتری گروه شهرسازی، دانشکده هنر، معماری و شهرسازی، واحد کرمان، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمان، ایران AD - استادیار گروه شهرسازی، دانشکده هنر، معماری و شهرسازی، واحد کرمان، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمان، ایران AD - استادیار رشته مهندسی نقشه‌برداری، دانشگاه تحصیلات تکمیلی صنعتی و فناوری پیشرفته، کرمان، ایران AD - دانشیار رشته جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران Y1 - 2021 PY - 2021 VL - 10 IS - 38 SP - 107 EP - 126 KW - پراکنده‌رویی شهری KW - شاخص‌های فضایی-کالبدی KW - سنجش از دور KW - کرمان DO - 10.30488/gps.2021.164892.2974 N2 - جمعیت شهرنشین در جهان روز به روز در حال افزایش  بوده و در پی آن، شهرها نیز تبدیل به مکان‌هایی با تمرکز بالای جمعیتی گشته‌اند. این امر گسترش فضایی-کالبدی شهر را دستخوش تغییراتی می‌کند که تبیین الگوی این گسترش به منظورِ بررسی تأثیرات آن بر زندگی شهری، امری ضروری تلقی می‌گردد. این پژوهش، قصد دارد با بهره‌گیری از داده‌های سنجش از دور، در 8 مقطع زمانی طی سال‌های 1363 تا 1397 و با استفاده از 28 شاخصِ کالبدی-فضایی در 4 دستۀ مساحت-لبه، شکل، تجمع و تنوع و در 3 سطحِ لکه، کلاس کاربری، و سیمای سرزمین، به تبیین الگوی پراکنده‌رویی در شهر کرمان بپردازد. برای این منظور، 8 تصویر از ماهواره‌های لندست 5، 7 و 8 به فاصلۀ زمانی 5 سال از یکدیگر انتخاب گردید، آماده‌سازی آن‌ها در نرم‌افزارهای ENVI و ArcGIS انجام شد و سپس مقادیرِ شاخص‌های کالبدی-فضاییِ پراکنده‌رویی شهری با استفاده از نرم‌افزار Fragstats در سال‌های مختلف محاسبه گردید. در مرحلۀ بعد با کدنویسی در نرم‌افزار MATLAB، وزن‌دهی به شیوۀ انتروپی شانون بر روی مقادیرِ به دست آمده برای شاخص‌ها انجام گردید که «شاخص بزرگترین لکه (LPI)» بیشترین وزن را به خود اختصاص داد. پس از آن، شاخص پراکنده‌رویی برای 8 سالِ مورد مطالعه محاسبه گردید که بیشترین میزان پراکنده‌رویی در سال 1363 و کمترین آن در سال 1397 رخ داده است. در مرحلۀ پایانی، با استفاده از آزمون فریدمن در نرم‌افزار SPSS، رتبۀ میانگینِ 4 دستۀ مساحت-لبه، شکل، تجمع و تنوع محاسبه شد و با رتبۀ میانگین شاخص پراکنده‌رویی مقایسه گردید، نتایج این آزمون نشان می‌دهد که الگوی پراکنده‌رویی شهر کرمان عمدتاً از شاخص‌های مساحت-لبه تبعیت می‌کند. UR - https://gps.gu.ac.ir/article_130091.html L1 - https://gps.gu.ac.ir/article_130091_8568fff218ba1a08c6c595cee68025d6.pdf ER -