TY - JOUR ID - 140094 TI - ارائه الگوی بازآفرینی بافت تاریخی شهر گرگان با رویکرد توسعۀ گردشگری JO - مجله آمایش جغرافیایی فضا JA - GPS LA - fa SN - 2538-5739 AU - حاتمی, علی AU - مختاری ملک آبادی, رضا AU - برزگر, صادق AU - شکری فیروزجاه, پری AD - دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران AD - دانشیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران AD - استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران Y1 - 2021 PY - 2021 VL - 11 IS - 40 SP - 1 EP - 18 KW - بازآفرینی شهری KW - بافت تاریخی KW - گردشگری DO - 10.30488/gps.2020.249129.3307 N2 - شهر گرگان با دارا بودن بیش از 150 هکتار بافت تاریخی از مراکز مهم تاریخی کشور به­شمار می­رود. این شهر، علیرغم ویژگی­های مثبت از برخی مشکلات کالبدی، زیست محیطی و زیرساختی از جمله: ناهمخوانی کالبد و فعالیت­ها، وجود عناصر ناهمخوان شهری، کمی سرانه برخی از کاربری­ها، عدم امکان نفوذپذیری، کاربری­های ناسازگار، وجود فضاهای رها شده، نابسامانی در نظام کاربری زمین، خروج تدریجی سرمایه و فعالیت و خروج گروه­های با توان مالی بالا از بافت رنج می­برد. در این پژوهش با هدف بهسازی و نوسازی بافت تاریخی چندین راهبرد پیشنهادی مدلسازی و سپس اولویت­های بهینه برای رسیدن به چشم­انداز توسعۀ بافت (ارتقای کیفیت زندگی، بهبود وضعیت اقتصادی و اجتماعی ساکنان و حفظ و احیای منابع با تکیه بر مشارکت مردمی) معرفی می­گردد. پژوهش مورد نظر کاربردی بوده و در تحلیل آن، از ترکیب روش­های اسنادی و پیمایشی با به کارگیری مدل­های کمی و کیفی (ANP-SWOT) استفاده گردید. جامعۀ آماری مورد مطالعه شامل 50 نفر از خبرگان (کارشناسان دستگاههای اجرایی و اساتید دانشگاهی) بودند که با استفاده از روش نمونه­گیری غیرتصادفی هدفمند انتخاب شدند. پس از بررسی اسناد بالادستی از بافت شهر گرگان، 11 نقطۀ قوت، 12 نقطۀ ضعف،10 نقطۀ فرصت و 11 نقطۀ تهدید استخراج گردید. در ادامه، با تنظیم عوامل راهبردی داخلی و خارجی، پرسش­نامۀ مقایسات زوجی تهیه و در اختیار خبرگان قرار گرفت. در نهایت بر اساس شاخص‌های به‌دست­آمده، ماتریس راهبردیSWOT  تشکیل و با به کارگیری مدل ANP در نرم­افزار Super Decision راهبردها ارزیابی و اولویت‌بندی شدند. نتایج حاصل از مدلسازی نشان داد که از بین راهبرد پیشنهادی، راهبردهای so3، wt2، so2، wo1 اولویت­های راهبردی بهینه شناسایی شده و راهکارهایی از جمله: احیاء گذر تاریخی محله سبزه مشهد به پارک شهر، حمایت از جاذبه‌های تاریخی با هدف رویکرد تجدید حیات، ساماندهی شبکه حمل‌ونقل عمومی، احداث مسیر پیاده روی نعلبندان، سرچشمه و سبزه مشهد، بهره‌گیری از اراضی ناکارآمد، ایجاد ردیف بودجه‌ای مستقل در قوانین سنواتی، اعطای تسهیلات بانکی ارزان قیمت در جهت بهبود وضعیت پیشنهاد می‌گردد. در نتیجه، در بازآفرینی بافت تاریخی شهر گرگان متولیان امر بر راهبردهای محافظه کارانه متمرکز گردند. UR - https://gps.gu.ac.ir/article_140094.html L1 - https://gps.gu.ac.ir/article_140094_385fda434f49572c8f3ef1338217a7f6.pdf ER -