TY - JOUR ID - 148817 TI - تحلیل فضایی و پهنه‌بندی تاب‌آوری شهری مطالعه موردی: شهر آق‌قلا JO - مجله آمایش جغرافیایی فضا JA - GPS LA - fa SN - 2538-5739 AU - فرجی ملائی, امین AU - صحنه, فریبا AD - استادیار برنامه‌ریزی آمایش سرزمین و مدیریت شهری، پردیس فارابی، دانشگاه تهران، تهران، ایران AD - کارشناسی ارشد برنامه‌ریزی آمایش سرزمین، پردیس فارابی، دانشگاه تهران، تهران، ایران Y1 - 2022 PY - 2022 VL - 11 IS - 42 SP - 107 EP - 125 KW - تاب‌آوری KW - تاب‌آوری شهری KW - مخاطرات طبیعی KW - شهر آق‌ قلا KW - مدیریت بحران DO - 10.30488/gps.2021.218543.3183 N2 - یکی از مهم­ ترین و شایع­ ترین بحران­های طبیعی که همواره زندگی جوامع انسانی را تهدید می­کند، سیل است که به عنوان دومین حادثه پس از زلزله، بیشترین خسارت­ها را به بار می­آورد. کشور ما از این نظر، جزء ده کشور آسیب­پذیر از بلایای طبیعی جهان به شمار می­آید؛ چرا که در طی 90سال اخیر، 120000نفر از هموطنان­مان بر اثر آن جان خود را از دست داده­اند. با افزایش سوانح طبیعی، امروزه به مسئله آسیب­پذیری و تاب­آوری که میزان توان شهرها و مناطق را در برابر بلایا نشان می­دهد، توجه جدی شده است. در این راستا هدف این پژوهش، بررسی تاب­آوری شهری با استفاده از تحلیل فضایی در شهر آق­قلا که بلوک­های آماری آن از طریق مرکز ملی آمار ایران بر­اساس سرشماری سال 1395­تهیه گردیده و 13شاخص در ابعاد اقتصادی، اجتماعی و کالبدی تعیین و نقشه­های آن با استفاده از نرم­افزار­Arc GIS 10.4 و آزمون تحلیل لکه­های داغ (Hot Spot) به منظور شناسایی بلوک­های آماری محلات آسیب­پذیر استخراج گردیده و مورد­ ارزیابی قرار گرفته است. نتایج به دست آمده نشان می­دهد که در بلوک­های آماری، شاخص­های بیکاری، املاک رهن و استیجاری، جمعیت زنان، جمعیت زیر 9سال، بی­سوادی، تراکم مساحت بلوک­ها، مهاجرت، وضعیت سرپرست خانوار، نوع مصالح ساختمانی، مسکن غیراستاندارد و نوع سازه (اسکلت) ساختمانی تقریبا وضعیت مشابهی دارند و بیشترین محلات آسیب­پذیر، محلات کل­آباد، عیدگاه، دلیجه و حکیم­آباد هستند و محلاتی مثل محمدآباد، خزانه به مراتب آسیب­پذیری کمتری در مقایسه با این محلات داشته­اند. اما از لحاظ شاخص­های مساحت خانه­های تا 200مترمربع که احداث گردیده بودند، محلات محمدآلق، طعنه و الیاس­آباد، وضعیت بحرانی دارند و نیز شاخص جمعیت بالای 65 سال، محله دلیجه و بخش­ه ایی از محلات خزانه، الیاس­ آباد و حکیم ­آباد، در معرض خطر و آسیب­پذیری بیشتری قرار دارند و میزان تاب­آوری در محلات نامبرده شده کمتر است. UR - https://gps.gu.ac.ir/article_148817.html L1 - https://gps.gu.ac.ir/article_148817_05d1f5bab789ab76fa0f08511a3066a9.pdf ER -