2024-03-28T22:25:44Z
https://gps.gu.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=12749
Geographical Planning of Space
2538-5739
2538-5739
1398
9
32
اصلاح مسیر سیستمهای اصلی حمل و نقل همگانی شهر مشهد با روش الگوریتم کلونی مورچگان و رویکرد افزایش دسترسی
هومن
شاداب مهر
محمد رحیم
رهنما
محمد
اجزاء شکوهی
عزت اله
مافی
خطوط استخوان بندی حمل و نقل همگانی شهر مشهد حدود 50 درصد با یکدیگر همپوشانی دارند که این مسئله از سطح پوشش سیستم میکاهد. این تحقیق با هدف باز طراحی مسیر خطوط مذکور با رویکرد حداکثرسازی خصوصیت دسترسی سیستم انجام شده است. جهت تعیین مسیرهای اصلاحی خطوط مذکور از روش الگوریتم کلونی مورچگان استفاده شده است. سپس شاخص دسترسی ترکیبی به روش هنسن به تفکیک 253 ناحیه ترافیکی در دو حالت سیستم وضع موجود و سیستم پیشنهادی تحقیق محاسبه شده است. مقایسه دو سیستم وضع موجود و اصلاح شده به کمک شاخص دسترسی و با روش محاسبه میانگین دو گروه مستقل با استفاده از نرمافزار SPSS انجام شده است. مسیرهای اصلاحی تعریف شده، سطح پوشش را افزایش داده در حالیکه طول کل خطوط سیستم پیشنهادی نسبت به سیستم اولیه ثابت میباشد. همچنین شاخص دسترسی به سیستم اصلاح شده نسبت به سیستم موجود به طور معناداری افزایش یافته است. با توجه به اینکه سیستم موجود استخوان بندی حمل و نقل همگانی شهر مشهد با روشهای مبتنی بر سرعت و حرکت طراحی شده است، نتایج این تحقیق، تفاوت رویکرد مبتنی بر سرعت و حرکت نسبت به رویکرد مبتنی بر دسترسی را در طراحی سیستمهای حمل و نقل همگانی آشکار میسازد
public transport
Access
Ant Colony Algorithm
City of Mashhad
2019
08
23
1
12
https://gps.gu.ac.ir/article_91057_977645f9ff84f2df43130ac68b43a0b0.pdf
Geographical Planning of Space
2538-5739
2538-5739
1398
9
32
تأثیر عملکرد ابعاد محصول مقاصد گردشگر بر رضایتمندی گردشگران یک آنالیز تطبیقی- همبستگی برحسب خصوصیات دموگرافیکی و اجتماعی
علیرضا
خواجه شاهکوهی
سید محمد
موسوی پارسائی
با توجه به موضوع پژوهش مسئله این پژوهش این مقوله میباشد که چگونه گردشگران بر حسب خصوصیات دموگرافیکی- اجتماعی از قبیل جنسیت، سن، وضعیت تأهل، تحصیلات، درآمد و اشتغال سطوح متفاوت رضایت رااز ابعاد محصول گردشگری جنگلی روستایی قرق تجربه کردهاند در همین راستا هدف از پژوهش حاضر ارزیابی رضایت گردشگران از عملکرد ابعاد محصول مقاصد گردشگری و براساس ویژگیهای دموگرافیکی و اجتماعی از قبیل جنسیت، سن، وضعیت تأهل، سطح تحصیلات، درآمد و اشتغال است. روش پژوهش حاضر توصیفی- تحلیلی و بر مبنایی راهبرد پیمایشی انجام رسیده و از ابزار پرسشنامه و روش مصاحبه برای جمعآوری دادههای مورد نیاز استفاده شده است. سنجش روایی و پایایی ابزار تحقیق مبتنی بر دو روش اعتبار محتوا (نظرخواهی از کارشناسان و متخصصان) و آزمون آلفای کرونباخ (مقدار آلفا برابر 9/0) بوده است. در مجموع 200 پرسشنامه بین اعضای نمونۀ (گردشگران) به روش نمونهگیری در دسترس توزیع شده و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج آنالیز تطبیقی گویای عدم وجود سطوح متفاوت رضایت گردشگران از عملکرد ابعاد محصول گردشگری پارک جنگلی روستایی قُرق از توابع شهرستان علیآبادکتول برحسب جنسیت، وضعیت تأهل و درآمد است. در مقابل رضایت گردشگران برحسب سن و سطح تحصیلات برای تصویر از مقصد و براساس اشتغال برای تسهیلات مقصد معنادار است. علاوهبراین، نتایج آنالیز همبستگی نیز گویای عدم تأثیرگذاری معنادار جنسیت، سن، وضعیت تأهل، سطح تحصیلات، درآمد و اشتغال بر رضایت گردشگران است. نتایج این تجزیه و تحلیل به دستاندرکاران و مسئولان این پارک کمک خواهد کرد تا با طراحی استراتژیهای مؤثر رضایت گردشگران را تقویت نمایند.
Tourism Destination
Tourism Product
Tourists’ satisfaction
Tourist profile
Ghorogh Forest Park
2019
08
23
13
32
https://gps.gu.ac.ir/article_93879_0b6e56884d4dcb349298fdeec75480b6.pdf
Geographical Planning of Space
2538-5739
2538-5739
1398
9
32
تحلیلی بر میزان کارآمدی و ناکارآمدی شهرستانهای ایران از لحاظ خدمات بهداشتی- درمانی؛ مورد: شهرستانهای استان خوزستان
نوبخت
سبحانی
مجید
اکبری
نسترن
نوروزی سیله
سمیه
رنجبر زاده
توزیع فضایی متعادل انواع خدمات شهری از مهمترین نشانههای عدالت اجتماعی در شهر به شمار میرود. بخش خدمات بهداشتی و درمانی در میان انواع مختلف خدمات شهری از جایگاه ویژهای برخوردار است چون با قشر وسیعتری از جامعه شهروندی ارتباط داشته و از سویی دیگر وظیفه و رسالت خطیر حفظ سلامت و مراقبت از حیات جامعه را بر عهده دارد. این پژوهش با تحلیلی بر میزان کارایی و ناکارایی شهرستانهای استان خوزستان از لحاظ خدمات بهداشتی- درمانی با 31شاخص تدوین شده است. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی با استفاده از تکنیک تحلیلی پوشش دادهها است. نتایج نشان میدهد که از 24 شهرستان مورد مطالعه، 15شهرستان آن با میزان کارایی کمتر از یک درصد به عنوان شهرستانهای ناکارا و سایر شهرستانها به تعداد 9 شهر که میزان کارایی آنها یک درصد است، به عنوان شهرستانهای کارآمد شناخته میشوند؛ همچنین نتایج حاصل از ماتریس کارایی متقاطع، منعکس کننده این مطلب است که رامشیر، هفتگل و لالی توانستهاند رتبههای نخست را در بین شهرستانهای مورد مطالعه کسب کنند. از سوی دیگر شهرستانهایی مانند آبادان، اهواز و باوی در جایگاه آخر و در وضعیت نامطلوبی قرار دارند. در حالت کلی 62درصد از شهرها در وضعیت نامساعد و ناکارآ قرار دارند که نشانگر وضعیت نامساعد آنها ازلحاظ میزان کارایی میباشد.
Efficiency and inefficiency
Healthcare
Spatial justice
The cities of Ahwaz
2019
08
23
33
50
https://gps.gu.ac.ir/article_91048_9d54ae47e43c8beb74f6e95fc222e6ac.pdf
Geographical Planning of Space
2538-5739
2538-5739
1398
9
32
بررسی تحولات ساختار فضایی در مورفولوژی شهر طی ادوار تاریخی. نمونه موردی: شهر زنجان
زینب
علی ابادی
محمود
محمدی
ساختار فضایی شهر زنجان در گذر زمان و تحت شرایط مکانی و زمانی و سایر عوامل اقتصادی و اجتماعی به تدریج توسعه و شکل یافته است. اما در این میان برای این که بتوان درک درستی از چگونگی تاثیر تغییرات ساختار فضایی بر مورفولوژی شهر به دست آورد ضرورت شناخت پیشینه و سیر تحول کالبد فضایی آن تاکنون بوده است؛ تا از این طریق بتوان عوامل موثر بر بروز تحولات فضایی را مورد بررسی قرار داد. این پژوهش با هدف بررسی دگرگونیهای ساختار فضایی در طی ادوار تاریخی با استفاده از روش تحلیل نقشه بر اساس تحلیل تغییرات میزان همپیوندی انجام پذیرفت بدین منظور با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی به بررسی تغییرات مورفولوژی شهر زنجان پرداخته که در آن بخشی از اطلاعات مربوط به دورههای مختلف تاریخی نیز به کمک روش کتابخانهای و اسنادی جمعآوری شده است. روند تحلیل طی دورههای مختلف رشد و توسعه شهر به کمک نرم افزار Atocad، Arc GIS، تهیه و میزان همپیوندی و تفاضل همپیوندی در دو سطح بافت مرکزی و شهر مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. تحلیلهای انجام گرفته در قالب جدول و نقشه استخراج شد. بدین ترتیب با بررسی تغییرات پارامتر همپیوندی، در دورههای مختلف این نتیجه حاصل شد که تغییرات ارزش همپیوندی مرتبط با دگرگونیهای کالبد - فضایی در ساختار شهر است. چنانچه خیابان کشیهای دوره سوم، عدم برقراری اتصال رینگهای حلقوی بین بافت قدیم و جدید و یا عدم پیوند محورهای واسطه به استخوانبندی اصلی شهر (در دوره پنجم)، تمرکززدایی از مرکز شهر (در دوره ششم)، اوج افزایش میزان میانگین همپیوندی در شهر و بافت مرکزی بهترتیب (358/1، 372/1) و همچنین تفاضل همپیوندی بهترتیب (212/2، 994/1) در دوره پنجم، گسترش الگوهای شطرنجی در دورههای پنجم و ششم، اجرای طرحهای ترافیکی در دوره هفتم، عامل اصلی تغییر ارزشهای همپیوندی بوده است که مجموعه این عوامل دگرگونیهای فضایی را در شهر طی گذر زمان پدید آورده است. همچنین در این پژوهش با انجام مقایسه نتایج به دست آمده با نمونه مشابه آن در شهر مشهد این نتیجه حاصل شد که بافت مرکزی شهر زنجان برخلاف شهر مشهد از میزان میانگین همپیوندی بالاتری نسبت به شهر برخودار بوده است بطوریکه در شهر زنجان میانگین همپیوندی بافت مرکزی نسبت به شهر بهترتیب (245/1 و 209/1) و برعکس در شهر مشهد بهترتیب (95/0 و 007/1) بوده است. نتایج دو تحقیق نشان داد که معضلات فضایی در بافت مرکزی این دو شهر به گونه متفاوت از یکدیگر بوده است که در این تحقیق بدان پرداخته شده است. بر اساس این تحلیل میتوان گفت که ویژگیهای ساختاری هر شهر منحصر بفرد بوده و الزاما قابل تعمیم به سایر شهرها نخواهد بود. بنابراین در این تحقیق پیشنهاد میشود که تغییرات ساختار فضایی هر شهر بنا بر ویژگیهای خاص خود مورد مطالعه قرار گیرد.
بافت فرسوده
ساختار فضایی
چیدمان فضا
هم پیوندی
شهر زنجان
2019
08
23
51
70
https://gps.gu.ac.ir/article_91046_3d1c6a43fbc036c5617cbb3cbd7871a3.pdf
Geographical Planning of Space
2538-5739
2538-5739
1398
9
32
بهرهبرداریهای اقتصادی و گردشگری از رودخانههای استان کرمانشاه و تأثیر آن در ویژگیهای زیباییشناختی
ایرج
جباری
شکوفه
عبدلی
ویژگی زیبایی شناختی رودخانهها دلیل اصلی جذب گردشگران است، ولی حضور پیش بینی نشدة آنها به اضافة فعالیتهای اقتصادی ساکنان بومی کیفیت زیبایی شناختی رودخانههای کرمانشاه را تنزل داده است. برای اهداف برنامه ریزی کیفیت زیبایی شناختی 19 مکان گردشگری این استان بررسی و رتبهبندی گردید. بدین منظور از روش لئوپولد استفاده شد که بر اساس آن 46 عامل مؤثر به سه دسته عوامل فیزیکی، زیست شناختی و انسانی تقسیم شد و به صورت میدانی به هر عامل بین 1 تا 5 امتیاز داده شد. نتایجی که از مقایسة جداول و نمودارهای بهدست آمد، نشان داد که از عوامل فیزیکی پهنا، عمق و الگوی رودخانه و از عوامل زیست شناختی زلالی آب، بی رنگی آن و وجود درختان در اطرف رودخانه مهمترین عوامل زیبایی شناختی رودخانههای این منطقه است، در حالی که از میان این دو گروه از عوامل، تنها در بعضی مکانها گل آلودی بالا و رنگ کدر آب باعث تقلیل کیفیت آنها شده است. برخلاف این عوامل، عامل انسانی در تقلیل کیفیت رودخانههای این منطقه بیشترین تأثیر را داشته است. بعضی مناطق مانند روستای گلین که دور از دسترس قرار داشتهاند، توانستهاند زیبایی خود را حفظ کنند، ولی درجة بالای شهرنشینی و ساخت و سازها و فعالیتهای اقتصادی در بستر رودخانه مانند احداث حوضچههای پرورش ماهی نه تنها کیفیت چشماندازها را بهشدت تحت تأثیر قرار داده بلکه ویژگیهای فیزیکی و زیست شناختی آنها را نیز متأثر ساخته است. با گسترش فعالیتهای انسانی مانند ساخت سد چشمانداز بعضی از مناطق به کلی دگرگون شده است. این دگرگونیها در وضعیت زیبایی شناختی رودخانهها نشان میدهد که در هر سطحی از برنامههای توسعه، حقوق رودخانهها نادیده گرفته میشود.
Tourism
River
Kermanshah
the aesthetic
Leopold
2019
08
23
71
88
https://gps.gu.ac.ir/article_91061_7e248229c21bc6bcbb25e4a1a079f1d1.pdf
Geographical Planning of Space
2538-5739
2538-5739
1398
9
32
پهنهبندی توسعۀ کارستسطحی در توده آهکی بیستون با استفاده از مدل منطقفازی
علی
دسترنج
احمد
نوحه گر
آرش
ملکیان
حمید
غلامی
مریم
جعفری اقدم
توده آهکی بیستون در شمال و شمالشرقی استان کرمانشاه و در واحد ساختمانی زاگرس مرتفع قرار دارد. با توجه به گستردگی، خلوص و ضخامت سازند آهکی بیستون، تراکم بالای گسلها، درزه و شکاف، اختلاف ارتفاع بالا و همچنین وجود شرایط اقلیمی مناسب، لندفرمهای کارستی توسعۀ یافتهای در این توده شکل گرفته است. هدف این پژوهشپهنهبندی توسعۀ کارستسطحی در توده آهکی بیستون با استفاده از مدل منطقفازی میباشد.در مجموع نُه عامل سنگشناسی، فاصله از گسل، ارتفاع، بارش، دما، خاک، کاربری (پوششگیاهی)، شیب و جهت شیب به عنوان متغیرهای مستقل در فرایند کارستزایی و توسعۀ آن و همچنین شکلگیری ژئومورفولوژی کارست در منطقۀ مورد بررسی، دخیل میباشند. از آنجایی که ژئومورفولوژی کارست بر میزان شارژ و ویژگیهای کمی و کیفی آبخوانهای کارستی و بررسی میزان آسیبپذیری آنها، تاثیر بسزایی دارد، تهیه نقشه توسعۀیافتگی سطحی کارست و میزان تأثیر عوامل مختلف در نفوذپذیری سازندها، لازم و ضروری میباشد. از مدل منطقفازی (عملگر گاما) به منظور تحقق این هدف، استفاده شدهاست. براساس نتایج حاصله، توده بیستون به لحاظ پهنهبندی توسعۀ کارستسطحی به چهار منطقۀ فاقد کارست، کارست با توسعۀ کم، کارست با توسعۀ متوسط و مناطق توسعۀیافته کارستی تقسیم گردید. ارزیابی نقشه پهنهبندی حاصله با فروچالهها و پولیههای کارستی، حاکی از دقت بالا و کارایی مطلوب این مدل در ارزیابی توسعۀ کارستسطحی میباشد؛ همچنین، تلفیق لایههای اطلاعاتی، نقش موثر سنگشناسی (سازند بیستون) را در فرایند توسعۀیافتگی کارست نشان میدهد.
Zoning
development of karst
Fuzzy logic
Bisotun
2019
08
23
89
106
https://gps.gu.ac.ir/article_91054_403df0f0da441b67e4ca81ff0dd33c73.pdf
Geographical Planning of Space
2538-5739
2538-5739
1398
9
32
شناسایی الگوهای بارانزای غرب ایران
مختار
کرمی
مهدی
اسدی
حسن
حاجی محمدی
بهمنظور بررسی الگوی روزهای بارشی غرب ایران از آمار روزانه بارش 17 ایستگاه سینوپتیک طی دوره آماری 1992-2012 واقع در استانهای همدان، کردستان و کرمانشاه استفاده شد. در ادامه مقادیر ارتفاع ژئوپتانسیل تراز 500 هکتوپاسکال برای دورهها استخراج و عوامل و الگوهای هوا در زمان رخداد بارش فراگیر با اعمال روشهای تحلیل عاملی و خوشهای در منطقه شناسایی شدند. سپس برای بررسی دقیقتر شرایط جوی دادههای مربوط به فشار تراز دریا، ارتفاع ژئوپتانسیل، سرعت قائم، نم ویژه، مؤلفه مداری و نصفالنهاری باد از تارنمای مرکز ملی مطالعات و پیش بینی محیطی / علوم جو (NCEP/NCAR) اخذ و اقدام به ترسیم نقشههای سطوح مختلف جوی شد. خروجی حاصل از انجام تحلیل عاملی بر روی دادههای ارتفاع ژئوپتانسیل تراز 500 هکتوپاسکال نشان داد یازده عامل در بارشهای روزانه منطقه دخالت دارند که درمجموع این یازده عامل 91 درصد (عامل اول 60 درصد) از واریانس کل دادهها را تبیین مینمایند. نتایج نشانگر این بودند که یک الگوی غالب در تراز میانی جو تشکیلشده و ناوه عمیق بر روی دریای سیاه و مدیترانه استقرار مییابد که تشکیل این سامانه باعث شده تا شمال دریای سرخ نیز هسته چرخندزایی آن کشیده شود و بارشهای سنگین و فراگیری را برای منطقه به ارمغان بیاورد. از منابع تامین کننده رطوبت در بارشهای منطقه میتوان به دریای مدیترانه و خلیج فارس اشاره کرد که بصورت ترکیبی و مستقل عمل میکنند. همچنین نتایج نشان داد که بیشترین عامل تاثیرگذار در بارشهای منطقه نفوذ کم فشار سودانی به مناطق غربی خاورمیانه است.
Rainfall
Synoptic
Western Iran
GrADS
2019
08
23
107
120
https://gps.gu.ac.ir/article_93910_ec7c9c6a56c053039da49399b5601acd.pdf
Geographical Planning of Space
2538-5739
2538-5739
1398
9
32
شبیهسازی جداییگزینی شهری با به کارگیری مدلسازی عامل مبنا. مطالعه موردی: مادر شهر شیراز
محمد امین
عطار
امروزه بهصورت کلی، به موضوع جداییگزینی در شهر بهعنوان یک معضل نگریسته میشود و به طبیعت، علل و نتایج ناشی از آن پرداخته میشود. میتوان بهآسانی ایدههای مرتبط با جداییگزینی را در اصطلاحات و شاخصهای کاملاً اجتماعی و اقتصادی فرمولبندی نمود، بدون اینکه توجهی به موضوع فضا داشته باشیم. اما جداییگزینی یک اصطلاح و مفهوم فضایی نیز هست. جداییگزینی در بسیاری از شهرهای کشورهای درحالتوسعه، بهعنوان یک پدیدهی معمول در حال افزایش است. در پژوهش حاضر، یک شبیهسازی شهری با کمک سیستمهای عامل مبنا برای بررسی چگونگی جداییگزینی آتی طبقات مختلف اقتصادی و اجتماعی ساکنین شهر شیراز ارائهشده است که در آن طراحی رفتار عوامل مبتنی بر تئوری مدل جداییگزینی اسکلینگ میباشد و از نرمافزار پرکاربرد شبیهسازی اجتماعی Repast برای این منظور بهره گرفتهشده است. درمجموع، نتایج پژوهش نشان میدهد اکثر خانوارهای متعلق به سه پایگاه اجتماعی– اقتصادی ساکن در شهر شیراز، بخش قابلتوجهی از بلوکهای آماری فعلی خود را نیز در پایان 16 گام اجرای شبیهسازی حفظ مینمایند. همچنین، به نظر میرسد پایگاه اجتماعی– اقتصادی متوسط نوعی تمایل به سکونت در نواحی شرقی شهر پیدا خواهد نمود. پایگاه اجتماعی– اقتصادی بالا، حرکت به سمت مناطق درونیتر بافت شهری و نیز به سمت شمال غربی شهر شیراز را ادامه خواهد داد و پایگاه اجتماعی– اقتصادی پایین، نوعی تمایل به سکونت در نواحی غربی شهر پیدا خواهد نمود. لذا، میتوان گفت با استمرار وضعیت فعلی، انتظار تغییر و تحول جدی در نظام استقرار پایگاههای مختلف اجتماعی– اقتصادی در شهر شیراز و نیز تعدیل میزان جداییگزینی مسکونی در آینده این شهر، غیرمحتمل به نظر میرسد. مگر اینکه سیاستگذاریهای شهری از قبیل توجه به بافتهای فرسوده و نابسامان شهری، حاشیهنشینی، رشد هوشمند شهری و ... بتواند تحولاتی را در این روند به وجود آورد.
"Agent-Based Modeling"
"Schelling Model"
"Shiraz City"
"Simulation"
"Urban segregation"
2019
08
23
121
136
https://gps.gu.ac.ir/article_93934_8e6d9d109323160ba634f05d2d718d8b.pdf
Geographical Planning of Space
2538-5739
2538-5739
1398
9
32
بررسی نگرشهای فضایی و تبیین پارادایم شبکهای: از موزائیک فضایی تا شبکۀ شهرهای جهانی
هادی
ویسی
علوم جغرافیایی علاوه بر پارادایمهای علمی، شناخت شناسی ها و روش شناسی های علمی مسلط در هر دوره، متأثر از مقیاسهای جغرافیایی بوده است. مقیاسهای جغرافیایی هدایت گر جغرافیدانان برای شناخت پدیده های فضایی و به طور کلی جهان خلقت بوده است. این تحقیق با روش تحلیلی و نگاه تاریخی به دنبال بررسی سیر تحول مطالعات جغرافیایی بر مبنای مقیاسهای جغرافیایی است و سعی کرده است پارادایم شبکه ای متأثر از عصر جهانی شدن به عنوان نگرشی جدید در جغرافیا در قالب شهرهای جهانی تبیین کند. نتایج تحقیق نشان می دهد که تا کنون بر مبنای مقیاسهای جغرافیایی سه نگرش جغرافیایی برای شناخت پدیده های فضایی وجود داشته است. نگرش موزائیکی، نگرش سیستمی و نگرش شبکه ای. تقریباً هر یک از این نگرشها در دوره های خاصی بر علوم جغرافیایی مسلط بوده است. به طوری که نگرش موزائیکی به لحاظ زمانی قدیمی تر و پارادایم مسلط فضایی در تحلیل پدیده های جغرافیایی بوده است و نگرش سیستمی مربوط به نیمه دوم سده بیستم و نگرش شبکه ای، پارادایم جدید است که در دهه پایانی سده بیستم و سالهای آغازین هزاره سوم در حال شکل گرفتن و تکمیل شدن است. در پارادایم شبکه ای تأکید بر روی روابط بین الشهری در جهان است این در حالی است که در پارادایم موزائیکی تأکید بر کشور و روابط بین الملل و در پارادایم سیستمی تأکید بر مناطق فراملی و تقسیم بندیهای جهان است. به نظر می رسد که جغرافیای نوین نیازمند هر سه رویکرد است و هیچ یک به تنهایی نمی تواند تمام واقعیتهای جهانی را توضیح دهد.
Space
Geographical Scale
Spatial Approaches
Network Paradigm
World Cities
2019
08
23
137
148
https://gps.gu.ac.ir/article_91045_1a8fd84752d9cf1dde6b2cd52bf6b3a6.pdf
Geographical Planning of Space
2538-5739
2538-5739
1398
9
32
مکانیابی پناهگاههای شهری مبتنی بر اصول پدافند غیرعامل. مورد مطالعه: شهر کوهدشت
مصطفی
محمدی ده چشمه
مهدی
علیزاده
علیرضا
پرویزیان
موقعیت ژئواستراتژیک، استقرار در پهنۀ خطرپذیری زلزله با ریسک متوسط و خطرپذیری بالای سیل و همچنین موقعیت استراتژیک به عنوان شهر دفاعی در غرب کشور، ضرورت پرداختن به مسئلۀ مکانیابی پناهگاه شهری کوهدشت را اجتنابناپذیر کرده است. این پژوهش به لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ روششناسی توصیفی ـ تحلیلی مبتنی بر رویکرد مطالعات مکانی- مدلی است. به منظور مکانیابی پناهگاه شهری کوهدشت، شاخصهای (کاربریها)هفتگانۀ آموزشی، بهداشتی، پایانهها، تجاری، راه شریانی درجه یک، مسکونی، نظامی، با روش دلفی و آرای خبرگان استخراج شده است. با توجه به اثرگذاری متفاوت شاخصهای یاد شده، از مدل ترکیبی GIS-AHP-FUZZY برای ارزشگذاری و تهیۀ مدل مکانی شاخصها استفاده شده است و در نهایت با استفاده از ابزار Geostatistical Analyst تحلیلگرهای زمین آماری، از طریق مدل سمی واریوگرام، نقشۀ حد نهایی مجاز برای ساخت پناهگاه تهیه گردید. نتایج دو سطحی نشان میدهد که در بخش تحلیل FAHP در ارتباط با وزندهی؛ شاخص های بهداشتی درمانی و راه شریانی هرکدام با وزن 232/0به عنوان مهم ترین شاخصها شناخته شدند. نتایج تحلیل ترکیبی-GIS FAHP و مدل Semi Variogram نشان داده است که ناحیه دو شهر کوهدشت بیشترین مناسبترین مکان برای ساخت پناهگاه میباشد.
Location
Haven
risks
passive defense
Kuhdasht
2019
08
23
149
162
https://gps.gu.ac.ir/article_91914_f748f876d1f23d9ea227547066f6b51e.pdf
Geographical Planning of Space
2538-5739
2538-5739
1398
9
32
سطح بندی پایداری امنیتی شهرستانهای مرزی با استفاده از تحلیل خوشه ای. نمونه موردی: شهرستانهای استان خراسان شمالی
سید مصطفی
هاشمی
حسن
حکمت نیا
عبدالسلام
اسماعیل زاده
امنیت مرزها پشتوانه ای محکم برای امنیت با ابعاد متنوعش در داخل کشور است و هر گونه نا امنی در مرز قادر است در سیستم ها اقتصادی، فرهنگی، سیاسی، اجتماعی، و نظامی داخل کشور اخلال ایجاد نماید و در مقابل امنیت مطلوب قادر است در حد خود در امنیت داخل کشور سهم برجسته ای را به خوود اختصاص دهد. یکی از مهمترین ابعاد و ملاحظات آمایش سرزمین بعد دفاعی – امنیتی آن است. زیرا ضرورت های دفاعی نظامی و غیر نظامی مسایلی هستند که در جهان کنونی کلیه ابعاد زندگی را در برمیگیرند و تنها به ایجاد فعالیت و اسکان در مناطق استراتژیم نمی شود .در کشـور ایران نیز یکی از اهداف مهم در برنامه های اقتصـادی اجتماعی پس از انقلاب، کاهش محرومیـت و رفـع نابرابری بین منـاطق جهت ایجاد پایدرای امنیتی اسـت. روش تحقییق این مقاله از نوع تحلیلی کاربردی است و هدف از این مقاله سطج بندی شهرستان های استان خراسان شمالی به عنوان یکی از استان های محروم مرزی؛ با استناد به 4 بعد اصلی پایداری و 80 گویه است با استفاده از روش تحلیل خوشه ای که در محیط SPSS محاسبه شده و همچنین از ضریب همبستگی پیرسون جهت سنجش شباهت پایداری امنیتی شهرستان ها نسبت به هم محاسبه شده است و جهت ترسیم نقشه ها نتایج نهایی به Gis انتقال داده شده است. با توجه به یافته های تحقیق شهرستان راز و جرگلان در پایین ترین سطح پایداری امنیتی قرار دارد. که جهت رفع محرومیت و ایجاد تعادل ناحیه ای توجه جدی مسولان و برنامه ریزی استراتژیک را می طلبد.
Classification
security stability
Border
North Khorasan
Cluster analysis
2019
08
23
163
180
https://gps.gu.ac.ir/article_91058_c23ceb13b9aae9d007fe30daa88a893a.pdf
Geographical Planning of Space
2538-5739
2538-5739
1398
9
32
مکانیابی اقامتگاه بینراهی با رویکرد معماری خاکپناه در استان سمنان
مریم
عرب
محمد
فرخزاد
مکانیابی و طراحی اقامتگاه های بینراهی، معیارهای گوناگونی دارد. تاکنون ایده طراحی یک اقامتگاه بینراهی در زیر خاک مشاهده نشده است. از آنجا که اصول مکانیابی و طرح چنین بنایی خاص بوده، این شاخصه ها در پژوهش حاضر مورد مطالعه قرار گرفت که هدف آن فرآیند مکانیابی یک مجتمع اقامتی بینراهی با سبک معماری خاکپناه در استان سمنان است. طی مطالعات انجام شده و تعیین شاخصههای اصلی برای مکانیابی اقامتگاه بینراهی خاکپناه در اقلیم گرم منطقه سمنان، با در نظر گرفتن پژوهشهای قبلی و نظرات کارشناسان دادههای هر یک از شاخصهها امتیاز دهی (اعتبارسنجی) شده و به ترتیب اولویت آن به روش مرحله به مرحله در محدوده مورد نظر هر لایه، ترسیم و اعمال شده به طوریکه در هر مرحله، مناطق فاقد اعتبار از آزمون حذف گردید. پس از اعمال محدودیت های تمامی شاخصهها، نقشه نهایی حاصل جهت مکانیابی تولید گردید. پارامترهای اصلی اعتبارسنجی مکان این اقامتگاه: دسترسی(جاده)، فاصله از شهر، جهت جغرافیایی، شیب زمین، سازندهای زمینشناسی، جنس خاک و سطح تراکم آبراهه ها بوده است. در پایان بهترین منطقه برای اجرای پروژه اقامتگاه بینراهی با ساختار معماری خاکپناه در فاصله 20 کیلومتری شرق شهرستان شاهرود در ضلع شمالی جاده بینالمللی شاهرود سبزوار تعیین گردید.
Locatin
Road Residence
Earth-Sheltered Architecture
GIS
Semnan Provincce
2019
08
23
181
198
https://gps.gu.ac.ir/article_91059_152ec868e5a0158d6ac2232b28ee2f5f.pdf
Geographical Planning of Space
2538-5739
2538-5739
1398
9
32
سنجش احساس تعلق مکانی در شهرهای کوچک، میانی و کلانشهرها. مطالعه موردی: شهرهای خواف، سبزوار و مشهد
مهدی
زنگنه
امروزه عدم احساس تعلق در تمامی محیط های شهری اعم از شهرهای کوچک، نوشهرها، شهرهای میانی و کلانشهرها از مشکلات پنهانی است که با خصایص بی ریشگی، بی هویتی، بی تفاوتی و مسؤولیت گریزی شهروندان رخنمون گردیده است. هدف پژوهش، مقایسه تطبیقی از وضعیت احساس تعلق مکانی در سه شهر، کوچک، میانی و کلانشهری و عوامل مؤثر بر احساس تعلق مکانی آنها می باشد. پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و به لحاظ روش پیمایشی بوده و ابزار تحقیق، پرسشنامه محقق ساخته ای است که میزان روایی آن از طریق روایی صوری و ضریب پایایی آن از طریق آزمون آلفای کرونباخ با مقدار78/0 تأیید شده است. جامعة آماری تحقیق شامل کلیه شهروندان سه شهر خواف با حجم نمونه 380 نمونه شهر سبزوار، 383 نمونه، مشهد 384 نمونه می باشد. با توجه به طیف 1-5 نتایج سؤالات تحقیق و در نظر داشتن رقم 3 بعنوان میانه نظری، بیشترین احساس تعلق مکانی از آن کلانشهر مشهد با رقم 4/4 و در رتبه بعدی خواف با 3/3 در حد متوسط و شهر سبزوار با رقم 3/2 در مرتبه نهایی قرار گرفت. تحلیل رگرسیونی شاخص های 5گانه پژوهش به میزان 85 درصد از تغییرات متغیر وابسته(احساس تعلق مکانی) را تبیین می کنند. و نتایج حاکی از آن است که متغیر کیفیت خدمات، بیشترین تأثیر و بعد از این متغیرهای مشارکت در فعالیت های اجتماعی به ترتیب تأثیرات فزاینده ای را بر احساس تعلق مکانی در سه شهر مورد مطالعه خواهند داشت.
Sense of Place
Khaf
Sabzevar
Mashhad
2019
08
23
199
212
https://gps.gu.ac.ir/article_91060_7e73671cfde896189282a890b422dc9d.pdf
Geographical Planning of Space
2538-5739
2538-5739
1398
9
32
تحلیل زمانی – مکانی توفانهای تندری در ایران
فیروز
مجرد
جعفر
معصوم پور
سمیرا
کوشکی
مرتضی
میری
توفانتندر یک مخاطرۀ مهم آبوهوایی است که خسارات زیادی به بخشهای مختلف وارد میکند. از اینرو بررسی زمانی-مکانی آن میتواند کمک زیادی به شناخت قانونمندیهای وقوع و تعیین پتانسیل مناطق مختلف نماید. این مطالعه با هدف تحلیل زمانی- مکانی توفانهای تندری در ایران بر اساس جدیدترین آمار ساعتی به انجام رسیده است. به این منظور دادههای ساعتی هوای حاضر مربوط به توفانهای تندری 42 ایستگاه سینوپتیک کشور در 7 کد (وضعیت) متفاوت، از بدون بارش گرفته تا همراه با گردوغبار و تگرگ سنگین، در 8 نوبت از شبانهروز در یک دورۀ 37ساله (1980 تا 2016) از سازمان هواشناسی کشور اخذ شد. سپس با روش تحلیل خوشهای سطح کشور بر پایۀ فراوانیهای وقوع به چهار منطقه تقسیم و رخداد پدیده در هر منطقه تحلیل شد. آنگاه با استفاده از سه آزمون من-کندال، رگرسیون خطی و تخمینگر شیب سن روند زمانی وقوع پدیده در کشور بررسی گردید. نتایج تحقیق نشان داد بیشترین توفانهای تندری در شمال-غرب و غرب کشور حوالی ایستگاههای ارومیه، تبریز، خوی، خرمآباد، و نیز جنوب کشور حوالی ایستگاه بوشهر رخ میدهد. در مقیاسهای فصلی و ماهانه، بیشترین فراوانی رخداد پدیده، مربوط به فصل بهار با حداکثر ماه می است. در فصل بهار شمالغرب، تابستان سواحل شمالی و شمالغرب، پاییز مناطق جنوبغرب و غرب، و زمستان سواحل جنوب و جنوبغرب کشور شاهد رخداد توفانتندر بیشتری است. در مقیاس ساعتی مشخص شد که وقوع توفان با توجه به دمای هوای مناطق به تأخیر میافتد؛ بهطوریکه در مناطق گرم در بامداد و اوایل صبح و در مناطق سرد در هنگام غروب و اوایل شب اتفاق میافتد. اما به طور کلی بیشترین رخدادها مربوط به ساعت 21:30 محلی و سپس با اندکی اختلاف، ساعت 18:30 است. در اکثر ایستگاهها روند وقوع تعداد توفانهای تندری افزایشی است.
Thunderstorm
Iran
spatial analysis
Temporal Trend
2019
08
23
213
232
https://gps.gu.ac.ir/article_91873_31fe766be95d2a6d472364dd51f55581.pdf
Geographical Planning of Space
2538-5739
2538-5739
1398
9
32
بررسی شاخصهای زیست محیطی موثر بر رضایتمندی شهروندان از کیفیت محیط زندگی شهری. مطالعه موردی: شهر سمنان
زینب
کرکه آبادی
انسیه
سیدعلیان
کمیل
عبدی
چکیده کیفیت زندگی شهری، ساختاری چند بعدی، متشکل از تعدادی حوزه های مستقل از جمله سلامت فیزیکی و روانی، روابط اجتماعی، نقش های کارکردی و احساس رضایت از زندگی است بنابراین علاوه بر مسائل اقتصادی، نگرانی های اجتماعی و زیست محیطی را نیز مد نظر قرار می دهد. در این راستا هدف اصلی این تحقیق بررسی وضعیت کیفیت زندگی بر اساس شاخص های محیط زیستی از نظر ساکنان شهر سمنان است که در قالب تکمیل پرسشنامه میدانی انجام شد. اطلاعات استخراج شده از پرسشنامه با استفاده از نرم افزار SPSS و روش های آماری همچون روش آزمون T تک نمونه ای و رگرسیون سلسله مراتبی چندگانه و همچنین همبستگی اسپیرمن تحلیل شده و پایایی آن توسط آلفای کرونباخ سنجیده شد. نتایج حاصل از تحقیق نشان داد در شهر سمنان، به ترتیب شاخص های کیفیت محیطی و کیفیت واحد مسکونی در سطح مطلوب، شاخص هویت و روابط اجتماعی در سطح متوسط کیفیت و به ترتیب شاخص های کیفیت فضاهای عمومی، دسترسی به خدمات، حمل و نقل عمومی و نشاط در فضاهای محلی، پایین تر از سطح متوسط کیفیت قرار گرفته اند. همچنین نتایج تحقیق نشان داد از نظر شهروندان شهر سمنان به ترتیب شاخص نشاط در فضاهای محلی، هویت و روابط اجتماعی، کیفیت واحد مسکونی، حمل و نقل عمومی، کیفیت فضاهای عمومی در محله، کیفیت محیطی و دسترسی به خدمات از اهمیت برخوردارند. همچنین با توجه به نتایج مشخص شد بین میزان تحصیلات و رضایتمندی از کیفیت زندگی رابطه ای وجود ندارد و بین میزان درآمد و رضایتمندی از کیفیت زندگی در شهر سمنان رابطه ای بسیار ضعیف با جهت مثبت وجود دارد.
" Quality of life"
"environmental quality"
"Environmental Indicators"
"satisfaction"
"Semnan"
2019
08
23
233
248
https://gps.gu.ac.ir/article_91907_740fd64b5ee607212fbdb64471b8a18f.pdf
Geographical Planning of Space
2538-5739
2538-5739
1398
9
32
تحلیل و رتبهبندی سطوح مناطق شهری بر اساس مؤلفةها و شاخصهای ناپایداری محیطزیست شهری با استفاده از مدل تلفیقی saw و آنتروپی شانون مطالعه موردی: شهرستانهای استان البرز
سمیه
عمادالدین
مصطفی
آریان کیا
بنفشه
باددست
افزایش روزافزون جمعیت شهری و ازدیاد فعالیتهای انسانی همراه با پیشرفت تولیدات صنعتی انواع آلودگی آب، خاک، هوا و صوت را برای شهروندان شهری به همراه داشته است. بنابراین شرایط امروزی شهرها ایجاب میکند که دولت و سازمانها و نهادهای عمومی اقدام به بررسی، تجزیه و تحلیل و ارزیابی کیفیت شهرها از جهات مختلف نمایند. از این رو در دهههای اخیر موضوع ارتقای کیفیت زندگی و زیستپذیری شهرها، جای خود را در ادبیات برنامهریزی شهری باز کرده است. برای سنجش و ارزیابی هر نوع توسعهای به شاخصها و پارامترهایی نیازمندیم. در این پژوهش نیز با استفاده از شاخصهای زیستمحیطی شهری به سطحبندی شهرستانهای استان البرز پرداخته شده است تا نقاط ضعف و مثبت شناسایی گردد و برنامههای مدون جهت حل معضلات زیستمحیطی شهرها تدوین گردد. روش پژوهش، براساس ماهیت توصیفی- تحلیلی و دارای هدف کاربردی- توسعهای است. دادههای مورد نیاز به روش کتابخانهای و اسنادی جمعآوری شده است. تکنیک به کار گرفته شده در این مقاله، مدل Saw بوده و برای امتیاز دهی از روش آنتروپی شانون استفاده شده است، همچنین برای تجزیه و تحلیل دادهها و نمایش نقشه از نرم افزارهای Arc Gis و Excel استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان میدهد که شهرستانهای ساوجبلاغ با مقدار (1.06396)، کرج با مقدار (0.61001) و نظرآباد با مقدار (0.28086) به ترتیب درسه رتبه اول تا سوم، شهرستان اشتهارد با مقدار (0.23531) در رتبه چهارم و در پایان شهرستان طالقان با مقدار (0.18266) در رتبه آخر و پایینتر از دیگر شهرستانها در توسعه زیستمحیطی قرار دارند.
urban environment
Ranking
Alborz province
sustainable development
Saw Tecniques
2019
08
23
249
262
https://gps.gu.ac.ir/article_91909_a164c34a063a23f95c800760b2a3aaca.pdf