2024-03-29T06:00:51Z
https://gps.gu.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=9107
Geographical Planning of Space
2538-5739
2538-5739
1397
8
28
سنجش شاخص های ذهنی کیفیت زندگی شهری با رویکرد شهر سالم مطالعه موردی: شهر بهبهان
سید علی
علوی
محمدرضا
عبودی
مهناز
دانشور
چکیده شکلگیری ̨ رشد و گسترش مفهوم کیفیت زندگی طی نیمقرن اخیر ̨ آن را به مفهوم کلیدی در عرصه مسائل انسانی تبدیل نموده است. امروزه با گسترش شهری و افزایش نابرابریها ̨ مطالعات کیفیت زندگی به ابزار مهمی جهت برنامهریزی و مدیریت شهرها بدل گشته است. تحلیل شاخصهای کیفیت زندگی میتوانند مدیران شهری را برای شناسایی نواحی نیازمند مداخله یاری نماید. این پژوهش در راستای شهر سالم طرحریزیشده است و به لحاظ روش انجام کار ̨ بهصورت توصیفی و تحلیلی صورت گرفته است. بهمنظور کسب اطلاعات لازم جهت شناسایی و آگاهی از وضعیت کنونی کیفیت زندگی شهری در شهر بهبهان ̨ اقدام به برداشتهای میدانی از طریق تهیه و توزیع پرسشنامه بر اساس شاخصهای ذهنی کیفیت زندگی در قالب 10متغیر( امنیت محیطی ̨ تعلق مکانی ̨ مشارکت اجتماعی ̨ آلودگی هوا و صوتی و بصری ̨ بهداشت محیط ̨ اشتغال و رضایت شغلی ̨ درآمد و هزینه ̨ حملونقل ̨ فضای سبز ̨ امکانات و خدمات)در سطح شهر بهبهان گردیده است. جهت سنجش شاخصهای ذهنی از تحلیلهای آماری استفادهشده است. مطابق نتایج بهدستآمده رضایتمندی شهروندان از شاخصهای تأثیرگذار در کیفیت زندگی در منطقه 1بیشتر از حد متوسط و در منطقه 2 پایینتر از حد متوسط نشان دادهشده است.از میان 10متغیر ̨ در منطقه 1 ̨ بالاترین میزان رضایت مربوط به متغیر تعلق مکانی است که این امر میتواند ناشی از احساس تعلق ساکنین و تمایل به گذراندن اوقات فراغت در منطقه باشد.در منطقه 2بالاترین میزان رضایت مربوط به متغیر بهداشت محیط است که میتواند متأثر از آب آشامیدنی سالم و نظافت معابر در منطقه باشد. همچنین کمترین میزان رضایت در منطقه 1و2 مربوط به متغیر درآمد و هزینه و توزیع ثروت بوده است که میتواند نتیجه درآمد پایین افراد، هزینههای زندگی بالا و توزیع نامناسب ثروت و درآمد در جامعه باشد.
Keywords: Life quality
subjective indicators
healthy City
Behbahan
2018
08
23
1
18
https://gps.gu.ac.ir/article_70613_af7c1734cd89de5cc0d01e73da0a2f8e.pdf
Geographical Planning of Space
2538-5739
2538-5739
1397
8
28
مطالعه و شناسایی الگوهای دینامیکی همدیدی موثر بر رخداد خشکسالی های استان سمنان
محمدکیا
کیانیان
حسن
حاجی محمدی
سیدحسن
کابلی
علیرضا
مشکی
حمیدرضا
عسگری
بروز خشکسالی به عنوان یک ناهنجاری جوی، پدیدهای طبیعی است، که ریشه در تغییرپذیری آب و هوا و مهمتر از همه، گردش عمومی جو دارد. با توجه به این مهم میتوان گفت که سیستم های کنترل کنندهی گردش عمومی جو، سیکلونها، آنتی سیکلونها و جبهه های هوا می باشند، که آب و هوای عرض های میانهی کره ی زمین را کنترل می کنند. بنابراین علل بروز خشکسالی ها را باید در تغییرات و ناهنجاری الگوهای جوی جستجو کرد. یکی از این ناهنجاری ها، واچرخندهای جوی یا همان آنتی سیکلون ها می باشد. بررسی و شناسایی ماهیت ساختاری این پدیده به عنوان یکی از ناهنجاری های جوی در شناخت دوره های خشک میتواند بسیار موثر باشد. به منظور تبیین سازوکار واچرخندها در زمان رخداد خشکسالی های فراگیر در استان سمنان، ساختار منطقه ای جو مورد بررسی قرار گرفت، که در راستا، از آمار بارندگی 7 ایستگاه سینوپتیک و 27 ایستگاه بارانسنجی سازمان هواشناسی استفاده شد. برای شناسایی دوره های خشک، شاخص بارش استاندارد (SPI) بکارگرفته شد. در ادامه برای تبیین ساختار واچرخندها، از داده های ارتفاع ژئوپتانسیل، فشار تراز دریا، امگا، مولفههای مداری و نصف النهاری باد متعلق به مرکز ملی پیش بینی های محیطی/علوم جو (NCEP/NCAR) استفاده گردید. از نتایج بدست آمده مشخص شد، که واچرخندها در غالب چهار الگو در رخداد خشکسالیهای منطقه اثرگذارند. استقرار یک فراز قوی بر روی منطقه همراه با تاوایی منفی، نزول دینامیکی شدید هوا، همراه با کاهش شدید رطوبتی و قرارگیری استان در زیر چرخندگی منفی از دلایل عمده این پدیده فرین به حساب می آید. کاهش رطوبت مورد نیاز و از طرفی تقلیل یافتن مقادیر جریانات صعودی و وارد شدن زبانه هایی از پرفشار سیبری به ایران مرکزی سبب شده تا اغتشاشات جوی به حداقل خود برسد.
anticyclone
Drought
high pressure
Semnan
2018
08
23
19
32
https://gps.gu.ac.ir/article_70616_54ed01195fb596b60f477774aaf12cf6.pdf
Geographical Planning of Space
2538-5739
2538-5739
1397
8
28
بررسی تاثیر بازار زمین و عملکرد اقتصادی مسکن بر احساس امنیت سکنه در شهرهای جدید، نمونه موردی شهر جدید صدرا
سعید
زنگنه شهرکی
محسن
کلانتری
بهامین سادات
بدیهی
شهرهای جدید ایران با داشتن ضعفهای زیاد در مراحل مختلف برنامهریزی و اجرا، هرروزه سکنهی خود را با چالشهای بسیار روبرو میکنند؛ چالشهایی که در بیشتر موارد تبدیل به مشکل شده و زندگی را برای سکنهی این شهرها دشوار کرده است. یکی از این مشکلها پایین بودن احساس امنیت در بین سکنهی این شهرها است. ازآنجهت که احساس امنیت بسترساز افزایش کیفیت زندگی است، نبود احساس امنیت نیز باعث کاهش کیفیت زندگی میشود، ضرورت بهبود شرایط زندگی برای سکنهی شهرهای جدید، هدف این پژوهش را شکل میدهد. هدف این پژوهش بررسی تأثیر یکی از جنبههای اصلی اقتصاد شهری یعنی بازار زمین و عملکرد اقتصادی مسکن بر احساس امنیت سکنه در شهرهای جدید است. روش تحقیق مورداستفاده توصیفی است که ضمن بهکارگیری اسناد و مدارک، از پرسشنامه نیز استفادهشده است. جامعه آماری موردبررسی شامل تمام سکنهی 15 سال به بالای صدرا بود که بر طبق سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال 1390 برابر بود با 29952 نفر و با استفاده از فرمول کوکران حجم نمونه برای مطالعه با احتساب 5 درصد خطا برابر با 380 نفر به دست آمد. نتیجهی بهدستآمده از پرسشنامهها گویای این امر بود که عدم توجه و برنامهریزی در رابطه با این بخش اقتصادی باعث شده سوداگران به سمت این شهر هجومآورند و باوجود گذشت بیش از دو دهه از آغاز تأسیس این شهر ساختوساز همچنان بسیار زیاد و پراکنده است که درنتیجهی این شرایط، شهر بهصورت کارگاه ساختمانی عظیمی درآمده است. این کارگاه عظیم با زمینهای خالی بسیار، خیابانهای خلوت، نبود احساس تعلق مناسب و وجود سکنهی موقت مانند کارگران فصلی باعث کاهش احساس امنیت بین سکنهی خود شده است.
Safety Feeling
Urban Economy
Land Market
Housing
New Town
2018
08
23
33
50
https://gps.gu.ac.ir/article_70622_d8c0ac54aa163942c48bf8c3647625cf.pdf
Geographical Planning of Space
2538-5739
2538-5739
1397
8
28
تحلیل اثرات کشت زعفران بر حس تعلق به مکان در بین خانوارهای روستایی (مطالعه موردی: دهستان رشتخوار)
خدیجه
صادقی
مهرشاد
طولابی نژاد
سیروس
قنبری
کاربردهای متعدد زعفران و مصارف متنوع غذایی آن و از همه مهم تر نقش عمدهای که در زندگی کشاورزان خراسان مرکزی و جنوبی دارد، توجه ویژه به مسائل تولید زعفران و نقش آن را در توسعه نواحی روستایی بیش از پیش روشن می سازد. هدف این مقاله نیز بررسی اثرات کشت زعفران بر حس تعلقمکانی در بین خانوارهای روستایی دهستان رشتخوار می باشد. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و روش انجام آن توصیفی- تحلیلی است. ابزار جمع آوری اطلاعات و دادهها در مطالعات نظری به صورت کتابخانهای و در مطالعه میدانی از طریق پرسشنامه میباشد. جامعة آماری پژوهش شامل خانوارهای روستایی دهستان رشتخوار می باشد (4672N=). 160 سرپرست خانوار به روش نمونه گیری تصادفی ساده به عنوان جامعه نمونه انتخاب گردید. برای تجزیه و تحلیل دادهها از آزمونهای t تکنمونهای، برازش رگرسیونی، رگرسیون چند متغیره و مدل تحلیل مسیر استفاده شد. نتایج تحقیق نشان دهنده تاثیر مثبت کشت زعفران بر ابعاد چهارگانه تعلق مکانی در بین خانوارها در منطقه مورد مطالعه بوده است. همچنین نتایج نشان می دهد که بیشترین اثر کلی کشت زعفران مربوط به بُعد اقتصادی است. به طوری که، میزان درآمد و مقدار پس انداز خانوارهای روستایی، میزان اشتغال خانوارها به خصوص اشتغال زنان روستایی، تنوع اقتصادی و شغلی در روستاهای منطقه در سطح قابل قبولی افزایش داشته که این امر به نوبه خود، باعث افزایش سطح رفاه و توانمندی خانوارها و به تبع، باعث افزایش حس تعلق به مکان در بین خانوارهای روستایی در منطقه مورد مطالعه شده است.
saffron cultivation
attachment to place
Rural Development
path analysis
District Roshtkhar
2018
08
23
51
66
https://gps.gu.ac.ir/article_70629_a073838c7b7d86f1b804f0b8da2ed646.pdf
Geographical Planning of Space
2538-5739
2538-5739
1397
8
28
عوامل مؤثر بر پراکنده رویی شهری در شهرهای ایران(نمونه موردی شهر رشت)
کیومرث
ایراندوست
کیومرث
حبیبی
محمد
خندان
روند فزاینده رشد شهرها در دهه های اخیر با وجود مواهب بسیار چالش های گوناگون اقتصادی، اجتماعی، کالبدی و زیست محیطی را در پی داشته است. رشد و گسترش فضایی شهر پیامد افزایش طبیعی جمعیت از سویی و مهاجرت و جابجایی آن از سوی دیگر است، در این میان چگونگی رشد و توسعه کالبدی شهرها از ارزش بسیار فراوانی برخوردار است. شهرها به گونه هایی از جمله در شکل توسعه میان افزا ، توسعه شهری پیوسته و توسعه شهری گسسته رشد کرده اند. توسعه شهری پراکنده یا به اصطلاح پراکنده رویی شهری، نمودی از توسعه شهری گسسته و ناپیوسته و در مواردی بسیار بیرون از ضوابط و مقررات شهری و به گونه ای خودرو و برنامه ریزی نشده است. این پدیده دشواری ها و پیامدهایی منفی برای شهر و ناپایداری شهری را به دنبال دارد. ازاین رو بررسی عوامل مؤثر بر ایجاد پراکنده رویی و تأثیرات این پدیده بر شهر، از ارزشمندی فراوانی برخوردار است. در این نوشتار با رویکردی تحلیلی- توصیفی و با بررسی اسناد و مدارک موجود، پدیده پراکنده رویی در شهر رشت بررسی شده است و چند و چون و عوامل آن تحلیل شده است. این بررسی نشان می دهد که رشت، مانند بسیاری از شهرهای ایران همراه با رشد و دگردیسی درونی، به واسطه پراکنده رویی شهری دچار گسست کالبدی شده است. پیوست و توسعه چشمگیر روستاهای پیرامون به همراه گسترش اسکان غیررسمی در پیرامون شهر از عوامل بنیادین رشد این پدیده بوده است؛ همچنین گسترش شهر در امتداد گذرگاه-های ورودی و ساخت شهرک های پیرامونی، به همراه مکان یابی تجهیزات شهری و خرده کارگاه ها در پیرامون شهر پدیده هایی هستند که بر پراکنده رویی این شهر دامن زده است. در این زمینه آب و هوا و اقتصاد منطقه، بورس بازی زمین، روند شهرنشینی امروزین، ضعف پایش و مدیریت مکان از عوامل بنیادین در شکل گیری این فرایند در شهر رشت بوده اند.
Urban Development
Urban Sprawl
Analytic Hierarchy process(AHP)
Rasht city
2018
08
23
67
82
https://gps.gu.ac.ir/article_70636_6627f1b4de45b5d7fb7cfe98897d88f4.pdf
Geographical Planning of Space
2538-5739
2538-5739
1397
8
28
ارزیابی شاخصهای توسعه پایدار در منطقه خاورمیانه با تاکید برکشور ایران
سمیه
محمدی حمیدی
نوبخت
سبحانی
امروزه مبحث توسعهی پایدار به عنوان یکی از کلیدیترین دغدغههای مهم در جامعه بشری مطرح میباشد بهطوریکه اکثر کشورهای جهان سعی میکنند در این زمینه پیشگام باشند. بههمین منظور، اغلب این کشورها برای رسیدن به این مهم، دست به تغییر و تحولات در بعد جهانی میزنند. با توجه به اهمیت وضرورت توسعه پایدار کشورها وهمچنین لزوم توجه به این امر در کشور ما باید به عواملی که این توسعه را به همراه دارند اهمیت وتوجه کافی را داشت. این پژوهش با هدف بررسی جایگاه 16 کشور خاورمیانه از لحاظ وضعیت توسعه پایدار با استفاده از 32 شاخص توسعه پایدار با تاکید بر کشور ایران از سال 2006 تا سال 2012 تهیه شده است. نوع تحقیق کاربردی وروش آن نیز تحلیلی- مقایسهای میباشد. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات نیز از روش ویکور(VIKOR) که یکی از روشهای تصمیمگیری چندمعیاره میباشد استفاده شده است. با توجه به نتایج بدست آمده در سال 2006 با توجه به شاخصهای مورد مطالعه کشور تونس، کویت و مصر، در سال 2008 کشورهای کویت، تونس و ترکیه، در سال 2010 کشورهای مصر، ترکیه و ایران و در سال 2012 نیز به ترتیب کشورهای ترکیه، کویت و تونس در جایگاههای اول تا سوم قرار گرفتهاند. همچنین با توجه به نتایج کشور ایران در سال 2006 در جایگاه چهارم، در سال 2008 با یک رتبه صعود در جایگاه چهارم، در سال 2010 نیز با یک رتبه صعود نسبت به سال 2008 در جایگاه سوم و بلاخره در سال 2012 با یک رتبه نزول دوباره در جایگاه چهارم در میان 16 کشور مورد مطالعه در خاورمیانه قرار گرفته است. همچنین با توجه به دادههای بینالمللی کشور ایران از لحاظ شاخصهای؛ میزان گازهای گلخانهای، میزان اشتغال و انرژی تجدیدپذیر در سطح بینالمللی وضعیت مطلوبی نداشته است که علت اصلی آن نیز افزایش بیرویه جمعیت و اقتصاد نفتی این کشور میباشد.
sustainable development
Sustainability indicators
Middle Eastern countries
Vikor model
2018
08
23
99
114
https://gps.gu.ac.ir/article_70695_658b8b32a1d3db2e3b7ce54f1e6bee39.pdf
Geographical Planning of Space
2538-5739
2538-5739
1397
8
28
نقش پیادهراهسازی در ارتقاء کیفیت اجتماعی شهر تهران (مطالعه موردی: پیاده راه هفده شهریور)
سید یعقوب
موسوی
زهرا
صحرائیان
محمدرضا
اقبال
خلق فضای شهری مطلوب، مهمترین اهداف شهرسازی معاصر است. در همین راستا، پیادهراهها با توجه به تأثیر عمیق خود در ارتقاء کیفیت زندگی شهری، اهمیتی ویژه ای در میان فضاهای شهری دارند و از عناصر لازم در هویتبخشی به فضای اجتماعی و فرهنگی در شهر می باشند. بدین منظور پژوهش حاضر به بررسی نقش پیادهراه هفده شهریور در کیفیت اجتماعی فضای میدان امام حسین (ع) تا میدان شهدا میپردازد. هدف از این پژوهش، تجزیه و تحلیل ارتباط بین کیفیت فضای شهری در پیادهراه (سرزندگی، خوانایی، نفوذپذیری و ایمنی) ( به عنوان متغیر مستقل) و تعاملات اجتماعی ( به عنوان متغیر وابسته) می باشد. روش پژوهش توصیفی – تحلیلی و از نظر هدف کاربردی است. شیوه جمعآوری دادهها بر اساس پرسشنامه (با در نظر گرفتن میزان روایی و پایایی موردقبول)، مشاهده و مصاحبه است. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران مراجعه در طول روز به این محدوده به دست آمد که شامل 376 نفر است و با روش نمونهگیری تصادفی ساده پرسشنامههای موردنظر از عابران پیاده و کاسبهای موجود تکمیل گردید. برای تجزیهوتحلیل دادهها از آزمونهای رابطهایی پیرسون و رگرسیون خطی استفاده شده است. یافتههای پژوهش حاکی از آن است که از بین متغیرهای مستقل پژوهش، تنها عامل خوانایی با کیفیت فضای شهری پیاده راه هفده شهریور در ارتباط معنادار بوده است و دو متغیر سرزندگی و نفوذپذیری هنوز در پیادهراه هفده شهریور به عنوان عوامل اثرگذار بر تعاملات اجتماعی بین مردم مؤثر نبوده و برای ارتقاء فضای اجتماعی این پیادهراه توجه به این عوامل لازم و ضروری است.
Urban life quality
pedestrian
social quality promotion
17thShahrivar pedestrian
2018
08
23
83
98
https://gps.gu.ac.ir/article_70697_dac25631cdfbb6313ffbc136ec1187c4.pdf
Geographical Planning of Space
2538-5739
2538-5739
1397
8
28
سنجش توزیع فضایی مولفه های صنعتی ازنظر برخورداری از سطوح توسعه نمونه موردی: شهرستان های استان اردبیل
عطا
غفاری گیلانده
علی
عشقی چهاربرج
سعیده
علوی
احمد
آفتاب
در دهههای اخیر دستیابی به رشد و توسعه پایدار، یکی از مباحث عمده کشورها بهویژه کشورهای درحالتوسعه است. کشورهای درحالتوسعه بهمنظور جبران عقبماندگیها، رهایی از فقر سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و غیره و برای رسیدن به توسعهای معتدل و همهجانبه که بتواند به بهبود وضع زندگی همه مردم منجر شود، به شناخت صحیح پتانسیلها، توانها و محدودیتها در تمامی زمینهها و مناطق خود نیاز دارند. در این زمینه، بخش صنعت یکی از مهمترین عواملی است که تأثیر و توان زیادی در تمرکز جمعیت و فعالیتهای مختلف و درنتیجه تسریع روند رشد و توسعه دارد. پژوهش حاضر با استفاده از 22 شاخص مربوط به بخش صنعت و معدن بدنبال سنجش توزیع فضایی مؤلفههای صنعتی شهرستانهای استان اردبیل ازنظر برخورداری از سطوح توسعه با استفاده از تکنیک ادغام میباشد. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی میباشد. دادههای این پژوهش به روش اسنادی و میدانی جمعآوریشده است. برای تجزیهوتحلیل دادهها ابتدا از مدلهای تاپسیس، الکتر و ساو استفاده شده درنهایت از تکنیک کپلند جهت ادغام بهره گرفته شده است. نتایج پژوهش نشان میدهد که بین شهرستانهای استان ازلحاظ برخورداری از شاخصهای صنعتی اختلاف قابلملاحظهای وجود دارد. نتایج حاصل از تکنیک تلفیقی کپلند نشان میدهد که شهرستانهای اردبیل، مشگینشهر و خلخال توسعهیافته، شهرستانهای نمین، کوثر و پارسآباد نسبتاً توسعهیافته و شهرستانهای نیر، گرمی و بیله سوار جزء شهرستانهای محروم استان میباشند.
industrial development
TOPSIS
Saw
Copeland
Ardebil
2018
08
23
115
132
https://gps.gu.ac.ir/article_70700_6f562f2faddb63c3f029e4304df74284.pdf
Geographical Planning of Space
2538-5739
2538-5739
1397
8
28
تحلیل نابرابریهای فضایی توزیع خدمات شهری با رویکرد عدالت فضایی با استفاده از مدل ویکور(مطالعه موردی شهر قزوین)
اسماعیل
نصیری هنده خاله
. امـروزه مشکلات ناشی توزیع نامناسب خدمات شهری، باعث شده است که توزیع خدمات شهری از کلیدیتـرین عناصـر شـهری جهـت و برقراری عدالت فضایی باشد. عدالت فضایی و عدالت جغرافیایی به معنی توزیع عادلانة خدمات و امکانات شهری باری رسیدن به جامعه ای متوازن و یکی از رهیافتهای عدالت اجتماعی ا ست. در این میان، موضوع خدمات رسانی و برخورداری نامناسب و گاه متناقض مناطق مختلف شهرها از خدمات عمومی، با مفهوم عدالت فضایی در تضاد است.بنابرای نمیتوان بخشی از جامعه شهری را از خدمات شهری محکوم کرد.محرومیت از این خدمات یا دسترسی به آنها با هزینه ی بیشتر زمینه نابرابریهای فضایی را در شهرها فراهم می آورد. شهر قزوین همچون اغلب شهرهای کشور دارای فضاهای نابرابر در برخورداری از خدمات شهری است.بر این اساس هدف پژوهش حاضر با توجه به مفهوم عدالت فضایی بررسی ارتباط بین پراکنش جمعیت و توزیع خدمات و دسترسی مناسب ساکنین نواحی ۱۹ گانه شهر قزوین از خدمات عمومی شهری است. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی است و به منظور جمع آوری اطلاعات از روشهای کتابخانه ای و میدانی استفاده شده است.برای بررسی نحوه پراکنش جمعیت از مدل آنتروپی نسبی و به منظور تحلیل نابرابری های فضایی نحوه توزیع خدمات در سطح نواحی از مدل ویکور بهره گرفته شده است.نتایج مدل آنتروپی(۷۴۱۵۲/0) نشان میدهد که پراکنش جمعیت در نواحی شهری قزوین به صورت متناسبی صورت نگرفته است. بطوری که نواحی ۱۵،۱۶ و ۱۹ که بیتشرین درصد جمعیت را به خود اختصاص داده اند از حداقل امکانات شهری برخوردار میباشند.ناحیه ۸ با امتیاز Q =۸۴۱۰/0 و ناحیه ۱۷ با امتیاز Q= ۸۸۹/0 کمترین برخورداری از امکانات و ناحیه ۱۲ و ۱۳ بیشترین برخورداری را در مدل Vikor دارا میباشند. نتایج آزمونهای کای اسکور و ANOVA نیز بیانگر تفاوت معنی دار در رضایتمندی شهروندان در زمینه متفاوت بودن توزیع فرصتها و دسترسی به خدمات شهری است.بنابراین توزیع خدمات شهری مناسب با نیازهای نواحی نمی باشدوکاربریهای توزیع شده در نواحی شهری مورد استفاده شهروندان نمی باشد.
population distribution
service distribution
spatial distribution
Vikor model
19 districts in Qazvin
2018
08
23
133
154
https://gps.gu.ac.ir/article_70704_946ca9ec78348448907515f322470db8.pdf
Geographical Planning of Space
2538-5739
2538-5739
1397
8
28
برنامه ریزی راهبردی توسعه گردشگری شهری نمونه مورد مطالعه: شهر خرم آباد
مصیب
عباسی
نعمت
شاکرمی
رحمت الله
ملک
چکیده: امروزه صنعت گردشگری یکی از پر رونق ترین فعالیت های اقتصادی جهان است. این صنعت به عنوان فعالیتی اثرگذار بر تمامی ارکان توسعه بیش از گذشته نیازمند توجه است. شهرخرم آباد با توجه به سابقه تاریخی سکونت و داشتن بناها ی تاریخی و جاذبه های طبیعی یکی از پایگاه های مهم گردشگری کشور محسوب می گردد. با توجه به کمبودهای که در زمینه گردشگری در این شهر وجود دارد هدف تحقیق حاضر این است که با استفاده از روشSWOT و روش برنامه ریزی کمیQSPM ضمن شناسایی نقاط قوت و ضعف، فرصت ها و تهدیدات بهترین راهبرد را برای مقابله با تهدیدات و ضعف ها و بهره گیری از قوت ها و فرصت ها در زمینه گردشگری شهر خرم آباد ارائه دهد.روش تحقیق توصیفی- تحلیلی می باشد، که در آن داده ها و اطلاعات مورد نیاز از طریق منابع کتابخانه ای و میدانی(پرسشنامه)پیمایشی جمع آوری شده است. نمونه انتخاب شده تعداد 32 نفر از کارشناسان و مدیران گردشگری شهرخرم آباد بوده که با استفاده از روش تصادفی ساده انتخاب شده اند.نتایج بدست آمده حاکی از آن است که وضعیت گردشگری خرم آباد درمیان چهار حالت تهاجمی،تدافعی،محافظه کارانه و رقابتی مدل SWOT در حالت تهاجمی قرار دارد، یعنی باید با توجه به توانمندیهای موجود درصدد بهره گیری از فرصت های پیش رو باشد و در گام بعدی اولویت بندی که با استفاده از ماتریس برنامه ریزی کمی صورت گرفته راهبرد تهیه و تدوین یک برنامه جامع مناسب و منظم بلندمدت در زمینه گردشگری خرم آباد عبارت است از ایجاد تاسیسات و اماکن رفاهی جهت اسکان سازمان یافته گردشگران در مجاورت مسیرها، اماکن فرهنگی و گردشگری وهمچنین بازاریابی و تبلیغات فرامنطقه ای جهت معرفی و شناسایی بهتر شهر خرم آباد با توجه به معرفی این شهر از طرف دفتر سازمان ملل به عنوان شهر نمونه گردشگری در ایران به عنوان موثرترین راهبردها تعیین شدند. کلمات کلیدی: گردشگری، برنامه ریزی کمی، ،روش سوات،شهر خرم آباد.
Key words: tourism
quantitative planning
SWOT method
Khorramabad city
2018
08
23
155
168
https://gps.gu.ac.ir/article_70706_86b0e688eb48b42fd6f27b8013452880.pdf
Geographical Planning of Space
2538-5739
2538-5739
1397
8
28
نقش گردشگری در تغییرات زندگی ساکنان مقصد (نمونهی مورد مطالعه: شهر تبریز)
ابوالفضل
قنبری
معصومه
آدمی
گردشگری در بستر محیط جغرافیایی صورت میگیرد که متشکل از محیط طبیعی، فرهنگی و اجتماعی است. هر یک از این دو محیط متشکل از عواملی هستند که به نوعی برگردشگری تأثیرگذار است و از آن تأثیر میپذیرد. گردشگری میتواند اثرات متفاوت و قابل توجهی در منطقهی گردشگرپذیر بر جای بگذارد. این اثرات میتوانند اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، سیاسی و زیست محیطی باشند. با توجه به پیچیدگی و همچنین گستردگی فعالیتهای گردشگری اثرات ناشی از آن نیز ابعاد به هم پیوستهی بسیاری دارند که باید در مطالعهی اثرات گردشگری به آنها توجه شود، این اثرات نوعاً بطور مستقیم در شیوه و کیفیت زندگی جامعهی میزبان انعکاس مییابد. بنابراین میتوان صنعت توریسم را یکی از مؤثرترین عوامل بر کیفیت زندگی ساکنان مقاصد گردشگری دانست. پژوهش حاضر، به روش توصیفی و تحلیلی و با هدف دستیابی به تأثیرات گردشگری بر کیفیت زندگی انجام گرفته است. جمعآوری دادهها از طریق مشاهده میدانی، توزیع پرسشنامه و مطالعات کتابخانهای بدست آمد. جامعهی آماری این پژوهش ساکنان محلی شهر تبریز بود که برای تعیین حجم نمونه و روش نمونهگیری، به ترتیب از روش تعیین حجم نمونه کوکران که برای 400 نفر تعیین و نمونهگیری تصادفی ساده و در تجزیه و تحلیل دادهها از روش تحلیل عاملی در محیط نرمافزار SPSS و به منظور روایی و پایایی پرسشنامه، به ترتیب از روایی محتوا (نظر اساتید و کارشناسان مرتبط با مسایل شهری و گردشگری) و ضریب آلفای کرونباخ که می توان گفت میزان پایایی ابزار تحقیق در حد قابل قبولی بوده است، استفاده شد. نتایج حاصله از تحلیل اکتشافی، نشان داد هرگاه از نظر ساکنان در مورد تأثیرات گردشگری و قلمروهای زندگی خاص سؤال شده، درک آنها هم دارای بعد مثبت بوده است. به تعبیری وقتی تأثیرات گردشگری در رابطه با رضایت از زندگی مطرح شده است، همراه با درک مثبت ساکنان از نظر تأثیرات اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، محیطی و قلمروهای خاص زندگی بوده است. همچنین، عامل «چقدر از گذران نحوهی زندگی خود راضی هستید» با بار عاملی 873/0 مهمترین مؤلفهی کیفیت کلی زندگی به دست آمد.
Tourism
Special life domains
Tourism impacts
life satisfaction
Tabriz
2018
08
23
169
190
https://gps.gu.ac.ir/article_70707_f4e5433a9751858659d065d741fb1c0d.pdf
Geographical Planning of Space
2538-5739
2538-5739
1397
8
28
ارزیابی مدیریت محلی در مناطق روستایی با شاخصهای حکمروایی مطلوب نمونه موردی: روستاهای توابع شهرستان چناران
حمدالله
سجاسی قیداری
نرگس
حاجیان
مدیریت به عنوان ابزار مهم برنامهریزی، سازماندهی و کنترل امور میباشد که در مقیاس های مختلف برنامه ریزی مورد توجه می باشد. در این ارتباط در مقیاس محلی، نقش مدیریت روستایی برای رسیدن به اهداف برنامهریزی و توسعه روستایی مطلوب قابل توجه میباشد. رویکردهای مختلفی در زمینه مدیریت روستایی وجود دارد که یکی از جدیدترین و مهمترین آنها، حکمروایی مطلوب و خوب روستایی میباشد. بر این اساس هدف این پژوهش بررسی و تحلیل وضعیت موجود مدیریت محلی روستاها به لحاظ عملکرد با شاخصهای 9گانه حکمروایی مطلوب است. برای این منظور از روش شناسی توصیفی- تحلیلی، با استفاده از منابع کتابخانهای و پژوهش میدانی(پرسشنامه) استفاده شده است. جامعه آماری تحقیق 12 روستا از بخش مرکزی شهرستان چناران میباشد که 144 نفر از طریق روش نمونهگیری کوکران انتخاب و به صورت تصادفی ساده مطالعه شدهاند. نتایج آزمون T در ارتباط با مقایسه میانگینها نشان داد که در اکثریت شاخصها(به جز شاخص عدالت) و گویههای مرتبط با آن(به جز سه گویه صدور پروانه برای ساختمانها در روستا، برقراری امنیت برای روستاییان، و اعتماد روستاییان به مدیران محلی) میانگینها کمتر از حد متوسط میباشد. همچنین رابطه همبستگی بین شاخصها نیز نشان داده که از نظر روستاییان تحقق حکمروایی مطلوب در مدیریت روستایی، نیازمند وجود همبستگی بین شاخصها میباشد. اجرای مدل اولویتبندی ویکور برای مشخص کردن بهترین مدیریت روستایی در ارتباط با پیاده سازی اصول حکمروایی مطلوب حاکی از آن است که روستای یوردچوپان رتبه اول و روستای نورالدین رتبه آخر به لحاظ پیاده سازی شاخصهای حکمروایی مطلوب در مدیریت محلی روستا قرار دارند.
Rural management
council and Dehyari
rural governance
participation
2018
08
23
191
208
https://gps.gu.ac.ir/article_70711_61be0b20b1c761109d8121b0ead1e648.pdf
Geographical Planning of Space
2538-5739
2538-5739
1397
8
28
سنجش و رتبهبندی شاخصهای توسعه فرهنگی در شهرستانهای استان گستان
محمدباقر
مسعودی
ابراهیم
معمری
فرهاد
معمری
بیشک بالاترین و والاترین عنصری که در موجودیت هر جامعه دخالت اساسی دارد، فرهنگ آن جامعه است. اساسا فرهنگ هر جامعه، هویت و موجودیت آن جامعه را تشکیل می-دهد و با انحراف فرهنگ، هر چند جامعه از بعدهای اقتصادی، سیاسی، صنعتی و نظامی قدرتمند و قوی باشد، اما پوچ و میان تهی است. همه مکاتب بشری و نظامهای سیاسی، اندیشه توسعه را به عنوان تلاش برای تعالی جامعه پذیرفتهاند و هیچ جامعه و نظامی نیست که بخواهد و یا بتواند از سطح معین و ثابتی از فرهنگ مادی و غیر مادی متوقف شود. هدف اصلی این پژوهش، ارزیابی میزان توسعهیافتگی شهرستانهای استان گلستان بر مبنای 30 شاخص فرهنگی در سال 1392، میباشد. نوع تحقیق کاربردی و از لحاظ روششناسی، توصیفی- تحلیلی محسوب میشود. اطلاعات مورد نیاز برای انجام پژوهش، از طریق مطالعات اسنادی و کتابخانهای بدست آمدهاند و برای تجزیه و تحلیل دادهها از نرم افزار آماری Excel و برای رتبهبندی شهرستان از تکنیکهای تصمیمگیری چندمعیاره VIKOR ، SAW ,TOPSISو ادغام نتایج با تکنیک کپلند استفاده گردید. همچنین برای امتیازدهی از روش آنتروپی شانون استفاده شده است. جامعه آماری تحقیق، 14 شهرستان استان گلستان بر اساس آخرین تقسیمات سیاسی- اداری میباشد. نتایج حاصل از این پژوهش بر اساس تکنیک ادغام کپلند نشان میدهد که ، 28/14 درصد شهرستانها برخوردار، 42/71 درصد نیمه برخوردار و 28/14 درصد در رده شهرستانهای محروم قرارگرفتند. بنابراین بیشتر شهرستانهای استان در سطح شهرستانهای نیمهبرخوردار و محروم قرار گرفتهاند که نشان میدهد در توزیع شاخصهای مختلف توسعه در سطح استان نابرابری زیادی وجود دارد.
The cultural
technical TOPSIS
VIKOR
cultural indicators
Golestan province
2018
08
23
209
222
https://gps.gu.ac.ir/article_70713_43abb044bf6031a17815d3df39c764e8.pdf
Geographical Planning of Space
2538-5739
2538-5739
1397
8
28
مدلسازی توسعه ی شهری بجنورد با استفاده از رگرسیون لجستیک
محمد
اجزا شکوهی
لیا
شاددل
توسعه ناموزون شهرها یکی از مسائل مهم در کاربری زمین است و پیش بینی توسعه شهری همیشه به سادگی امکانپذیر نیست بلکه به مدل هایی نیاز دارد که ماهیت پیچیده فرآیندهای شهری را مدنظر قرار دهند. رگرسیون لجستیک یک مدل پیش بینی کننده تجربی است. تعیین وزن عوامل محرک برمبنای داده های تجربی به جای استفاده از دانش کارشناسان از مزایای این مدل است و همچنین توانایی واردسازی متغیرهای بیشتری را داراست که از برتری هایش می باشد. لذا با توجه به اهمیت موضوع در این مقاله به مدلسازی توسعه شهری بجنورد با استفاده از رگرسیون لجستیک در طی دوره 28 ساله پرداخته می شود و از نظر ماهیت و روش ترکیبی از روش های تحقیق اسنادی و توصیفی-تحلیلی است که از 9 متغیر مستقل برای مدلسازی استفاده می کند. میزان Pseudo-R2 و ROC به ترتیب 0.2835 و 0.9335 بدست آمد که در محدوده مورد قبولی قرار دارند. بنابراین مدلسازی تایید می گردد. ارزیابی حساسیت سنجی مدل با استفاده از روش حذف هرکدام از متغیرهای مستقل نشان دهنده تاثیر بیشتر متغیرهای جهت شیب و فاصله از سطوح آبی در مدلسازی است و مناطق جنوب شهر و مناطق غیرشهری بلافصل مناسب ترین مناطق برای توسعه آینده هستند.
Bojnourd
city development
Modeling
logistic regression
2018
08
23
223
236
https://gps.gu.ac.ir/article_73321_70b55c7dc4d59ea44a65ebf2d365f651.pdf