منابع آب و نقش آن در توسعه پایدار منطقه ای (مورد مطالعه منطقه بادرود اصفهان)

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

توسعه پایدار فرایندی است که طی آن مردم یک کشور نیازهای زندگی خود را بدون خدشه دار کردن توانایی نسل آینده برای رفع نیاز خود برآورده می کنند. مهمترین عامل بقای بیشتر سکونت گاه های انسانی در مناطق بیابانی و کویری کشور دسترسی به منابع آب بوده است. تحول در شیوه‌های بهره برداری از منابع آب در توسعه پایدار این نواحی تاثیر بسزایی داشته است. با آغاز اصلاحات ارضی سال 1341 به تدریج چاه های موتوری جایگزین منابع آب سنتی شد. دگرگونی منابع آب گرچه در کوتاه مدت باعث افزایش سطح زیرکشت و درآمد محصولات کشاورزی گشت ولی با گذشت زمان مسائلی چون پایین رفتن سطح آب زیرزمینی، کاهش آبدهی و گاهی خشکی کامل قنات و حتی برخی چاه‌ها در اثر بهره برداری های بی رویه از منابع آب را در پی داشته و توسعه پایدار این نواحی از کشور را با مشکل جدی مواجه کرده است. بخش بادرود واقع در شهرستان نطنز (استان اصفهان) که در حاشیه کویر مرکزی ایران حدفاصل دشت کویر و کوه های کرکس قرار دارد، همگونی های فراوانی با سایر نقاط خشک و نیمه خشک کشور دارد. در این پژوهش از طریق مصاحبه با دست اندرکاران منابع آبی و تحلیل اطلاعات موجود سازمان های مرتبط با کشاورزی و منابع آب، تحولات ناشی از دگرگونی منابع آب کشاورزی و جایگاه آن در توسعه پایدار محدوده مورد مطالعه مورد بررسی قرار گرفته است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Role of Water Resources in Regional Sustainable Development (Case Study: Badrood, Isfahan)

نویسندگان [English]

  • Rahmatollah Monshi Zade
  • saeid salehian
Shahid Beheshti University
چکیده [English]

The Sustainable Developments a process through which people can fulfill their needs without jeopardizing the ability of future generations to meet their needs. The Most important factor in the survival of Human Settlements in Desert Regions in Iran has been access to Water Resources. Changes in methods of Exploitation of water resources has greatly influenced by Sustainable Development in these areas. With the beginning of Land Reforms in 1341 gradually motor wells replaced traditional water sources. Though changing in water resources in the short term has increased agricultural acreage and raised the income of agricultural crops, But after a while, It caused problems like the reduction of groundwater levels, reducing the discharge and sometimes Completely dried Qanat and Some Wells in the indiscriminate exploitation of water resources and has caused the process of Sustainable Development of these Regions some serious problems. Badrood District is located near Natanz in the Province of Isfahan, at the border of the central Desert of Iran, between the plain of Kavir and the Karkas mountains. It’s a typical example of arid and semi- arid climate. This study discussed transformation due to changes of agricultural water resources and its position in Sustainable Development of studied area by interviews with those involved in the organization and analysis of information related to water resources, agriculture and water resources. .. . . . .. .. . .. .. . .. .. .. .. .. . . .. .. .. . .. .. .. . .. ... .. .. .. .. .. . .. .. . .. . .. .

کلیدواژه‌ها [English]

  • sustainable development
  • Water resources
  • Kariz
  • Well
  • Badrood
  1. حبیبی، محسن، شیرین بارول، مریم خجسته و پریا نگهداری کیا. 1389. طراحی روستایی، مشارکت و توسعه پایدار، مسکن و محیط روستا، ، شماره 132، تهران.
  2. حسنعلیان، داوود. 1367. ژئومورفولوژی کرکس نطنز، راهنما: ثروتی، رساله کارشناسی ارشد، تهران، دانشگاه شهید بهشتی، گروه جغرافیای طبیعی.
  3. دورانت، ویلیام جیمز. 1380. تاریخ تمدن، ترجمه احمد آرام، نشر اقبال، تهران.
  4. رحیمی، حسین و جواد مؤمنی. 1383. نقش قنات در توسعه پایدار نواحی خشک و نیمه‌خشک ایران، اطلاعات سیاسی اقتصادی، شماره 102-101: 209-202.
  5. رهگشای، محمد. 1376. مطالعه آب‌شناسی مناطق با آب‌وهوای خشک تحت تأثیر شرایط ناپایدار- مدل مطالعاتی منطقه حاشیه کویری بادرود، تهران، دانشگاه امیر کبیر، دانشکده مهندسی معدن و متالوژی.
  6. سعیدی، عباس. 1389. بررسی تطبیقی چشم انداز قنات و چشم‌انداز چاه، ده مقاله در شناخت سکونتگاه‌های روستایی، نشر مهر مینو، تهران.
  7. صالحیان بادی، سعید و رحمت‌اله منشی‌زاده. 1391. تحول شیوه‌هایبهره‌برداری از منابع آب و توسعه پایدار مناطق حاشیه کویری (مطالعه موردی: منطقه بادرود استان اصفهان)، سومین همایش ملی مقابله با بیابان‌زایی و توسعه پایدار تالاب‌های کویری ایران، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک، اراک.
  8. صالحیان بادی، سعید و محمد رهگشای. 1390. نقش اکوتوریسم بیابانی در توسعه سکونتگاه‌های روستایی (مطالعه موردی اقامتگاه گردشگری متین آباد بادرود)، همایش ملی جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، مشهد، صص1910-1901.
  9. صالحیان بادی، سعید. 1390. تحول در شیوه‌هایبهره‌برداری از منابع آب و جایگاه آن در توسعه اقتصاد کشاورزی روستاهای بخش بادرود (نطنز)، راهنما: محمد حسن ضیاء توانا و رحمت اله منشی‌زاده، پایان نامه کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، تهران، دانشگاه شهید بهشتی.
  10. صالحیان بادی، سعید. 1391. تحلیلی بر نام‌گذاری جغرافیایی بخش امامزاده (بادرود)، همایش ملی نام‌های جغرافیایی، تهران
  11. صفی‌نژاد، جواد. 1359.نظام‌های آبیاری سنتی در ایران (جلد اول)، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.

12. فلاح تبار، نصراله و حمید بحیرایی. 1391. توسعهپایدارکاشاندرگرومنابعآبمنطقه‌یخشکوکویری، فصلنامه جغرافیا (برنامه‌ریزی منطقه­ای)، سال دوم، شماره 2، ص 228-215.

  1. کردوانی، پرویز. 1378. منابع و مسائل آب در ایران، جلد اول، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
  2. لمبتون، ا.ک.س. 1377. مالک و زارع در ایران، ترجمه منوچهر امیری، تهران، انتشارات علمی فرهنگی.

15. مرتضوی، سیدمصطفی، کریم سلیمانی و فرشته غفوری موفق. 1390. مدیریتمنابعآبوتوسعهپایدار،مطالعهموردی:دشترفسنجان، اصفهان، مجله آب و فاضلاب، شماره 2، ص 131-126.

  1. مرکز آمار ایران، شناسنامه آبادی‌های شهرستان نطنز، 1375 و 1385.
  2. مرکز آمار ایران، فرهنگ آبادی‌های شهرستان نطنز، 1365- 1345.
  3. مهدوی، مسعود، محمد مهدی ضیانوشین و مهدی رمضان زاده لسبوئی. 1389. توسعه پایدار کشاورزی با تاکید بر پایداری منابع آب (مطالعه موردی: دهستان کوهین همدان)، فصلنامه جغرافیا، ص 166-143.
  4. هنری، مرتضی. 1358. نگاهی گذرا به کاریز، تهران، نشریه یغما. شماره 556-555.

20. Alley, W.M., and Leake, S.A. 2004. “The jounery from safe yield to sustainability.” Groundwater, 42(1), 12-16.

21. Leeuwis, C. 2000. ConceptualizingParticipation for Sustainable RuralDevelopment: Towards anegotiation approach.Retrieved fromwww.utsc.utoronto.ca/~kmacd/IDSC10/Readings/Readings/.../negotiation.pdf

22. United Nations Development Programs.2002. Rural Development in Kazakhstan:Challenges and Prospects. Almaty: UNDP