بررسی عوامل موثر بر کیفیت زندگی در نواحی روستایی؛ مطالعه‌ موردی: دهستان جعفربای جنوبی شهرستان ترکمن

نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیات علمی دانشگاه تهران

2 دانشجوی دکتری دانشگاه خوارزمی

چکیده

یکی از حوزه‌های مهم در تحقیقات کیفیت زندگی، بررسی عوامل موثر بر آن است. این امر با توجه به ویژگی‌های خاص محیط‌های روستایی، تنوع اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و مانند آنها و تاثیرپذیری کیفیت زندگی از آنها به ویژه در شاخص‌های ذهنی ضرورت بیشتری می‌یابد. این پژوهش بر آن است تا با استفاده از روش توصیفی تحلیلی، مطالعات پیمایشی و اسنادی و استفاده از پرسشنامه‌های میدانی به بررسی این موضوع در نواحی روستایی دهستان جعفربای جنوبی شهرستان ترکمن بپردازد. در این راستا تعداد 10 شاخص تعلق به روستا، تعلق به منطقه، سطح سواد، شغل، درآمد و مساحت مسکن، ویژگی‌های قومی- فرهنگی، سطح برخورداری روستا، ، سن و تعداد افراد شاغل در خانوار به عنوان متغیر مستقل انتخاب شدند. برای تجزیه و تحلیل پرسشنامه‌ها نیز از میانگین، میانه و آزمون آماری رگرسیون چندمتغیره به شیوه‌ی گام به گام با استفاده از نرم‌افزار SPSS استفاده شده است. همچنین برای نشان دادن تاثیر عوامل مدل تحلیل مسیر به کار رفته است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که از میان شاخص‌های انتخاب شده، تعداد چهار شاخص شامل ویژگی‌های قومی- فرهنگی، سطح برخورداری روستا، ، سن و تعداد افراد شاغل خانوار مجموعا حدود 42% عوامل موثر بر کیفیت زندگی ذهنی در ناحیه‌ی مورد مطالعه را تبیین می‌کنند. در عین حال مشخص شد که سایر شاخص‌های انتخاب شده تاثیر معنی‌داری بر آن ندارند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Factors Affecting Quality of Life in Rural Areas; Case Study: South Jafarbay, Turkmen County

نویسنده [English]

  • Majid Gharanjik 2
چکیده [English]

The study of factors affecting quality of life is one of the important areas. The quality of life has been one of the many topics of interest to scientific researchers, planners and governments. Due to this important debate, the lack of scientific research in the study area and ethnicity there with their special features in this region, using descriptive and analytical studies relying on documents, in this study for measuring the level indicators subjective quality of life, as well try to improve the quality of life in villages in South Jafarbay (Turkmen county). In this regard, eight territories quality of life is education, this is due to the special characteristics of rural areas that have a variety of economic, political, social, cultural problems, etc. and influence the quality of life of their particular mental factors becomes more necessary. This study is based on using analytic methods, using the questionnaire survey, documents and track in rural areas in South Jafarby, Turkoman county. In this way, the number 10 given index into the village, belonging to the region , education level , occupation, income and area of residence , ethnic characteristics - cultural, enjoying the countryside, age and number of employed persons in the household were selected as independent variables. For the analysis of the questionnaire the mean, median and multivariate stepwise regression test using SPSS software was used. Also, to show the impact of path analysis model is applied to. However, it became clear that other factors do not affect selection.

کلیدواژه‌ها [English]

  • "Quality of life in rural areas"
  • "factors affecting quality of life"
  • "Turkmen county"
  • "South Jafarbay district"

مراجع

  1. احمدی، فاطمه. 1388. ارتقاء روستا به شهر و نقش آن در بهبود کیفیت زندگی ساکنان محلی (مورد: روستا-شهر صاحب شهرستان سقز)، پایان‌نامه‌ کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران.
  2. افتخاری، عبدالرضا رکن‌الدین و احدالله فتاحی و مجتبی حاجی‌پور. 1390. ارزیابی توزیع فضایی کیفیت زندگی در مناطق روستایی؛ مورد: بخش مرکزی شهرستان دلفان، فصل‌نامه‌ پژوهش‌های روستایی، شماره‌ دوم، صص 69 تا 94.
  3. امیدی، رضا. 1386. کیفیت زندگی در برنامه‌های توسعه‌ ایران، پایان‌نامه‌ کارشناسی­ارشد، دانشگاه تهران.
  4. اونق، نازمحمد. 1384. بررسی رابطه بین سرمایه اجتماعی و کیفیت زندگی (مطالعه‌ موردی: شهر گنبد کاووس)، پایان‌نامه‌ کارشناسی­ارشد، دانشگاه تهران.
  5. حسن‌زاده، داود. 1387. رویکرد اجتماع محور به کیفیت زندگی اجتماعات محلی، فصل‌نامه‌ مدیریت شهری، شماره‌ 20، تهران، صص 7 تا 23.
  6. حیدری، علی. 1390. بررسی شاخص‌های کیفیت زندگی در سکونت­گاه‌های روستایی استان کهگیلویه و بویراحمد، فصلنامه ‌مسکن و محیط روستا، شماره‌ 136، صص 51 تا 61.
  7. خوش‌فر، غلامرضا و علیرضا خواجه شاهکوهی و شهاب کرمی و رضا بارگاهی. 1392. بررسی رابطه بین سرمایه ‌اجتماعی و کیفیت زندگی در نواحی شهری؛ مطالعه موردی: نواحی شهری گرگان، فصل‌نامه‌ آمایش جغرافیایی فضا، سال سوم، شماره‌ نهم، صص 151 تا 179.
  8. رضوانی، محمدرضا و حسین منصوریان. 1387. سنجش کیفیت زندگی ‌بررسی مفاهیم، شاخص­ها، مدل‌ها و ارائه ‌مدل پیشنهادی برای نواحی روستایی، فصل‌نامه‌ روستا و توسعه، سال یازدهم، شماره‌ 3، صص 1 تا 26.
  9. رضوانی، محمدرضا، علیرضا شکیبا و حسین منصوریان. 1387. ارزیابی کیفیت زندگی در نواحی روستایی، فصل‌نامه‌ رفاه اجتماعی، سال هشتم، شماره‌ 30 و 31، صص 35 تا 59.
  10. عزیزپور، فرهاد و حسن افراخته و مریم شامانیان. 1393. تحلیل فضایی کیفیت زندگی در سکونت‌گاه های روستایی؛ مورد: دهستان قرق، شهرستان گرگان، فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی، سال سوم، شماره‌ 7، صص 107 تا 122.
11. غفاری، غلامرضا و رضا امیدی. 1387. کیفیت زندگی در برنامه‌های عمرانی و توسعه‌ ایران، فصل‌نامه‌ علمی-پژوهشی رفاه اجتماعی، سال هشتم، شماره‌ 30 و 31، پاییز و زمستان 1387، صص 9 تا 33.

12. فراهانی، حسین و سمیه عبدلی و مهدی چراغی. 1391. ارزیابی اثرات سرمایه‌ اجتماعی در توسعه‌ نواحی روستایی با تاکید بر کیفیت زندگی؛ مورد: دهستان مشهد، میقان شهرستان اراک)، فصل‌نامه‌ برنامه‌ریزی منطقه‌ای، سال دوم، شماره‌ 8، صص 67 تا 78.

13. قادرمرزی، حامد و بیتا زارع ممقانی و کرامت‌اله زیاری. 1392. ارزیابی کیفیت محیط مسکونی روستاهای ادغام شده در شهرسنندج (مورد مطالعه: روستاهای حسن­آباد و نایسر)، فصلنامه ‌اقتصاد فضا وتوسعه روستایی، سال دوم، شماره‌ 3، صص 39 تا 56.

14. قالیباف، محمدباقر، مهدی رمضان­زاده لسبویی و اسلام یاری­شگفتی. 1388. سنجش میزان رضایتمندی ساکنان روستایی از کیفیت زندگی و آثار آن بر امنیت مناطق مرزی: مطالعه موردی بخش نوسود استان کرمانشاه، فصلنامه روستا و توسعه، سال دوازدهم، شماره‌ 3 (پیاپی 47)، پاییز، صص. 163 تا 184.

  1. کلانتری، خلیل. 1387. پردازش و تحلیل داده‌ها در تحقیقات اجتماعی- اقتصادی، چاپ سوم، انتشارات فرهنگ صبا، تهران.
  2. کوچکی‌نژاد، فاطمه. 1389. بررسی و سنجش کیفیت زندگی در نواحی روستایی بخش مرکزی کرمانشاه، دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمانشاه.
  3. مختاری، مرضیه و جواد نظری. 1389. جامعه‌شناسی کیفیت زندگی، انتشارات جامعه‌شناسان، چاپ اول، تهران.
  4. مرکز آمار ایران، سرشماری عمومی نفوس و مسکن 1385.
  5. مهدوی، مسعود و مهدی طاهرخانی. 1383. کاربرد آمار در جغرافیا، انتشارات قومس، تهران.
 

20. Auh, S., and Cook, C.C. 2009. Quality of Community Life Among rural Residents: An Integrated Model. Social Indicators Research, 94(3): 377-390.

21. Bukenya, J., Gebrement, T., and Schaeffer, P. 2002. Analysis of Rural Quality of Life and Health: A Spatial Approach, selected paper to be presents at American Agricultural Economics Association annual meeting. Long Beach, California, 28-31 July.

22. Liu, C., Ningxiu, L., Xiaohui. R., and Danping, L. 2009. Is Traditional Rural Lifestyle A Barrier For Quality of Life Assessment? A Case Study Using the Short from 36. In A Rural Chinese Population, Springer Science, Business Media: 31-36.

23. Malkoc, A. 2011. Quality of Life And Subjective Well-Being In Undergraduate Students, Procedia Social And Behavioral Sciences, 15: 2843-2847.

24. Shafer, C.S., Koo Lee, B., and Turner, S. 2000. A tale of threegreenwaytrails: user perceptions related to quality of life. Landscape Urban Plan, 49: 163–178.

25. Van K., and Irene et al. 2003. “Urban environmental quality and humanwell-being, toward a conceptual framework and demarcation of concepts: aliterature study” Landscape and Urban Planning. 65: 5-18.

مجله آمایش جغرافیایی فضا

دوره 5، شماره 17
پاییز 1394
صفحه 67-82

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار