بررسی کنش متقابل سرمایه اجتماعی و کیفیت زندگی(دو بعد عینی و ذهنی) در محلات برنامه ریزی شده شهری، نمونه موردی: محله جاهدشهر منطقه 12 مشهد

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیئت علمی گروه شهرسازی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد، مشهد، ایران

2 کارشناس‌‌ارشد برنامه ریزی شهری، دانشگاه بین المللی امام رضا )ع(، مشهد، ایران.

چکیده

مقاله حاضر با هدف بررسی تاثیرات سرمایه اجتماعی بر کیفیت زندگی( دو بعد عینی و ذهنی) در محلات برنامه ریزی شده شهری به دنبال ارتقای کیفیات زندگی در این دست از محلات از طریق افزایش سرمایه های اجتماعی است. محله مورد مطالعه، محله جاهد شهر واقع در منطقه 12 شهر مشهد است. معیارها و شاخص های سرمایه اجتماعی، کیفیت عینی و ذهنی زندگی در 4 سطح به صورت سلسله مراتبی تدوین شده اند. روش مورد استفاده از لحاظ هدف، کاربردی و از لحاظ روش توصیفی- تحلیلی همبستگی است.گردآوری داده ها به روش کتابخانه ای و میدانی صورت گرفته وبا استفاده از فرمول کوکران تعداد 372 نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب شده و روش توزیع پرسشنامه تصادفی ساده می باشد. در تحلیل اطلاعات از نرم افزارهای SPSS و AMOS استفاده شده است. نتایج : بین سرمایه اجتماعی و کیفیت زندگی رابطه معناداری وجود دارد و میزان تاثیر سرمایه اجتماعی بر کیفیت ذهنی زندگی بیشتر از کیفیت عینی آن می باشد. همچنین میزان سرمایه اجتماعی و کیفیت ذهنی زندگی در محله جاهدشهر از نظر ساکنان درحد متوسط رو به ضعیف و میزان کیفیت عینی زندگی در حد متوسط رو به بالا ارزیابی شده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

To study the interaction between social capital and quality of life (both objective and subjective) in the areas of urban planning, case study: 12 Mashhad neighborhood Jahdshhr area.

نویسندگان [English]

  • marzieh timori 2
  • mohamad ali khanizadeh 2
چکیده [English]

This paper with goal of study the impact of social capital on quality of life (both objective and subjective) in the planned urban areas is going for promote the quality of life in these areas by increasing social capital. The studied area is Jahed neighborhood, located in the region 12 of Mashhad city. Criteria and indicators of social capital, objective and subjective quality of life have been developed on 4 levels hierarchical. Used method is practical in terms of target and correlation cross- sectional in terms of method. Data collection was conducted by library and field and using the Cochran formula 372 people were chosen as sample size and distribution method of the questionnaire is simple random. For data analysis SPSS and AMOS software were used. Results: There is a significant relationship between social capital and quality of life and the impact of social capital on quality of life is more than objective quality of it. Also the amount of social capital and mental quality of life of residents in the Jahed shahr neighborhood by residents point views is evaluated moderate to poor and amount of objective quality of life in moderate to high.This paper with goal of study the impact of social capital on quality of life (both objective and subjective) in the planned urban areas is going for promote the quality of life in these areas by increasing social capital. The studied area is Jahed neighborhood, located in the region 12 of Mashhad city. Criteria and indicators of social capital, objective and subjective quality of life have been developed on 4 levels hierarchical. Used method is practical in terms of target and correlation cross- sectional in terms of method. Data collection was conducted by library and field and using the Cochran formula 372 people were chosen as sample size and distribution method of the questionnaire is simple random. For data analysis SPSS and AMOS software were used. Results: There is a significant relationship between social capital and quality of life and the impact of social capital on quality of life is more than objective quality of it.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Quality of life (physical and mental)
  • Social Capital
  • community planning
  • Jahdshhr neighborhood

مراجع

  1. احمدی، قادر نادری کرندان. 1392. مطالعه تطبیقی کیفیت زندگی در محلات بافت جدید و قدیم شهری (نمونه موردی : محله شهرک قدس و قطارچیان شهر سنندج). مطالعات شهری، دوره 2، شماره 8، صص 81-71.
  2. احمدوند، مصطفی. سعید هدایتی و خسرو عبداللهی 1391. بررسی تأثیر رفاه و سرمایه اجتماعی برکیفیت زندگی در مناطق روستایی شهرستان بویراحمد. مجله پژوهش و برنامه ریزی روستایی، 1(3)،  89- 112.
  3. ازکیا، مصطفی. غلامرضا غفاری، 1385. جامعه شناسی توسعه، تهران، انتشارات کیهان.
  4. ازکیا، مصطفی. غلامرضا غفاری، 1388. توسعه روستایی با تأکید بر جامعه روستایی ایران. نشر نی، تهران.
  5. براتی، ناصر. محمدرضا یزدان‌‌پناه‌ شاه‌آبادی.1390. بررسی ارتباط مفهومی سرمایه اجتماعی و کیفیت زندگی در محیط شهری. نمونه موردی شهر جدید پردیس. پایان نامة کارشناسی ارشد برنامه ریزی شهری. استادراهنما: ناصر براتی، دانشگاه امام خمینی.
  6. براتی، ناصر. محمدرضا یزدان پناه شاه‌آبادی. 1390. بررسی ارتباط مفهومی سرمایه اجتماعی و کیفیت زندگی در محیط شهری (نمونه موردی: شهر جدید پردیس). جامعه پژوهی فرهنگی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 2(1)، 25-49.
  7. پورجعفر،  محمدرضا.‌ هادی محمودی نژاد. 1388. طراحی شهری و سرمایه‌های اجتماعی در فضاهای شهری، انتشارات هله. تهران.
  8. حاجی‌نژاد، علی. مجتبی رفیعیان و حسین زمانی. 1390. بررسی متغیرهای فردی موثر بر رضایتمندی شهروندان از کیفیت محیط زندگی، مطالعه موردی: مقایسه بافت قدیم و جدید شیراز. مجله جغرافیا و توسعه، شماره 17، 63-82.
  9. خاکپور، براتعلی. عزت‌الله مافی و  علیرضا باوان پوری. 1388. نقش سرمایه اجتماعی در توسعه پایدار محله ای. نمونه موردی کوی سجادیه مشهد. مجله جغرافیا و توسعه ی ناحیه ای، سال 7،  شماره 12، 56-81.

10. داداش پور،‌هاشم. صالح روشنی. 1391. ارزیابی تعامل میان فرد و محیط زندگی در محلات جدید با استفاده از سنجش کیفیت عینی و ذهنی. مطالعه موردی: شهرک نفت تهران. فصلنامه علمی-پژوهشی مطالعات شهری، شماره6، 1-15.

11. ذکایی، محمد سعید. پیام روشنفکر.1384. رابطه سرمایه اجتماعی و کیفیت زندگی در محلات شهری. فصل نلمه علمی-پژوهشی علوم اجتماعی، دانشگاه علامه طباطبایی، شماره32،1-38.

12. رفیعیان، مجتبی، مولودی، جمشید و پور طاهری، مهدی. 1390. سنجش کیفیت محیط شهری در شهرهای جدید، مطالعه موردی شهر جدید هشتگرد. مجله مدرس علوم انسانی-برنامه ریزی و آمایش فضا، شماره 3، صص 38-19.

13. رضوانی، محمدرضا. علی‌اکبر متکان و حسین منصوریان و محمد حسین ستاری. 1388. توسعه و سنجش شاخص­های کیفیت زندگی شهری (مورد: شهر نورآباد، استان لرستان). فصلنامه مطالعات و پژوهش‌های شهری و منطقه­ای، سال اول، شماره 2.

14. راست بین، ساجد. یاسر جعفری و یاسمن دارم و امیر محمد معززی مهر طهران. 1391. رابطه همبستگی بین کیفیت‌های محیطی و تداوم حیات شهری در عرصه‌های عمومی. نمونه موردی جلفای اصفهان. مجله باغ نظر، سال 9، شماره21، 35-46.

15. زاهدی اصل، محمد. جواد. فرخی. 1389. بررسی رابطه میزان سرمایه اجتماعی با کیفیت زندگی سرپرستان خانوارهای ساکن تهران. فصلنامه علوم اجتماعی، شماره 49، صص 29-1.

  1. سیف‌الدینی، فرانک. 1385. فرهنگ واژگان تخصصی برنامه­ریزی شهری و منطقه­ای. تهران: انتشارات آییژ.

17. شاطریان، محسن. امیر اشنویی و محمود گنجی پور. 1391. سنجش میزان رضایتمندی ساکنان بافت قدیم شهر آران و بیدگل از شاخص‌های کیفیت زندگی. مطالعات و پژوهش‌های شهری و منطقه ای، سال چهارم، شماره سیزدهم، صص 144-127.

  1. شادی طلب، ژاله. فرشته حجتی کرمانی. 1387. فقر و سرمایه اجتماعی در جامعه روستایی. رفاه اجتماعی، دوره 7، شماره 28، صص 56-35.
  2. قالیباف، محمدباقر. 1390. ارزیابی کیفیت زندگی شهری (مطالعه موردی: محله یافت آباد). فصلنامه انجمن جغرافیای ایران، 9(31)، 33-53.

20. کاکاوند، الهام. ناصر براتی و بهرام امین زاده گوهر ریزی. 1392. سنجش تطبیقی تصویر ذهنی شهروند و شهرساز به مفهوم کیفیت محیط شهری (مطالعه موردی: بافت فرسوده شهر قزوین). باغ نظر، دوره 10، شماره 25، صص 112-101.

  1. کوکبی، افشین. 1386. معیارهای ارزیابی کیفیت زندگی شهری در مراکز شهری. نشریه هویت شهر، سال اول، شماره 1.
  2. گروسی، سعیده. علی نقوی. 1387. سرمایه اجتماعی و کیفیت زندگی در شهر کرمان. مجله علمی-پژوهشی رفاه اجتماعی، شماره 30 و 31، 82-61.

23. موسوی، سید احمد. 1385. برنامه‌ریزی توسعة محله‌ای با تأکید بر سرمایه اجتماعی، مطالعه موردی: کوی طلاب شهر مشهد. پایان‌نامة کارشناسی‌ارشد برنامه‌ریزی شهری و منطقه‌ای. استاد راهنما: علی اکبر تقوایی. دانشکدة هنر دانشگاه تربیت مدرس.

24. ماجدی، سید مسعود. عبدالعلی لهسایی‌زاده. 1385. بررسی رابطه بین متغیرهای زمینه‌ای. سرمایه اجتماعی و رضایت از کیفیت زندگی. مطالعه موردی در روستاهای استان فارس. فصل نامه روستا و توسعه، سال9، شماره 4، 91-135.

25. میری، غلامرضا. 1389. بررسی نقش سرمایه اجتماعی و رضایت از کیفیت زندگی. مطالعه موردی بخش پشت آب سیستان. فصل نامه علمی-پژوهشی جغرافیای انسانی، سال 2، شماره 4، 25-38.

  1. مهندسین مشاور نقش محیط. 1389. طرح تفصیلی حوزه شمال غرب مشهد.

27. نوغانی، محسن. احمدرضا اصغرپور و مهدی کرمانی و شیما صفا. 1387. کیفیت زندگی شهروندان و رابطه آن با سرمایه اجتماعی در شهر مشهد، مجله علوم اجتماعی، سال پنجم، شماره1، 111-140.

28. Alrig, Stephen, Halpern, David and Fitzpatrik, Sarah. 2002. Social Capital: A Discussion Paper, Performance and Innovation Unit.

29. Cowan, R. 2007. The Dictionary of Urbanism, London, Street Wise Press.

30. Fakhruddin. 1991. Quality of Urban Life, Rawat Publication, Jaipur, First Edition.

31. Feneri, A-M, and Karanikolas, N. 2013. Measuring Quality of life (QOL) in urban environment: an integrated approach. CEST Athens Greece. 294.

32. Healthy City Toronto. 2000. Toronto's First State of City Report, Healthy City Project, Toronto.

33. Kevin, M. 2003. Social Capital and the Built Environment: The Importance of Walkable Neighborhoods. American Journal of Public Health, 93.

34. Liu, B. 1976. Quality of life indicators in U.S metropolitan areas: A statistical analysis, New York: Rutledge.

35. McCrea, R., Shyy, T. and Stimson, R. 2006. What is the Strength of the Link Between Objective and Subjective Indicators of Urban Quality of Life, Applied Research in Quality of Life, 1: 79–96.

36. Massam, H. Brayn. 2002. Quality of Life: Public Planning and Private Living, Progress in Planning,14-146.

37. Onyx, J., and Bullen, P. 2000. Measuring social capital in five communities. The Journal of Applied Behavioral Science; 36(1): 23-42.

38. Philips, D. 2006. Quality of Life: Concept, Policy and Practice, London, Rutledge.

39. Putnam, R.D. 2000. Bowls alone: the collapse and revival of American community. New York: Touchstone books.

40. Ulengin, B., Fusun, U. and Umit, G. 2001. A multidimensional approach to urban quality of life: The case of Istanbul, European Journal of Operation Research, 130: 361-274.

41. Woolcock, M. 1997. Social Capital and Economic Development: Towards a Theoretical Synthesis and Policy Framework. Theory and Society, 00: 1-57.

 

 

 

مجله آمایش جغرافیایی فضا
دوره 8، شماره 27
بهار 1397
صفحه 185-200

فایل ها

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار