ارزیابی کالبدی محله های نوبنیاد شهری با استفاده از اصول شهرسازی نو (مورد: محله یاغچیان تبریز)

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، گروه جغرافیا، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.

2 کارشناس‌ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، گروه علمی جغرافیا- دانشگاه تبریز

3 دانشگاه آزاد اسلامی تهران- مرکز علوم و تحقیقات

4 استادیار دانشگاه پیام نور استان گیلان

چکیده

نوشهرگرایی در پاسخ به محلات ناپایدار مدرن بوجود آمد؛ عدم اختلاط اصولی کاربری ها، تراکم در ‏بافت محله، شعاع نامناسب دسترسی به کاربری ها، وابستگی به اتومبیل شخصی و عدم وجود فضاهای ‏پیاده، از جمله مشکلات شهرسازی نوین هستند. به دنبال مشکلات ناشی از افت شهری در مراکز ‏شهرها و گسترش افقی شهرها و عواقب ناشی از آن، توجه به رهیافتهای نوین با رویکرد توسعه پایدار ‏مورد توجه برنامه ریزان شهری قرار گرفت و بدین ترتیب رهیافت نوشهرگرایی در انتقاد به شهرسازی ‏مدرن و با تاکید بر جایگاه ویژه انسان در فضای شهری عصر حاضر، شکل گرفت. در این راستا پژوهش ‏حاضر، درصدد است با هدف ارزیابی کالبدی محله یاغچیان تبریز، مولفه هایی مانند اختلاط کاربری، ‏توزیع تراکم ها و دسترسی پیاده را جهت ارتقاء سطح زندگی با استفاده از رویکرد شهرسازی نو، مورد ‏ارزیابی قرار دهد. در این پژوهش، روش تحقیق توصیفی ـ تحلیلی و از نوع کاربردی می باشد. جامعه ‏آماری، محله یاغچیان و روش جمع آوری اطلاعات نیز کتابخانه ای و میدانی می باشد. تجزیه و ‏تحلیل به دو صورت کمی و کیفی و با استفاده از نرم افزار ‏GIS‏ صورت می گیرد.یافته های پژوهش ‏نشان می دهد که محله یاغچیان، از نظر شاخص سازگاری، شعاع عملکردی خدمات عمومی و ‏دسترسی پیاده، از وضعیت مطلوبی برخوردار است. همچنین یافته های پژوهش حاکی از آن است که ‏تراکم زیاد این محله، منجر به تعدد قطعات و چینه بندی منظم و متنوع ساختمان ها شده که این امر ‏تنوع الگوی مسکن در این محله را موجب گردیده است.‏

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Physical Assessment of the Nascent Urban Neighborhoods Using the New Urbanism Principles (Case Study: Yaghchyan Neighborhood of Tabriz)

نویسندگان [English]

  • yousef bahrami 1
  • nader bahri 2
چکیده [English]

New Urbanization , was formed in response to the modern unstable areas. ‎The lack of incorporation of uses , densities in the context of the ‎neighborhood, inappropriate Radius of Access to uses , the dependence on ‎private cars and lack of pedestrian spaces , including the new urban ‎problems. Looking in to the problems of urban decline in city centers and ‎horizontal expansion of the city and its consequences , according to new ‎approaches to sustainable development approach was considered by urban ‎planners and Thus New Urbanism critical approach to modern urban ‎planning with an emphasis on man's place in contemporary urban space , was ‎formed . In this regard , the present study sought to evaluate the physical ‎neighborhood of Tabriz Yaghchyan components such as User mixing , ‎distributing density and pedestrian access to improve the living standards of ‎the New Urbanism approach , will be evaluated . Research methodology in ‎the research is analytical and descriptive- applied type. It statistical ‎population is yaghchian neighborhood , as well as methods of gathering data ‎arelibrary and fieldwork.Both quantitative and qualitative analysis ‎conducted using the software GIS. Our finding ssuggest that neighborhood ‎Yaghchyan , in terms of compatibility , the radius of the performance of ‎public services and pedestrian access , the position is desirable. Also The ‎results of this study indicate that the high density in this neighborhood led ‎to regular formations multiplicity and various parts of buildings that it ‎pattern of diversity of housing in this neighborhood has led.‎

کلیدواژه‌ها [English]

  • New urbanism
  • mixed land use
  • Density
  • Pedestrian access
  • Neighborhood ‎Yaghchyan Tabriz
  1. ارنت، رندال. 1387. منشور نوشهرگرایی. چاپ اول. ترجمه علیرضا دانش و رضا بصیری مژدهی، تهران، انتشارات پردازش و برنامه‌ریزی شهری.
  2. اصغرزاده یزدی، سارا. 1389. اصول پیشنهادی نوشهرگرایی در برنامه‌ریزی محله‌های شهری. نشریه مسکن و محیط روستا، دوره 29، شماره 130، بنیاد مسکن انقلاب اسلامی ایران.
  3. آذر، علی. کریم حسین‌زاده دلیر. 1387. سامان‌دهی و بهسازی محلات سنتی با استفاده از رویکرد شهرسازی جدید، مورد: محلة سرخاب تبریز. جغرافیا و توسعة ناحیه‌ای، دوره هفتم، شماره یازدهم، دانشگاه فردوسی مشهد.
  4. آذری، نرگس. 1389. شرحی بر مفهوم محله و تغییرات محله‌ای. جستارهای شهرسازی، دوره نهم، شماره 34، اداره کل راه و شهرسازی استان تهران.
  5. تیبالدز، فرانسس. 1381. شهرسازی شهروندگرا . جلد اول. ترجمه محمد احمدی‌نژاد، اصفهان، نشر خاک.
  6. حاجی‌پور، خلیل. عماد کتابچی و محمد حسین‌پور. 1391. شهرسازی نوین راهی به سوی ایجاد محلات پایدار. مجله منظر، دوره چهارم، شماره 18، مرکز پژوهشی نظر، تهران.
  7. حافظ نیا، محمد رضا. 1381. مقدمه ای بر روش تحقیق در علوم انسانی. انتشارات سمت، تهران.
  8. حسینی، سید علی. یوسف بهرامی. 1392. تأثیر ساختار فضایی شهر بر رفتار سفر شهروندان (مورد: شهر رشت). تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، دوره 13، شماره 28، دانشگاه خوارزمی تهران.
  9. حسینی، محمد. حسین پورسلطانی و مهدی سلیمی و سارا عمادی. 1390. امکان‌سنجی قابلیت پیاده‌روی در فضای شهری بر پایة الگوهای توسعة پایدار و نوشهرسازی مورد: محلة سعادت آباد تهران. مجله پژوهش و برنامه‌ریزی شهری، دوره دوم، شماره چهارم، دانشگاه آزاد اسلامی مرودشت.
  10. زیاری، کرامت الله. 1381. برنامه‌ریزی کاربری اراضی شهری. انتشارات دانشگاه یزد.

11. سروری، هادی. 1389. بررسی ارتباط میان شهر فشرده و حمل‌و‌نقل شهری با تأکید بر نقش کاربری زمین. ماهنامه پیام مهندس، دوره یازدهم، شماره 53، مشهد.

12. سلطانی، علیرضا. 1387. آسیب ‌شناسی الگوی رایج شهرسازی در ایران با تأکید بر طرح‌های توسعة شهری؛ مطالعه طرح جامع تبریز. رساله دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، استاد راهنما: کریم حسین‌زاده دلیر، دانشگاه تبریز، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، گروه جغرافیا.

  1. عزیزی، محمد مهدی. 1385. محله مسکونی پایدار: مطالعه موردی نارمک. نشریه هنرهای زیبا، دوره 27، شماره 27، دانشگاه تهران.

14. عظیمی، مریم. حامد مقدم. 1389. مفهوم و جایگاه محله در شهر، جنبش نوشهرسازی یا الگوی واحد همسایگی کلارنس پری؟. جستارهای شهرسازی، دوره نهم، شماره 34، اداره کل راه و شهرسازی استان تهران.

15. لطفی، سهند. هدی بختیاری. 1392. ساماندهی نظام حرکتی در بافت محله‌های شهری از طریق تحلیل اصل اتصال پذیری در نهضت نوشهرسازی و با بهره گیری از روش چیدمان فضا، مطالعه موردی: بافت مرکزی شهر کاشمر. فصلنامه مطالعات شهری، دوره سوم، شماره نهم، دانشگاه کردستان.

16. محمد‌زاده، رحمت. فیروز جمالی و محمدرضا پورمحمدی. 1384. نقش شهرسازی مدرن در تخلفات ترافیکی پیاده بافت قدیم تبریز. نشریه هنرهای زیبا، دوره 21، شماره 21، دانشگاه تهران.

17. محمدی دوست، سلیمان. محمدعلی خانی‌زاده و شهباز زیلابی. 1395. امکان‌سنجی بکارگیری اصول نوشهرگرایی در بازآفرینی پایدار محلات ناکارآمد و مسأله‌دار شهری با تاکید بر رشد هوشمند (موردپژوهی: بخش مرکزی شهر اهواز). برنامه‌ریزی منطقه ای، دوره ششم، شماره 24، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرودشت.

  1. مدنی پور، علی. 1387. فضاهای عمومی و خصوصی شهر، ترجمه فرشاد نوریان، تهران، شرکت پردازش و برنامه‌ریزی شهری.
    1. Cozens, Paul. 2008. New Urbanism, Crime and the Suburbs: a Review of the Evidence. Urban Policy and Research, 26(4), University of Australia.
    2. Duanny, Andres. Elizabeth Zyberk. 2010. The Neighborhood, The District and The Corridor in Peter Katz, The New Urbanism: Toward an Architecture of Community, McGtawHill, New York.
    3. Grant, Jill. 2006. Planning the Good Community: New Urbanism in Theory and Practice. Royal Town Planning Institute, Routledge (Taylor and Francis group), London and New York.
    4. Harris, Anne. 2012. Implementing Smart Growth Approaches in Southwest Atlanta Neighborhoods. Engineering & Technology, volume 7 issue 6, Stevenage, England.
    5. Hikichi, Lynda. 2003. New Urbanism and Transportation. University of Wisconsin- Milwaukee.
    6. Litman, Todd. Rowan Steele, 2011. Land Use Impacts on Transport / How Land Use Factors Affect Travel Behavior, Victoria Transport Policy Institute, Victoria, British Columbia.
    7. Markely, Scott. 2017. Suburban gentrification? Examining the geographies of New Urbanism in Atlanta’s inner suburbs. Urban Geography, Published Online: 20 Sep 2017, USA.
    8.  Rahnama, Mohammad Rahim. Parisa Roshani and Alireza Hassani and Seyed Ali Hossienpour. 2012. Use Principles of New Urbanism Approach in Designing Sustainable Urban Spaces. International Journal of Applied Science and Technology. 2(7). USA.
    9. Schneider, Richard. Ted Kitchen. 2007. Crime Prevention and the Built Environment. Routledge (Taylor and Francis group), London and New York.
    10. Steuteville, Robert. 2004. The New Urbanism: an Alternative to Modern, Automobile- Oriented Planning Development, www.Newurbannews.com
    11. Talen, Emily. 2010. Affordability in New Urbanist  Development : Principle , Practice and Strategy. Journal of  Urban Affairs, 32(4), USA.
    12. Trudeau, Dan. Jeffrey Kaplan. 2015. Is there diversity in the New Urbanism? Analyzing the demographic characteristics of New Urbanist neighborhoods in the United States. Urban Geography, 37(3), USA.

Wey, Wann-Ming. Janice Hsu. 2013. New Urbanism and Smart Growth: Toward Achieving a Smart National Taipei University District. Habitat International, 42, United Kingdom.