استراتژی توسعه شهری با تأکید بر توانمند سازی محلات شهری مطالعه موردی: محله اکبرآباد یزد

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجویی دانشگاه اصفهان

2 استاد دانشگاه اصفهان

3 اصفهان

چکیده

فرآیند استراتژی توسعه‌ی شهری به عنوان نظریه‌ای، رویه‌ای- محتوایی و به عنوان رویکردی نوین در برنامه‌ریزی شهری توسط سازمان ائتلاف شهرها در سال 1999 با هدف کاهش فقر، توسعه‌ی پایدار و ارتقای مشارکت و ایجاد حکمرانی خوب شهری مطرح گردید. در این میان یکی از محورهای اساسی CDS رویکرد محله محوری و توجه به محلات شهری بوده است. پژوهش حاضر با هدف استراتژی توسعه‌ی شهری با تأکید بر توانمندسازی محله‌ی اکبرآباد یزد می‌باشد. رویکرد حاکم بر پژوهش حاضر توصیفی - تحلیلی و جامعه‌ی آماری تحقیق کل کاربری‌های (1090) موجود در محله‌ی اکبرآباد است. روش پژوهش به صورت میدانی با استفاده از پرسش‌نامه‌ی محقق ساخته می‌باشد و برای تحلیل و پردازش دادهها و برآورد کمبود سرانه کاربری های موردنیاز از سیستم اطلاعات جغرافیایی و برای تحلیل نقاط قوت، ضعف، فرصت و تهدید از مدل کیفی SWOT استفاده شده است. نتایج تحقیق حاضر نشان می‌دهد بین سرانه‌ی کاربری‌ها در وضع موجود با سرانه‌ی استاندارد در مقیاس محله‌ای اختلاف وجود دارد و هم‌چنین محله اکبرآباد با چالش‌ها و مشکلات زیادی روبرو است که از مهم‌ترین این چالش‌ها می‌توان به وضعیت نامناسب و در حال تخریب کاربری‌ها، نفوذناپذیری کوچه‌ها و معابر، از بین رفتن هویت محله‌ای و غیره اشاره کرد. در پایان برای ارتقای سطح کیفی محله، با توجه به کمبود بعضی کاربری‌ها در سطح محله و با توجه به سرانه‌ی استاندارد جهانی، کاربری‌هایی پیشنهاد و هم‌چنین راه‌کارهایی ارائه شد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The city development strategy with emphasis on improving urban Neighborhoods (Case study : Neighborhoodsof Akbar Abad, Yazd)

چکیده [English]

Process of urban development strategy as a theory Procedural – Contents And a new approach to urban planning by The Cities Alliance in 1999 with the aim of Reducing poverty, promoting sustainable development and building good governance participation in urban was raised. One of the main axes CDS approach and attention to neighborhoods of the central district. The approach of the study is descriptive - analytical and The population of the entire research applications (1090) in the neighborhood Akbarabad and field research using a questionnaire and to draw maps from GIS to analyze the strengths, weaknesses, opportunities and threats SWOT model is qualitatively . This study shows that Between the per capita standard uses existing neighborhood scale there And the challenges and difficulties faced Akbarabad neighborhood is The most important challenges to be poor in the land degradation, plasticity, impermeability alleys and passages, loss of identity, community, and so on. Finally, to improve the quality of the neighborhood, according to a scarcity of land in the neighborhood, and according to some arbitrary standard, and the use of the proposed solutions were presented. Process of urban development strategy as a theory Procedural – Contents And a new approach to urban planning by The Cities Alliance in 1999 with the aim of Reducing poverty, promoting sustainable development and building good governance participation in urban was raised. One of the main axes CDS approach and attention to neighborhoods of the central district. The approach of the study is descriptive - analytical and The population of the entire research applications (1090) in the neighborhood Akbarabad and field research using a questionnaire and to draw maps from GIS to analyze the strengths, weaknesses, opportunities and threats SWOT model is qualitatively .

کلیدواژه‌ها [English]

  • Key word: city development strategy
  • improving the Neighborhood
  • SWOT
  • Neighborhood of Akbar Abad
1.اشرفی، یوسف و علی ملک‌زاده. 1389. چشم‌انداز سازی مشارکتی در فرایند راهبرد توسعه شهری (نمونه مورد مطالعه: شهر مراغه)، فصلنامه مدیریت شهری، بهار و تابستان ۸۹، شماره ۲۵، ص1.
2.اورعی، غلامرضا و صدیق فیاض. 1391. تأملی کوتاه بر نظام محله‌ها و کارکردهای آن بر اساس گفتارهایی ازویت. مشهد، انتشارات بوی بهشت، وابسته به سازمان فرهنگی و شهرداری مشهد.
3.پورمحمدی، محمدرضا و علی مصیبت­زاده. 1387. آسیب‌پذیری شهرهای ایران در برابر زلزله و نقش مشارکت محله در امدادرسانی آن‌ها، نشریه جغرافیا و توسعه، شماره 12، ص 145.
4.پیربابایی، محمدتقی و حسن سجادزاده. 1390. تعلق جمعی به مکان، تحقق سکونت اجتماعی در محله­ی سنتی، مجله باغ نظر، سال هشتم، شماره شانزده، ص 27.
5.توکلی­نیا، جمیله. 1385. کاربرد متدولوژی گروه‌های بحث در مطالعات توانمندسازی محلات غیررسمی شهری، نشریه­ی هنرهای زیبا، شماره 26، ص85.
6. توکلی­نیا، جمیله و منصور سیسی. 1388. تحلیل پایداری محله‌های کلان‌شهر تهران با تأکید بر عملکرد شوراها، پژوهش‌های جغرافیای انسانی، شماره 70، ص30.
7.تیربند، مجید و مهری اذانی. 1391. توزیع امکانات و خدمات شهری بر اساس عدالت اجتماعی (مطالعه­ی موردی: شهر یاسوج)، جامعه‌شناسی کاربردی، سال بیست و سوم، شماره دوم، ص91.
8.تیمورنژاد، کاوه و ناصر عبادتی. 1389. توسعه­ کارآفرینی اجتماعی و توانمندسازی شهروندان با رویکرد محله و ناحیه­محوری با نگاهی به سند چشم‌انداز 1404، مجموعه مقالات همایش کار آفرینی در ایران 1404، ص20.
9.حاتمی‌نژاد حسین و مهرداد کرمی و فریاد پرهیز. 1390. تحلیلی بر تجربیات علمی راهبرد توسعه­ی شهر (CDS)، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگ سپهر (سازمان جغرافیایی)، دوره بیستم، شماره 77، ص56.
10.حسین حاتمی نژاد و امین فرجی ملایی. 1390. امکان‌سنجی اجرای طرح‌های استراتژی توسعه­ی شهری در ایران، مطالعات و پژوهش‌های شهری و منطقه‌ای، سال دوم، شماره هشتم، ص56­.
11.حاتمی‌نژاد، حسین و فرانک سیف‌الدینی و محمد میره. 1385. بررسی شاخص‌های مسکن رسمی در ایران (مطالعه­ی موردی: محله­ شیخ‌آباد قم)، مجله پژوهش‌های جغرافیایی، شماره 85، ص35.
12.حاجی­پور، خلیل. 1385. برنامه‌ریزی محله­مبنا، رهیافتی کارآمد در ایجاد مدیریت شهری پایدار، نشریه­ی هنرهای زیبا، دوره 1، شماره 26، ص35.
13.حسینی­خواه، حسین. 1392. تحلیل جاذبه­های اکوتوریستی شهر یاسوج و ارائه­ی چالش­ها و راه­کارها، همایش ملی گردشگری و طبیعت‌گردی ایران‌زمین، همدان، ص14.
14.حیدری، رحیم و دیگران. 1391. کاربرد استراتژی توسعه­ی شهری در بهبود سکونت­گاه‌های غیررسمی (مطالعه­ موردی: محله غازان تبریز)، مجله پژوهش و برنامه‌ریزی شهری، شماره نهم، ص12.
15.دزفولی، راما. 1390. ارزیابی میزان توجه به‌ جایگاه توسعه­ پایدار محله­محور در طرح‌های توسعه­ی شهری، مجله‌ی هویت شهر، شماره دوازدهم، سال ششم، ص72.
16. رفیعیان، مجتبی و مهنوش شاهین راد. 1387. راهبرد توسعه شهر در جهت تحقق برنامه‌ریزی توسعه شهری (با تاکید بر برنامه راهبردی شهر کرمان)، انجمن جامعه شناسی ایران، شماره ۲، پیایی ۴، ص20.
17.سبحانی، بهروز. 1389. شناخت پتانسیل­های گردشگری منطقه­ی آبگرم سردابه در استان اردبیل با استفاده از مدل swot، مطالعات و پژوهش­های شهری و منطقه­ای، سال اول، شماره چهارم، ص2.
18.شیعه، اسماعیل و فاتح کبیری. 1388. گردشگری پایدار در پارک‌های طبیعی حومه­ی شهرها با استفاده از رویکرد تحلیل راهبردی swot، آرمان‌شهر، شماره 3، ص40.
19.طرح توسعه­ راهبردی بافت قدیم شهر یزد. 1391.
20.عبدالهی، مجید، مظفر صرافی و جمیله توکلی­نیا. 1390. بررسی نظری مفهوم محله و بازتعریف آن با تأکید بر شرایط محله‌های شهری ایران، پژوهش‌هایجغرافیای انسانی، شماره 72، ص72.
21.فنی، زهره و دیگران. 1389. برنامه‌ریزی مردم­ محور (مشارکتی) در مقیاس خرد شهری (محله) (مطالعه­ موردی: محله اسلام‌آباد زنجان)، فصل­نامه تحقیقات جغرافیایی، شماره 98، ص82.
22.گلکار، کوروش. 1384. چشم‌انداز شهر، محله، پیشنهاد یک چارچوب خوب برای صورت‌بندی بیانه چشم‌انداز، مجله پژوهشی هنرهای زیبا، شماره 24، ص3.
23.محمدزاده، رحمت. 1390. بررسی کیفیت عوامل فضایی و کالبدی فضاهای باز مجتمع‌های مسکونی شهر جدید سهند، نشریه هنرهای زیبا، معماری و شهرسازی، شماره 47، پاییز، ص31.
24.موسوی، یعقوب. 1387. بازسازی محله‌های شهری در چارچوب برنامه‌ریزی توسعه­ اجتماع محله­ای، مجله مطالعات اجتماعی ایران، دوره دوم، شماره 2. ص 100.
25.طرح جامع شهرد یزد. 1385. مهندسین مشاور عرصه و وزارت راه و شهرسازی. ص45.
26. نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن 1390. مرکز آمار ایران، www.amar.org.ir
27. Asian Development Bank 2004. City Development Strategies to Reduce Poverty. Manila. Hall, Peter; Ulrich Pfeiffer, Urban Future 21. E&FN Spon, P12
28. Cities Alliance 2006a. Annual Report, p:10
29. Cities Alliance 2006b. Annual Report, p:20-29
30. Davis, Gregory A. 2010. Special Improvement District: A Tool for Targeting Investment, Visit Ohio State University Extension’s web site “Ohioline, P2
31. Havvey, T. 1995. An education 21 program: Orienting Environmental Education towards sustainable development and capacity building for Rio – the environmentalist 15:15.
32. Mayce, 2006. Urban & Regional Planning, p13.
33. Saha, D., and Paterson, R.G. 2008. Local Government Efforts to promote the “Three Es” of Sustainable Development Survey inMedium to Large Cities in the United States. Journal of Planning Education and Research, p10.
34. United Nations Population Division 2001a. World Urbanization Prospects: The 1999 Revision. Key Findings. United Nations Population Division, p20.
35. Wong, Tai-Chee Belinda Y. 2011. Eco-city Planning Policies, Practice and Design, Springer Dordrecht Heidelberg London New York, p1.