مدیریت و برنامه ریزی بحران در فضاهای شهری با رویکرد پدافند غیرعامل و مدل SWOT

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 استاد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه اصفهان

2 دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری دانشگاه اصفهان و مدرس دانشگاه پیام نور

چکیده

اگر چه امروزه با پیشرفت فناوری و دانش بشر در عرصه‌های مختلف، شهرها و کلان‌شهرهای دنیا به پیشرفت‌های چشمگیری دست پیدا کرده‌اند ولی همزمان با این پیشرفت احتمال آسیب‌پذیری آن‌ها در برابر بحران‌های انسانی در دهه‌های اخیر مانند بمب‌گذاری، شورش‌های شهری و فعالیت‌های تروریستی افزایش پیدا کرده است. از این‌رو مدیران و برنامه‌ریزان شهری در سال‌های اخیر با استفاده از رویکردهای نوین برنامه‌ریزی و طراحی شهری از قبیل پدافند غیرعامل سعی کرده‌اند تا ساخت کالبدی، برنامه‌ریزی فضاهای شهری و چیدمان کاربری‌های مختلف را بر اساس راهبردهای نوین این رویکردها، ساختاربندی نمایند. مسیرهای هشت‌گانه راهپیمایی در شهر اصفهان در روزهای خاصی از سال (22 بهمن، روز قدس) شاهد گردهمایی انبوهی از جمعیت می‌باشد و به نظر می‌رسد که این مسیرها در معرض آسیب‌پذیری قرار داشته و نیاز به ارزیابی مجدد دارند. بررسی میزان آسیب‌پذیری کاربری‌ها در مسیرهای هشت‌گانه و پراکنش فضایی آنها در محیط GIS نشان می‌دهد که مسیرهای شماره پنج، شش و هشت در وضعیت بحرانی و مابقی مسیرها نیز تا حدودی آسیب‌پذیر هستند. هدف پژوهشگران در این مقاله معرفی مسیرهای جدید راهپیمایی با آسیب‌پذیری کمتر و ارائه راهبردهای مدیریتی برای کاهش بحران با بهره‌گیری از مدل SWOT می‌باشد. لازم به ذکر است که معرفی مسیرهای جدید راهپیمایی نیز چندان دور از بحران نیست و در این پژوهش حداقل بحران و آسیب‌زایی مدنظر می‌باشد. نصب دوربین مداربسته در مسیرها، همکاری بین سازمانی در برنامه‌ریزی، اجرا و مدیریت راهپیمایی‌ها، عریض‌سازی خیابان‌های تنگ، زمان‌بندی ساعتی و تقویت سازمان‌های مدیریت بحران از مهم‌ترین راهبردهای پیشنهادی برای کاهش بحران در مسیرها است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Management and Planning of Crisis in Urban Spaces with Passive Defense Approach and SWOT Model

نویسندگان [English]

  • M. Taghvaei 1
  • A. Jovzi Khameslouei 2
1
2
چکیده [English]

However, nowadays cities and metropolitans of worlds archives the considerable progress with advance of technology and knowledge in different dimensions; but probability of vulnerability of them have been increased in recent decades as bombing, urban riots and terrorist activities with progresses simultaneously. Therefore, in recent years with new approaches of urban planning and design as passive defense; urban managers and planners have been trying to structure the somatogenic construct, planning of urban spaces and arrangement of different uses according to these new strategies of trends.  Isfahan metropolitan is one of the most important cities of Iran which each year in special days (Qods day, 22th of bahman) in 8 march passes is the host of great gatherings of people and it seems that this passes subject to vulnerability and need to reorganization. Assessment of vulnerability rate of uses in 8 March passes and their spatial transmittance in GIS software indicate which 5, 6 and 8 passes are in critical situation and others have moderate vulnerability. The aim of researchers in this paper introduces the new march passes with little vulnerability and offers the management strategies to reduce crisis with SWOT models. It is necessary to mention that introduce of new march passes are not remote from crisis, but in this paper the little crises and vulnerability is regarded. CCTV cameras installed in the routes, cooperation between organization in planning, implementation and management of rallies, wide narrow street, scheduling time and enhancing crisis management organizations is the best strategy to reduce of crisis in march passes.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Planning
  • Urban Spaces
  • March Passes
  • Passive Defense and SWOT Model
-اسفندیاری، احمد. 1388. نقش محوری جمعیت هلال‌احمر در پدافند غیرعامل کشور. انتشارات سازمان امداد و نجات کشور، چاپ اول. تهران.
2-اصغریان جدی. احمد. 1374. دفاع غیرعامل در ارگ بم. مجموعه مقالات کنگره تاریخ معماری و شهرسازی ایران. انتشارات دانشگاه تهران، جلد اول، تهران.
3-جلالی، مصطفی و ایمان دلاوری. 1388. نقش تعیین‌کننده‌ی پدافند غیرعامل در مدیریت بحران و روش‌های به‌کارگیری آن. مجله عمران و مقاوم­سازی. شماره 10، تهران.
4-جلالی، غلامرضا و اسماعیل تاجور. 1387. مبانی پدافند غیرعامل و تعلیمات صورت گرفته توسط کشور سوئیس. مجله پژوهشکده­ی پدافند غیرعامل دانشگاه مالک اشتر. شماره 8. اصفهان.
5-خدایی، هانیه و همکاران. 1386. مشکلات و چالش‌های مدیریت بحران و راهکارهای آن. مجله­ دانشکده­ محیط زیست دانشگاه تهران. شماره 16. تهران.
6-سازمان تبلیغات اسلامی اصفهان. 1388.
7-زیاری، کرامت‌اله. 1387. برنامه‌ریزی شهرهای جدید. انتشارات سمت، چاپ اول. تهران.
8-کارگر، بهمن. 1388. امنیت شهری. انتشارات سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، چاپ اول، تهران.
9-موحدی نیا، جعفر. 1385. مفاهیم نظری و عملی دفاع غیرعامل. انتشارات مرکز برنامه‌ریزی و تألیف کتب درسی ستاد مشترک سپاه، چاپ دوم. تهران.
10-هاشمی، سیدجواد. 1387. نقش مهندسی در دفاع غیرعامل. مجله کتاب ماه علوم اجتماعی، شماره 10، تهران.
11.Brent, R. 2003. Tourism Disaster Planning and Management: Response and Recovery to Reduction and Readiness. Journal of tourism management 10(2): 11-30.
12.Brandon, P. 2011. Extreme Management in Disaster Recovery, journal of Procedia Engineering, 14(2): 1-20.
13.Branscomb, L. 2006. Sustainable cities: Safety and security, journal of Technology in Society, 28(5): 2-6.
14.Coaffee, J. 2009. Terrorism, Risk and Global city. Birmingham University Press: Birmingham,
15.FEMA. 2003. Primer for Design of Commercial Buildings to Mitigate terrorist attacks. FEMA press, 1-5.
16.Flamm, M. 1960. Law and Order, Columbia university press. New York.
17.Minnaar, A. 2007. The implementation and impact of crime prevention/crime control open street Closed- Circuit Television surveillance in South African Central Business Districts. Journal of urban security, 12(5): 34-49.
18.Recchia, F. 2005. Immigration, politics and violence in urban France: between fiction and facts. Journal of Environmental crisis, 12(9): 20-42.
19.Zhou, W. (2011). Emergency Management of Urban Major Hazards Based on Information Synergy, Journal of Procedia Engineering, 15(2): 1-3.