ارزیابی کارایی مدل های نسبت فراوانی و ارزش اطلاعات در پهنه بندی خطر ریزش سنگ. مطالعه موردی دره هراز

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 گروه جغرافیای دانشگاه مازندران

2 دانشگاه مازندران

چکیده

جاده‌ هراز در استان مازندران همواره در معرض خطر ریزش قطعات و بلوک‌های سنگ قرار دارد. با توجه به اهمیت این جاده لازم است مناطق مستعد ریزش با بهره‌گیری از مدل‌های مناسب شناسایی و پهنه‌بندی شود. برای این منظور نخست نقشه‌ی پراکنش ریزش در منطقه با استفاده از عکس‌های هوایی و مطالعات میدانی تهیه شد. سپس نقشه‌های عوامل مؤثر شامل ارتفاع، شیب، جهت دامنه، جنس زمین، فاصله از گسل، فاصله از جاده و تراکم پوشش گیاهی و کاربری در محیط ArcGIS رقومی شد. در مرحله‌ی بعد، فراوانی ریزش موجود در هر طبقه از عوامل، با همپوشانی نقشه‌ی پراکنش ریزش محاسبه شد و پهنه‌بندی خطر ریزش در منطقه با استفاده از مدل‌های نسبت فراوانی و ارزش اطلاعات انجام گرفت. نتایج نشان داد که طبقه‌ ارتفاعی1200-800 متر، شیب بالاتر از 85 درصد، جهت دامنه‌ی غربی، جنس سنگ آهک و مارن، فاصله کم‌تر از 500 متری گسل‌ها و 300 متری جاده و پوشش مرتع فقیر، بیش‌ترین حساسیت را نسبت به ریزش دارند. همچنین ارزیابی مدل‌ها با استفاده از شاخص ریزش نشان داد که مدل ارزش اطلاعات برای پهنه‌بندی خطر در منطقه مناسب‌تر است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

-

نویسندگان [English]

  • eisa jokar sarhangi 1
  • abdollah alizadeh 2
1
2
  1. 1-   احمدی، حسن. 1378. ژئومرفولوژی کاربردی. تهران، انتشارات دانشگاه تهران.

    2-   تاربوک، ادوارد جی و فردریک لوتگن. 1386. مبانی زمین‌شناسی. ترجمه رسول اخروی. چاپ دهم، تهران، انتشارات مدرسه.

    3-   شادفر، صمد؛ مجتبی یمانی و محمد نمکی. 1384. پهنه­بندی خطر زمین­لغزش با استفاده از مدل‌های ارزش اطلاعاتی، تراکم سطح و LNRE در حوزه­ی چالکرود، مجله­ی آب و آبخیز، سال سوم، صفحات 62-68.

    4-   شیرزادی، عطااله، کریم‌سلیمانی، محمود حبیب­نژاد روشن و کاران چپی. 1389. مقایسه­ مدل‌های رگرسیون لجستیک و نسبت فراوانی در پهنه­بندی خطر ریزش سنگ، نشریه­ی مرتع و آبخیزداری، مجله­ی منابع طبیعی ایران، دوره­ی 63، شماره­ 4، صفحات 489-502.

    5-   غلامی، وحید. 1383. بررسی عوامل مؤثر در ریزش سنگ با استفاده از تکنیک‌های میدانی و دورسنجی (مطالعه­ موردی: جاده­ی هراز، مقطع وانا – پلور). پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، استاد راهنما: کریم سلیمانی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، دانشکده­ منابع طبیعی.

    6-   فاطمی عقدا، محمود؛ جعفر غیومیان و عقیل اشقلی فراهانی. 1382. ارزیابی کارایی روش‌های آماری در تعیین پتانسیل خطر زمین لغزش، مجله­ی علوم زمین، شماره­ی 11، صفحات 47-58.

    7-   قاضی­پور، ندا، علی ارومیه‌ای، ایمان انتظام، فرهاد انصاری و مرتضی پیروز. 1385. استفاده از نظریه­ی مخروط افت در ارزیابی خطر سنگ‌ریزش در مسیر جاده­ی چالوس (پل زنگوله-مرزن­آباد)، مجله­ی علوم زمین، شماره­ی 66، صفحات 160-169.

    8-   محمودی، فرج‌اله. 1374. ژئوموفولوژی دینامیک، انتشارات دانشگاه پیام نور.

    9-   محمدی، مجید، مرادی، حمیدرضا، فیض نیا، سادات و حمیدرضا پورقاسمی. 1388. اولویت‌بندی عوامل مؤثر بر زمین‌لغزش و تهیه نقشه خطر آن با استفاده از مدل‌های ارزش اطلاعات و فرایند تحلیل سلسله مراتبی (مطالعه موردی: بخشی از حوزه آبخیز هراز)، مجله علوم زمین، دوره 19، شماره 74، صفحات 27-32.

    10-  مقیمی، ابراهیم.، سیدکاظم علوی پناه و تیمور جعفری. 1387. ارزیابی و پهنه­بندی عوامل مؤثر در وقوع زمین‌لغزش دامنه‌های شمالی آلاداغ (مطالعه­ موردی: حوضه­ی زه­کشی چناران در استان خراسان شمالی)، پژوهش‌های جغرافیایی، شماره­ی 64، صفحات 53-75.

    11. Batterson, M., McCuaig, S. and Taylor, D. 2006. Mapping and assessing risk of geological hazard on the Northeast Avalon Peninsula and Humber valley, Newfoundland, Newfoundland and Labrador Department of Natural Resources, Geological Survey, Report 06-1:147-160.

    1. Bilifard, F., Jaboyedoff, M. and Satori, M. 2003. Rock fall hazard mapping a long a mountainous road in Switzerland using a GIS-based parameter rating approaches, Natural Hazard and Earth System Sciences, 3:431-438.
    2. Binal, A., and Ercanoglu, M. 2010. Assessment of rockfall potential in the Kula (Manisa, Turkey) Geopark Region, Environmental Earth Sciences, 61: 1361–1373.
    3. Chau, K.T., Wong, R.H.C., Lin J., and Lee, C.F. 2003. Rockfall Hazard Analysis for Hong Kong Based on Rockfall Inventory, Rock Engineering Journal, 36 (5):383–408.
    4. Khullar, V.K., Sharman, R.P. and Parmanik, K. 2000. GIS Approach in the landslide Zone of Lawngthlia in Southern Mizoran. Landslide: Proceeding of The 8 International Symposium on Landslide, 3: 1461-1472.