ارزیابی شاخص‌های شهر دوستدار سالمند مطالعه موردی: مناطق شهر بابل

نوع مقاله : مقاله مستخرج از رساله دکتری

نویسندگان

1 گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

2 گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

3 گروه معماری، دانشکده معماری، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

چکیده

جمعیت جهان به‌سرعت به سمت سالمند شدن در حرکت می‌باشد و این رشد سریع جمعیت سالمندی به پدیده‌ای جهانی و اجتماعی تبدیل‌شده است. مسئله سالمندی جمعیت در ایران به دلایل مختلف ازجمله کاهش میزان موالید، پیشرفت‌های علم پزشکی، بهداشت، آموزش‌وپرورش و افزایش امید به زندگی در حال ظهور بوده و پدیده نوینی به شمار می‌رود. هدف این پژوهش، ارزیابی و تحلیل سطوح برخورداری مناطق 12 گانه شهر بابل ازلحاظ شاخص‌های شهر دوستدار سالمند و رتبه‌بندی مناطق می‌باشد. پژوهش حاضر ازلحاظ هدف کاربردی و ازنظر گردآوری اطلاعات، در حیطه پژوهش‌های پیمایشی قرارگرفته است. به‌منظور جمع‌آوری داده‌ها از پرسشنامه استفاده‌شده و جهت وزن دهی برای تحلیل معیارها از روش تحلیل شبکه ANP فازی و جهت رتبه‌بندی مناطق از روش واسپاس فازی استفاده‌شده است. یافته‌ها حاکی از آن است در بین معیارهای جهانی شهر دوستدار سالمند مورداستفاده در این پژوهش معیار فضاهای عمومی و ساختمان‌ها با وزن 2160/0 رتبه اول را کسب کرده است. تکریم و اجتماع‌پذیری سالمندان با وزن 151/0 رتبه دوم و مشارکت شهروندی و اشتغال با وزن 147/0 رتبه سوم را کسب کرده است. همچنین بر اساس روش واسپاس، منطقه 4 با وزن 904/0 در رتبه نخست و منطقه پنج با وزن 733/0 در رتبه آخر قرارگرفته‌اند. بر اساس این نتایج پیشنهاد می‌شود نهادهای متولی امر، شهرداری و بهزیستی با حمایت و مشارکت دیگر نهادهای دولتی در جهت رفع مشکلات و معضلات اجتماعی، کالبدی و اقتصادی سالمندان، با برنامه‌ریزی منسجم جهت استفاده از منابع، فرصت‌های برابر به‌منظور دست‌یابی همه افراد و سالمندان از فضاهای شهری را ایجاد گردانند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Evaluation of the indicators of an elderly-friendly city The Case study of Babol city areas

نویسندگان [English]

  • Hossain nazmfar 1
  • amin shirnia parijani 1
  • pari Shokri Firoozjah, 2
  • Tohid Hatami Khanghahi 3
1 Department of Geography and Urban Planning, Faculty of Social Sciences, Mohaghegh Ardabili University, Ardabil, Iran
2 Department of Geography and Urban Planning, Faculty of Social Sciences, Payam Noor University, Tehran, Iran
3 Department of Architecture, Faculty of Architecture, Mohaghegh Ardabili University, Ardabil, Iran
چکیده [English]

The world population is rapidly aging and this rapid growth of the elderly population has become a global and social phenomenon. The problem of population aging in Iran is emerging due to various reasons such as the decrease in the number of births, advances in medical science, health, education and the increase in life expectancy, and it is considered a new phenomenon. The purpose of this research is to evaluate and analyze the levels of enjoyment of the 12 districts of Babol city in terms of the indicators of the elderly-friendly city and the ranking of the districts. The current research is in the field of survey research in terms of practical purpose and in terms of information gathering. In order to collect data, a questionnaire was used, and for weighting, the fuzzy ANP network analysis method was used for the analysis of the criteria, and for the ranking of the regions, the fuzzy vaspass method was used. The findings indicate that among the global standards of the elderly-friendly city used in this research, the standard of public spaces and buildings with a weight of 0.2160 has won the first place. Honoring and sociability of the elderly with a weight of 0.151 has won the second place and participation of citizenship and employment with a weight of 0.147 has won the third place. Also, based on Waspas method, region 4 with a weight of 0.904 is ranked first and region five is ranked last with a weight of 0.733. Based on these results, it is suggested that the institutions in charge of the matter, municipality and welfare, with the support and participation of other government institutions in order to solve the social, physical and economic problems of the elderly, with coherent planning to use resources, equal opportunities in order for all people and the elderly to achieve Create urban spaces.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Elderly Friendly City
  • Twelve Regions
  • City of Babool
  • Fuzzy ANP
  • Fuzzy Waspas

مراجع

  • ادیب روش، فرشته؛ طالب پور، مهدی؛ پیمانی زاد، حسین و پور عزت، علی‌اصغر. (1399). شناسایی مشخصات شهر دوستدار سالمند در ایران 2050. فصلنامه چشم‌انداز شهرهای آینده، 1(2)، 61- 51.
  • حبیبی، عبدالله؛ قدمی، محمد جاهد؛ هدایت نژاد کاشی، سید مصطفی. (1399). بررسی کیفیت فضاهای شهری با تأکید بر بعد اجتماعی از طریق تکنیک (ANP). نمونه موردی: محله دارآباد تهران. مجله آمایش جغرافیایی فضا، 10(35)، 256-239.
  • زارع، بیژن و زارع، مرضیه. (1391). سالمند شدن جمعیت و ضرورت سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی. ماهنامه کتاب ماه علوم اجتماعی، 16(58)، 49-41.
  • زرقانی، سید هادی؛ خوارزمی، امید علی و جوهری، لیلا. (1394). ارزیابی شاخص‌های فضایی-کالبدی شهر مشهد در راستای تبدیل‌شدن به شهر دوستدار سالمند. فصلنامه جغرافیا و آمایش شهری- منطقه‌ای، 5 (15)، 196-177.
  • شرقی، علی؛ ضرغامی، اسماعیل؛ صالحی کوسالاری، فرزانه و الفت، میلاد. (1395). سنجش وضعیت شاخص‌های جهانی شهر دوستدار سالمند در کلان‌شهر تهران (AFC). مطالعات و پژوهش‌های شهری و منطقه‌ای،6، 22-1.
  • شیخی، محمدتقی و جواهری، محمود. (1395). سالمندان و خدمات اجتماعی. فصلنامه جمعیت، 95 و 96، 70-51.
  • عیسی لو، شهاب‌الدین؛ جمعه پور، محمود و خاکساری رفسنجانی، علی. (1394). نیازها و مشکلات سالمندان در فضاهای شهری (مطالعه موردی: خیابان‌های بخش مرکزی قم). پژوهشنامه مددکاری اجتماعی، 12(6)، 39-1.
  • فروغمند، اعرابی، هوشنگ؛ کریمی فرد، لیلا. (1394). شهر دوستدار سالمند و معیارهای طراحی مراکز تعاملات اجتماعی سالمندی با رویکرد سلامت روان. نشریه مدیریت شهری، 14(39)، 34-7.
  • کاوه پور، یاسین؛ اقبالی، ناصر و حمزه، فرهاد. (1401). ارزیابی عملکرد مدیریت شهری با تأکید بر شاخص‌های حکمروایی خوب مطالعه موردی: شهر اهواز. مجله آمایش جغرافیایی فضا، 12 (1)، 66-51.
  • مرکز آمار ایران (1395)، سرشماری عمومی نفوس و مسکن، استان مازندران.
  • مقیمی، نوید و مؤمنی، کوروش. (1398). بررسی و ارزیابی کارایی فضاهای شهری در نیازمندی‌های سالمندان با تأکید بر پارک‌های شهری. فصلنامه نگرش‌های نو در جغرافیای انسانی، 11(3)، 414-397.
  • میرزایی، محمد و شمس قهفرخی، مهری. (1386). جمعیت‌شناسی سالمندان در ایران بر اساس سرشماری‌های 1335-1385. مجله سالمندی ایران، 2 (5)، 331-326.
  • نصیری هنده خاله، اسماعیل و رضاعلی، منصور. (1397). بررسی تأثیر مؤلفه‌های کالبدی و اجتماعی بر تحقق‌پذیری شهر دوستدار سالمند (مطالعه موردی: شهر رشت). مجله شهر پایدار، 1 (4)، 87-73.
  • نیک پور، عامر و حسنعلی زاده، میلاد. (1399). تحلیل فضایی شاخص‌های سالمندی در نواحی شهری و روستایی ایران. پژوهش‌های جغرافیای انسانی، 52 (3)، 921- 937.

 

References

 

  • Adib Ravesh, A., Talebpour, M., Peymanizad, H., & Pourezat, A. A. (2019). Identifying the features of the elderly-friendly city in Iran 2050, Vision of Future Cities Quarterly, 1(2), 51-61. [In Persian].
  • Adlakha, D., Chandra, M., Krishna, M., Smith, L., & Tully, M.A. (2021). Designing Age Friendly Communities: Exploring Qualitative Perspectives on Urban Green Spaces and Ageing in Two Indian Megacities. J. Environ. Res. Public Health, 18, 1491. DOI: 10.3390/ ijerph18041491.
  • Buffel, T., & Phillipson, Ch. (2016). Can global cities be ‘age-friendly cities’?. Urban development and ageing populations. Cities, 55, 1-12.
  • Buffel, T., Handler, S., & Phillipson, Ch. (2018(. Age-friendly cities and communities: A global perspective. Published by: Policy Press at the University of Bristol, DOI: 10.2307/j.ctt1zrvhc4.
  • del Barrio, E., Pinzón, S., Marsillas, S., & Garrido, F. (2021). Physical Environment vs. Social Environment: What Factors of Age-FriendlinessPredict SubjectiveWell-Being in Menand Women? J. Environ. Res. Public Health, 18, 798. https:// doi.org/10.3390 /ijerph 18020798
  • Fitzgerald, K., & Caro, F. (2015). An Overview of Age-Friendly Cities and Communities Around the World. Journal of Aging & Social Policy, 26, 1–18.
  • Forughmand, A., & Karimi Fard, L. (2014). Elderly-friendly city and design criteria for social interaction centers for the elderly with a mental health approach, Urban Management Journal, 14(39), 7-34. [In Persian].
  • Habibi, A., Gadami, M. J., & Hedayat Nejad Kashi, S. M. (2019). Investigating the quality of urban spaces with an emphasis on the social dimension through technique (ANP). Case example: Darabad neighborhood of Tehran. Journal of Geographical Survey of Space, 10(35), 256-239. [In Persian]
  • Iran Statistics Center. (2015). general population and housing census, Mazandaran province. [In Persian].
  • Isa Lu, Sh., Jumapour, M., & Khaksari Rafsanjani, A. (2014). The needs and problems of the elderly in urban spaces (case study: the streets of the central part of Qom). Research Journal of Social Work, 12(6), 1-39. [In Persian].
  • Jelokhani-Niaraki, M., Hajiloo, F., & Samany, N. N. (2019). A Web-Based Public Participation GIS for Assessing the Age-Friendliness of Cities: A Case Study in Tehran, Iran. Cities, 95, 102471.
  • Joost van Hoof, J. D., Sandra, C., Buttig ieg, R.F. M., van den Hoven, E. K., & Hannah, R. M. (2019). Age-friendly cities in the Netherlands: An explorative study of facilitators and hindrances in the built environment and ageism in design. Indoor and Built Environment, 29(3), 417–437.
  • Kavepour, Y., Iqbali, N., & Hamza, F. (2021). Evaluation of urban management performance with emphasis on good governance indicators, case study: Ahvaz city. Journal of Geographical Survey of Space, 12 (1), 51-66. [In Persian].
  • Kim, Y., Byon, Y. J., & Yeo, H. (2018). Enhancing Healthcare Accessibility Measurements Using GIS: A Case Study in Seoul, Korea. PloS One, 13(2), 1–19.
  • Mirzaei, M., & Shams Ghafarakhi, M. (1386). Demographics of the elderly in Iran based on the censuses of 1385-1335, Iranian Journal of Geriatrics, 2 (5), 331-326. [In Persian].
  • Moghimi, N., & Momeni, K. (2018). Investigating and evaluating the efficiency of urban spaces in the needs of the elderly with an emphasis on urban parks. scientific and research quarterly of new attitudes in human geography, 11(3), 397-414. [In Persian].
  • B., Cleland, C., Ferguson, S., Ellis, E., Hunter, R., Romelio, C., Becker, L. A. Hino, F., & Siqueira, R. (2021). Age-friendly cities, knowledge and urban restructuring. INTERNATIONAL PLANNING STUDIES, https://doi.org/10.1080/13563475.2021.1920374.
  • Nasiri Hande Khale, I., & Reza Ali, M. (2017). Investigating the effect of physical and social components on the realization of an elderly-friendly city (case study: Rasht city). Journal of Sustainable City, 1 (4), 73-87. [In Persian].
  • Nikpour, A., & Hasanalizadeh, M. (2019). Spatial analysis of aging indicators in urban and rural areas of Iran. Human Geography Research, 52 (3), 921-937. [In Persian].
  • Phillipson, C. (2011). Development agefriendly communities; new approaches to growing old in urban environment. National community care conference. March 4, (pp. 279-293) Adelaide
  • Plouffe, L., & Kalache, A. (2010) Towards Global Age-Friendly Cities: Determining Urban Features that Promote Active Aging, Journal of Urban Health: Bulletin of the New York Academy of Medicine, 87 (5), 1-12.
  • Rémillard-Boilard, S., Buffel, T., & Phillipson, C. (2021). Developing Age-Friendly Cities and Communities: Eleven Case Studies from around the World. J. Environ. Res. Public Health,18, 1-33. https://dx.doi.org/10.3390/ijerph18010133
  • Sheikhi, M. T., & Javaheri, M. (2015). Elderly and Social Services. Population Quarterly, 95/96, 51-70. [In Persian].
  • Shrghi, A., Zarghami, I., Salehi Kosalari, F., & Elfat, M. (2015). Assessing the status of global indicators of the elderly-friendly city in Tehran metropolis (AFC). Urban and regional studies and researches, 1-22. [In Persian].
  • VuTuan, P. (2019) Adaptation and Validation of Active Aging Index Among older Vietnamese Adults, Journal of Ageing and health, 9 (1),1-8.
  • Word Health organization. (2020). The Global Network for age – friendly cities and communities.
  • World Health Organization. (2002). The World Health Report 2002: Reducing Risks. Promoting Healthy Life. World Health Organization.
  • World Health Organization. (2007). Checklist of Essential Features of Age-friendly Cities. Retrieved fromhttp://www.who.int/ageing/
  • Xie, L. L. (2018) Age Friendly communities and Life satisfaction Among Elderly in urban china. Journal Research on Aging, 1 (18), 128–139.
  • Yung Esther H.K., Ho Winky K.O., & Chan Edwin H.W. (2017) Elderly satisfaction with planning and design of public parks in high density old districts: An ordered logit model. Landscape and Urban Planning, 165, 39–53.
  • Zachary, A. (2019) Loneliness as a Predictor of work Disability in 14 countries Journal of – Ageing and health, 9 (1), 8–16.
  • Zare, B., & Zare, M. (2012). Population Aging and the Necessity of Policy and Planning. Monthly Book of Social Sciences, 16 (58), 49-41. [In Persian].
  • Zarqani, S., Kharazmi, O. A., & Johari, L. (2014). Evaluation of physical-spatial indicators of Mashhad city in the direction of becoming an elderly-friendly city. Journal of Geography and Urban-Regional Studies, 5(15), 177-196. [In Persian].
  • Zavadskas, E. K., Z., & Turskis J. (2012) Antucheviene, “Optimization of Weigheted Aggregated Sum Product Assessment. Electronics and Electrical Engineering Electronika IR Electrotechnica, 6(122), 1-12.
مجله آمایش جغرافیایی فضا
دوره 13، شماره 1
اردیبهشت 1402
صفحه 39-56

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار