تحلیل و بررسی سرزندگی پارک های جدید شهری (نمونه موردی: پارک آب و آتش تهران )

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجو

2 دانشیار

چکیده

پارک‌های شهری به عنوان یکی از فضاهای عمومی، به دلیل دارا بودن کارکردهای گوناگون اجتماعی، اقتصادی و اکولوژیکی، جزء مهم‌ترین بخش‌های محیط‌های شهری به حساب می‌آیند. این درحالیست که علی‌رغم تأثیر مستقیم سرزندگی پارک‌های شهری در ایفای نقش‌های مهم این فضاها از طریق حضور مستمر شهروندان و ارتقای سطح محیط‌زیستی آن‌ها، کمتر پژوهشی به بررسی سرزندگی این فضاها پرداخته است. این مقاله سعی دارد تا در قالب پژوهشی ابتدا معیارهای مؤثر بر سرزندگی پارک‌های شهری را شناسایی و سپس برای پارک آب و آتش تهران آن‌ها را مورد بررسی و اولویت‌بندی نماید تا در نهایت پیشنهاداتی برای ارتقاء سطح سرزندگی این پارک ارائه دهد. در این راستا معیارهای درنظر گرفته‌شده عبارتند‌ از خدماتی، زیبایی‌شناسی، تفریحی، ایمنی، دسترسی، امنیت، روشنایی و ادراکی – احساسی. ﻋﺎﻣﻞﻫﺎی سرزندگی اﺳﺘﺨﺮاجﺷـﺪه از ﺗﺤﻠﻴـﻞ ﻋـﺎﻣﻠﻲ اﻛﺘﺸﺎﻓﻲ، ﺑﻪ ﻣﻨﺰﻟﺔ ﻣﺘﻐﻴﺮ ﻣﺴﺘﻘﻞ و سرزندگی این پارک ﺑﻪ ﻣﻨﺰﻟﺔ ﻣﺘﻐﻴﺮ واﺑﺴﺘﻪ در ﻣﺪل رﮔﺮﺳﻴﻮن ﭼﻨﺪ ﻣﺘﻐﻴـﺮة ﺧﻄـﻲ به کمک نرم افزارSPSS 22 ﺑـﻪ ﻛـﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪﻧﺪ. نتایج این تحقیق نشان می‌دهد که عامل تفریحی، زیبایی‌شناسی و خدماتی با ضریب‌های 821/0، 741/0 و 714/0 مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار بر سرزندگی پارک آب و آتش می‌باشند. و در نهایت میانگین میزان رضایت شهروندان مورد بررسی از سرزندگی در سطح اطمینان 95 نیز نشان می‌دهد که شهروندان از سرزندگی پارک رضایت دارند . اما مسائلی همچون تعداد عناصر مبلمان، چیدمان و رنگ آن‌ها به همراه کیفیت فضاهای مختلف ورزشی مهم‌ترین مواردی هستند که باید توجه بیش‌تری به آن‌ها شود تا میزان سرزندگی پارک افزایش یابد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Analysis and investigation of vitality in new urban parks (Case Study: Water and Fire Park, Tehran)

چکیده [English]

Abstract Urban parks as public spaces, due to the different functions of social, economic and ecological are considered as a main component of the urban environment. Meanwhile, despite a direct an important effect of urban parks on vitality and taking place of crucial roles in these places through the continuous presence of citizens and improving the environment, less research has addressed the vitality of these spaces. This paper,in a research framework,attempts to identify factors affecting the vitality of urban parks and then examine and prioritize them for Fire and Water Park of Tehran. Finally, presents some suggestions for enhancing the vitality of the park.In this regard, the criteria considered are: services, aesthetics, recreation, safety, access, security, lighting and cognitive - emotional. Vitality factors extracted from the exploratory factor analysis, as the dependent variable and the park’svitality as the dependent variable were applied in multiple linear regression model using the Software SPSS 22. The results show that the recreational, aesthetic and service factors with the ratio of 0.821, 0.741 and 0.714 are the most important factors that influence the vitality of Water and Fire Park.And eventually the citizens’ average satisfaction in the field of vitality by 95% confidence shows that citizens are satisfied about the park’svitality. But issues such as the furniture and its layout and color,beside of the quality of different sports spaces are the most important issues which should be given more attention to increase the vitality of the park. Keywords: public spaces, vitality, urban parks, Ab and Atash Park.

کلیدواژه‌ها [English]

  • "public spaces"
  • "vitality"
  • "urban parks"
  • " Ab and Atash Park"
  1. اکبری مطلق، مصطفی. 1393. عوامل ایجاد سرزندگی در فضای شهری.تهران، پژوهشکده شهرسازی و معماری سپیدار.
  2. امیرفخریان، مصطفی؛ براتعلی خاک­پور؛ مجید دانایی و معصومه توانگر. 1390. بررسی و تحلیل کارکردهای اجتماعی پارک‌ های شهری بر اساس موقعیت مکانی و شرایط کلی منطقه (مطالعه موردی: مناطق یک و شش شهرداری)، فضای جغرافیایی، شماره 40، صفحات 190–211.
  3. ایزدی، سعید؛ مونا نیکوخوی و سحر سماواتی. 1391. بررسی نقش مؤلفه­های کیفیت قلمرو پیاده در سرزندگی و کارآمدی خیابان­های شهری (مطالعه­ موردی: خیابان بوعلی­سینا همدان)، فضای گردشگری، شماره 3، صفحات 103-118.
  4. بازوندی، فرشاد و مهرداد شهبازی. 1393. نقش سرزندگی در ایجاد تصویر ذهنی شهروندان و میزان بهره­گیری از فضای شهری (مطالعه­ی موردی: پیاده­راه خیابان سپه­سالار تهران)، پژوهش­های منظر شهر، شماره 1، صفحات 33-43.
  5. پاکزاد، جهانشاه. 1384. راهنمای طراحی فضاهای شهری در ایران. وزارت مسکن و شهرسازی. تهران، انتشارات معاونت شهرسازی و معماری.
  6. پوراحمد، احمد. 1388. بررسی راه­های نگه­داشت و توسعه­ی باغ­ها و فضاهای سبز شهری، شهرداری­ها، شماره 5، صفحات  63-80.
  7. تی­هال، ادوارد. 1376. بعد پنهان. ترجمه منوچهر طبیبیان.‌ چاپ اول،‌ تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
  8. جعفری، نگار. 1389. تصویر فضای شهری (بررسی نقش عوامل محیط کالبدی در ایجاد سرزندگی فضاهای عمومی)، همایش ملی معماری و شهرسازی معاصر ایران، شیراز.
  9. حبیبی، آرش. 1393. آموزش کاربردی نرم افزار SPSS، ویرایش سوم، پایگاه اینترنتی پارس مدیر.

10. خستو، مریمو نوید سعیدی رضوانی. 1389. عوامل مؤثر بر سرزندگی فضاهای شهری، خلق یک فضای شهری سرزنده با تکیه بر مفهوم مرکز خرید پیاده، هویت شهر، شماره 6، صص 63– 74.

11. خلیلیان عادل، احمد. 1385. طراحی، برنامه­ریزی و مدیریت فضاهای سبز شهری متناسب با نیازهای ناتوانان و کم­توانان جسمی- حرکتی، تهران، مجموعه مقالات کنفرانس برنامه­ریزی و مدیریت شهری.

  1. دادپور، سارا. 1390. سنجش کیفیت سرزندگی بخشی از خیابان ولی­عصر تهران. سازمان زیباسازی شهر تهران، معاونت برنامه‌ریزی توسعه.
  2. سعیدنیا، احمد. 1379. کتاب سبز شهرداری­ها. جلد نهم، فضاهای سبز شهری، تهران، انتشارات مرکز مطالعات برنامه­ریزی شهری تهران.

14. طبیبیان، منوچهر و یاسر منصوری. 1392. ارتقای کیفیت محیطی و رضایت­مندی از زندگی در محلات جدید با اولویت­بندی اقدامات بر اساس نظرهای ساکنان (مطالعه­ موردی: کاشان)، محیط­شناسی، شماره 4، صفحات 1-16.

15. فلاحت، محمدصادق و مریم کلامی. 1387. تأثیر فضاهای باز شهری بر کیفیت گذران اوقات فراغت شهروندان، نشریه مدیریت شهری،‌ شماره 22،‌ صفحات 85-97.

16. قربانی،‌رسول و راضیه تیموری. 1389. تحلیلی بر نقش پارک­های شهری در ارتقای کیفیت زندگی شهری با استفاده از الگوی Seeking-Escaping. (مطالعه موردی: پارک­های شهر تبریز). پژوهش­های جغرافیایی انسانی،‌شماره 72، صفحات 47- 62.

  1. گلکار، کوروش. 1385. نشاط و سرزندگی در شهر به کمک طراحی شهری، شهرنگار، شماره 35، صفحات 24- 28.
  2. لاهیجانی، اکرم­الملوک و شادی شیعه­بیگی. 1389. رویکردی تحلیلی به طراحی و مدیریت پارک­های شهری و رابطه­ی آن با سلامت شهروندان، علوم و تکنولوژی محیط­زیست، شماره 7، صفحات 95-104.
  3. لس هیوود و دیگران. 1380. اوقات فراغت، ترجمه محمد احسانی، تهران، انتشارات امیر دانش.

20. محمدی، جمال و حسین دانش‌مهر. 1392. ارزیابی اثرات اجتماعی ترمیم و بازسازی پارک­ها به شیوه نظریه مبنایی(مطالعه موردی: پارک­های سطح منطقه 18 شهرداری تهران)، مطالعات شهری، شماره 7، صفحات 61- 72.

  1. مجنونیان، هنریک. 1374. مباحثی پیرامون پارک­ها، فضای سبز و تفرج­گاه­ها، سازمان پارک­ها و فضای سبز شهر تهران.
  2. مؤمنی، منصور و علی فعال قیومی. 1386. تحلیل­های آماری با استفاده از Spss. دانشکده مدیریت دانشگاه تهران، نشر نو.

23. ناپلین، دایا و سوزان شیلد. 2005. نگرشی نو بر تنوع فرهنگی در فضاهای عمومی با تأکید بر پارک­های شهری. ترجمه واراز مرادی مسیحی و دیگران. تهران، انتشارات سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرداری تهران.

24. Balram, S. and Dragicevi, C.S. 2005. Attitudes to- ward urban green spaces: integrating questionnaire sur- vey and collaborative GIS techniques”, Landscape and Urban Planning, 71: 147-162.

25. Biling, K. 1993. Quality in design, Department of Architecture, the university of Sydney.

26. Chiesura, Anna. 2004. The role of urban parks for the sustainable city, Landscape and Urban Planning, 68: 129–138.

27. Flores, A.  Pickett, S.T.A., Zipperer, W.C, Pouyat, R.V., Pirani, R.1998. Adopting a modern ecological view of the metropolitan landscape: the case of a green space system for the New York City region”, Landsc. Urban Plann, 39: 295–308.

28. Germann-Chiari, C. and Seeland, K. 2004. Are ur- ban green spaces optimally distributed to act as places for social integration? Results of a geographical informa- tion system GIS approach for urban forestry research”, Forest Policy and Economics, 6: 3-13.

29. Godbey, G., Grafe, A., and James, W. 1992. The Benefits ofLocal Recreation and Park Services. ANationwide Study of the Perceptions of the American Public. College ofHealth and Human development, Pennsylvania State University, Pennsylvania.

30. Gupta, K., et al. 2012. Urban Neighborhood Green Index - A measure of green spaces in urban areas, Landscape and Urban Plan- ning, NO. 105, pp. 325-335.

31. KaplanS. R. 1989. The visual environment: Public participation in design and planning. Journal of Social Issues, No.45, pp: 59–86.

32. Landry,Ch. 2000.Urban vitality : New Source of Urban  Competitiveness,Prince Clause Fund Journal ARCWIS issue 'urban/ urban hrroes'.

33. London. 1989. Liveability space. Co. university of California press Ca.

34. Manlun Y. 2003. Sustainbility analysis of Urban Green Space system Based on GIS, ITC.

35. Morancho, A.B. 2003. A hedonic valuation of ur ban green areas, Landscape and Urban Planning, 66: 35–41.

36. MutiaraS., and Isami K. 2012. Characteristic of Public Small Park Usage in Asia Pacific Countries: Case Study in Jakarta and Yoko- hama City, Procedia - Social and Behavioral Sciences, 35: 412 - 419.

37. Singh, K.P. et al. 2004. Multivariate statistical techniques for the evaluation of spatial and temporal variations in water qualityof Gomti River (India)-a case study. Water Res., 38, 3980- 3992.

38. Shrestha S., and Kazama F. 2007. Assessment of surface water quality using multivariate statistical techniques: A case study of the Fuji river basin, Japan. Environ. Modell & Soft., 22, 464-475.

39. Veitch J., Ball K., Crawford D., Abbott G., and Salmon, J. 2012. Park Improvements and Park Activity-A Natural Experiment, American Journal of Preventive Medicine, Vol.42, NO. 6, pp. 616-619.