شهر و عدالت فضایی؛ تحلیلی بر پراکنش خدمات عمومی شهری در نواحی 22گانه شهر سنندج

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترا شهرسازی دانشگاه هنر اصفهان

2 دانشیار گروه برنامه شهری دانشگاه تبریز

چکیده

عدالت فضایی و محیطی به معنی توزیع عادلانة امکانات برای رسیدن به جامعه‌ای متوازن و یکی از رهیافت‌های عدالت اجتماعی است. بنابراین اندازه گیری عدالت فضایی در توزیع خدمات عمومی شهری هدف برتر و با اهمیتی برای برنامه‌ریزان شهری بوده است و از نیازهای مدیریت شهری می‌باشد. در این راستا هدف مقاله حاضر تحلیل پراکنش خدمات عمومی شهری با استفاده از 14 شاخص خدمات عمومی در نواحی 22گانه شهر سنندج است. این پژوهش از نظر هدف در دسته پژوهش های کاربردی قرار می گیرد که با روش توصیفی- تحلیلی انجام گرفته است. جهت جمع آوری اطّلاعات مورد نیاز از روش میدانی- کتابخانه ای استفاده شده است و همچنین از مجموعه داده های آماری موجود در آخرین طرح تفضیلی مصوب 1390 شهر سنندج استفاده شده است. در نهایت باتوجه به اهداف موردنظر در این پژوهش جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات با به کارگیری یکی از تکنیکهای تصمیم گیری چندمعیارهVIKOR و سیستم اطلاعات جغرافیایی(GIS) مورد ارزیابی قرار گرفته است. نتایج تحقیق نشان داده‌ است که وضعیت برخورداری از خدمات عمومی شهری در نواحی شهر سنندج عادلانه نبوده است و به این صورت در نواحی شهر توزیع شده است؛ 3ناحیه (ناحیه6، ناحیه11، ناحیه17) در آستانه بحران و بحران در برخورداری از خدمات شهری، نواحی(ناحیه1، ناحیه2، ناحیه3، ناحیه5، ناحیه14، ناحیه20، ناحیه21) در وضعیت متوسط به پائین در برخورداری، نواحی(ناحیه4، ناحیه8، ناحیه9، ناحیه10، ناحیه18، ناحیه19) دارای روند مطلوب و نیمه برخوردار، و نواحی(ناحیه7، ناحیه12، ناحیه13، ناحیه15، ناحیه16، ناحیه22) دارای وضعیت مطلوبیت در برخورداری قرار دارند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

City and Spatial Justice; The Analysis of The Distribution of Urban Public Services In The 22 Areas of City Sanandaj

نویسندگان [English]

  • kiomars naimi 1
  • freydon babaii aghdam 2
1
2
چکیده [English]

Spatial and environmental justice means the fair distribution of resources to achieve a balanced society, and one of the approaches is social justice. The measurement of spatial justice in the distribution of urban public services is Superior goal and important for urban planners, and is the of needs urban management. This paper tries to analyze the distribution of urban public services Using 14 indicators of public services in the 22 areas of the city Sanandaj. For objective of this research is in the category applied research and is using of method descriptive- analytical . For collecting the essential data, field research and library- based methods have been used, with the existing data in last approved Detailed plan 1390 city Sanandaj and In the end, considering the purpose of the research, the collected data has been analyzed using VIKOR technique and GIS. The results have shown that the benefits of urban public services in area city Sanandaj is not fair And is then distributed in area city. 3 Area (Area 6, Area 11, Area 17) on the eve of the crisis and the crisis in the enjoyment of urban service, 7 Area (Area 1, Area 2, Area 3, Area 5, Area 14, Area 20, Area 21) in the low to moderate in Enjoyment. 6 Area (Area 4, Area 8, Area 9, Area 10, Area 18, Area 19) has a favorable trend and half received , 6 Area (Area 7, Area 12, Area 13, Area 15, Area 16, Area 22) has a favorable situation to be in.

کلیدواژه‌ها [English]

  • City of justice
  • Urban areas
  • urban public services
  • VIKOR
  • city Sanandaj
  1. پاگ، سدریک. 1383. شهرهای پایدار در کشورهای در حال ‌توسعه، ترجمه ناصر محرم نژاد، مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری، تهران
  2. پیران، پرویز. 1367. شهرنشینی شتابان و ناهمگون- مسکن نابهنجار، مجله اطلاعات سیاسی-اقتصادی، شماره 14، تهران.
  3. تقوایی، مسعود و احمد شاهیوندی. 1389. پراکنش خدمات بهداشتی و درمانی در شهرستان­های ایران، فصلنامه رفاه اجتماعی، سال دهم، شماره 39، تهران.
  4. حاتمی نژاد، حسین، رحمت ا... فرهودی و مرتضی محمدپور جابری. 1387. تحلیل نابرابری اجتماعی در برخورداری از کاربری­های خدمات شهری مطالعه موردی: شهر اسفراین، فصلنامه پژوهش­های جغرافیای انسانی ، شماره 65 ، تهران.
  5. حسین‌زاده دلیر، کریم و فرزانه ساسان‌پور. 1385. روش جای پای اکولوژیکی (بوم‌شناختی در پایداری کلان‌شهرها با نگرشی بر کلان‌شهر تهران، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، شماره 82، مشهد.
  6. حکمت نیا، حسن، میرنجف موسوی. 1390. کاربرد مدل در جغرافیا با تأکید بر برنامه­ریزی شهری و ناحیه­ای، انتشارات علم نوین، چاپ دوم، تهران.
  7. داداش‌پور، هاشم و فرامرز رستمی. 1390. بررسی و تحلیل نحوه توزیع خدمات عمومی شهری از دیدگاه عدالت فضایی(مطالعه موردی: شهر یاسوج)، مجلة جغرافیا و توسعه ناحیه­ای، شمارة 16، مشهد.
  8. رستمی، فرامرز 1389.  بررسی و تحلیل نحوه ی توزیع خدمات عمومی شهری از منظر عدالت فضایی مطالعه موردی: شهر یاسوج، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه تربیت مدرس.
  9. شکویی، حسین. 1372. دیدگاه­های نو در جغرافیای شهری، انتشارات سمت، تهران

10. شکویی، حسین و سیدمهدی موسی کاظمی. 1378. مؤلفه‌های اجتماعی- اقتصادی توسعه پایدار شهری، پژوهش موردی قم، اولین همایش مدیریت توسعه پایدار در نواحی شهری، دانشگاه تبریز.

11. علوی، سیدعلی و فرزانه احمدی. 1393. مدل‌سازی کمی دسترسی به پارک­های شهری با رویکرد عدالت فضایی، پارک­های منطقه 6 کلان‌شهر تهران، فصلنامه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، شماره 34، تهران.

12. مرصوصی، نفیسه. 1383. تحلیل فضایی عدالت اجتماعی در شهر تهران، ماهنامه پژوهشی- آموزشی شهرداری‌ها، انتشارات سازمان شهرداری‌ها، شماره 65، تهران.

13. مرکز آمار ایران. 1390. سرشماری عمومی نفوس و مسکن

14. مهندسین مشاور تدبیرشهر. 1390. طرح تفضیلی سنندج مصوب 1390، سازمان مسکن و شهرسازی استان کردستان، کردستان.

15. نسترن، مهین. 1380. تحلیل و سنجش درجه تمرکز و پراکنش شاخص­های بهداشتی- درمانی شهر اصفهان، مجله پژوهشی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان، اصفهان.

16. وارثی، حمیدرضا، صفر قائد رحمتی و ایمان باستانی‌فر. 1386. بررسی اثرات توزیع خدمات شهری در عدم تعادل فضایی جمعیت مطالعه موردی: مناطق شهر اصفهان، مجله جغرافیا و توسعه، زاهدان.

17. هاروی، دیوید. 1382. عدالت اجتماعی و شهر، ترجمه فرخ حسامیان؛ محمدرضا حائری و بهروز منادی زاده. نشر شرکت پردازش و برنامه­ریزی شهری، تهران.

18.Afrough, E. 1998. Space and social inequality. Tehran: University of Trbiat modares press.

19.Bass, R. 1998. Evaluating environmental justice under the National Environmental Policy Act. Environmental Impact Assessment Review 18: 83–92.

20.Burton, E. 2001. The Compact City and Social Justice, a Paper Presented to Housing Studies Association, Spring Conference, Housing, Environmental and Sustainability, University of York.

21.Chang, C.L. 2010. A modified VIKOR Method for Multiple Criteria Analysis, Environ Monit Assess, 4(168): 339–344.

22.Dixon J., and Ramutsindela, M. 2006. Urban resettlement and environmental justice in Cape Town, Cities, 23(2):129–139.

23.Drakakis- Smith, David 2000. Third World Cities: Second Edition, Routledge, London.

24.Dufaux, F. 2008. Birth announcement, justice spatial/spatial justice,  www.jssj.org.

25.Euronet. Environment planning and development; The International Council for local Environmental Initiatives (ICLEI). http:// www.iclei.org1997,.

26.Hass, K. 2009. Measuring accessibility of regional parks: a comparision of three GIS techniques,The Faculty of the Department of Geography San Jose State University

27.Harvey, D. 1997. Social Justice and city (Hesamiayan F., et al. trans.), Tehran:Processing and urban planning

28.Hewko, Jared Neil. 2001. Spatial Equity in the Urban Environment: Assessing Neighborhood Accessibility to Public Amenities, University of Alberta, Canada

29.Laurent E. 2011. Issues in environmental justice within the European Union, Ecological Economics, 70: 1846–1853.

30.Lotfi, S., Koohsari, and Mohammad, J. 2009. Measuring objective accessibility to neighborhood facilities in the City. Cities, 26: 133–140.

31.Martinez, J. 2009. The use of GIS and indicators to monitor intraurban inequalities.A case study in Rosario, Argentina, Habitat International, 33 (1): 387–396.

32.Mitchel G., and Norman P. 2012. Longitudinal environmental justice analysis: Co-evolution of environmental quality and deprivation in England, 1960–2007, Geoforum, 43: 44-57

33.Nicholls, S. 2001. Measuring the accessibility and equity of public parks: a case study using Gis, Managing Leisure, 6 (1): 201-219.

34.Soja, E. 2006. The City and Spatial Justice, Justice Spatial, Spatial Justice, www.jssj.org.

35.Talen, E., and Anselin, L. 1998. Assessing Spatial Equity: An Evaluation ofMeasures of Accessibility to Public Playgrounds. Environment and Planning, 30 (1): 595-613.

36.Tosun, Cevat 2001. Challenges of Sustainable Tourism Development in Developing world: the Case of Turkey, Journal of Tourist Management, 22.

37.Tsou, Ko-Wan, Yu-Ting, H., and Yao-Lin C. 2005. An accessibility-based integrated measure of relative spatial equity in urban public facilities, Cities, 22(6): 424-435.